Tết “sớm” của người Mông nơi núi rừng Tây Bắc

Các cô gái dân tộc Mông tại phiên chợ.

Sắc màu năm mới

Trong khi Tết Nguyên đán 2016 của người Kinh còn chừng nửa tháng nữa mới tới thì trên các bản người Mông núi rừng Tây Bắc, không khí Tết đã tưng bừng rộn rã. Đồng bào Mông ở Sin Suối Hồ (huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu) đón Tết cổ truyền sớm hơn 1 tháng so với các dân tộc khác. Họ quan niệm, mỗi tháng có 30 ngày, không có tháng thiếu, tháng thừa hay năm nhuận nên họ luôn luôn đón Tết vào ngày thứ 361 (mùng 1 Tết của người Mông).

Những ngày này, bản Sin Suối Hồ đẹp tới nao lòng khi hai bên đường được bao phủ bởi sương trắng và ánh nắng tinh khiết của vùng cao. Vượt hơn 30km từ thành phố Lai Châu, đường lên bản Sin Suối Hồ ngoằn ngoèo khi chênh vênh triền đá, lúc dốc đứng xiên vào biển mây huyền ảo mênh mông.

Tới đầu bản, không khí Tết đã rộn ràng. Thấy có người từ dưới xuôi lên đón Tết cùng bản làng mình, anh Hảng A Sà nhanh nhẹn bước tới rồi dẫn chúng tôi đi thăm thú khắp chợ bản. Anh còn chỉ cho chúng tôi đường lên thác Trái tim, thác Tình yêu..., những địa danh nổi tiếng gắn với cuộc sống dân bản Sin Suối Hồ từ nhiều năm nay. Theo lời giới thiệu của anh Sà, thác Trái tim ẩn mình dưới những tán cây cổ thụ, uốn lượn giữa núi non điệp trùng. Ngày nay, những đôi trai gái yêu nhau thường đến đây cùng uống nước ở thác với ước nguyện sẽ được bên nhau trọn đời, trọn kiếp.

Trái với vẻ nên thơ của ngọn thác, cảnh náo nhiệt nhất diễn ra tại khu đất trung tâm của bản với trò chơi đẩy gậy mà người dân tộc Mông ai cũng muốn tham gia trong ngày Tết. Với tính hiếu khách vốn có của người Mông, anh Sà “níu” khách lại dùng bữa cơm ngày Tết: “Cơm Tết chẳng có đặc sản gì lạ đâu, cũng chỉ là xôi, bánh chưng, bánh dầy, thịt gà, thịt lợn, thắng cố và tất nhiên không thể thiếu được rượu vùng cao”, anh Sà hào hứng.

Tết của tình quân dân

Khi trời chuyển sang nhá nhem tối, cũng là lúc “khúc ca” truyền thống đồng bào Mông chào mừng năm mới vang lên, ngọn đuốc lửa cũng được thắp sáng bùng cháy, mọi ánh mắt đều đổ dồn về phía sân khấu chính của bản làng.

Những cô gái, chàng trai của bản Sin Suối Hồ hôm nay đẹp, đẹp tới kì lạ khi khoác lên mình những bộ váy truyền thống, cùng lắc lư theo những điệu nhạc, tiếng khèn, tiếng trống để ngân lên lời ca: “Trên nương lúa chín vàng/Đầu sàn hoa đã nở/Con ong đi tìm mật/Ta đi tìm tình yêu/Phiên chợ tình đâu xa/Đi chợ chẳng mua bán/Đi chợ để hẹn hò/Để hạnh phúc đơm hoa...”.

Quay sang nhìn thì mới biết đó là tiếng hát của chị Hảng Thị Sâu đang nhẩm theo lời bài hát Nhớ lắm chợ tình người. Chị nói, chị sinh ra và lớn lên ở đây, phiên chợ Tết cũng là phiên chợ tình để các đôi trai gái cùng nắm tay nhau “tìm mật, tìm tình yêu”.

Có mặt tại chương trình liên hoan văn nghệ của Sin Suối Hồ, anh Vũ Văn Bằng, Đồn phó Đồn Biên phòng Sin Suối Hồ cho biết: “Ở đây, người dân sống tình cảm lắm. Những cái Tết của họ năm nào cũng nhộn nhịp và vui vẻ như thế. Không pháo hoa, không tiếng nhạc ồn ào... nhưng tất cả đã làm nên một sắc thái rất riêng trong cái Tết của bản làng.” Bản thân anh Bằng cũng không thể nhớ mình đã có bao nhiêu năm gắn bó với cái Tết của đồng bào dân tộc thiểu số. Với anh, mỗi cái Tết tại thôn bản đem lại sắc màu và tình cảm rất khó quên.

Chỉ tới khi ra về, trong những cái nắm tay rất chặt của dân bản kèm lời dặn dò rất đỗi thân thương “năm sau lại lên đón Tết cùng bà con nhé!”, tôi mới thấm được phần nào tâm tư của người lính Đồn Biên phòng Sin Suối Hồ.