Người dân sẽ được tự thỏa thuận giá điện?

Bộ Công Thương chính thức đề xuất 2 phương án tính giá bán lẻ điện

Thị trường bán lẻ điện cạnh tranh sẽ mất rất nhiều thời gian để có thể đi vào hoạt động trơn tru. Ảnh: Nguyễn Thanh

Dân được tự chọn đơn vị bán điện

Đầu tháng 6 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản gửi Bộ Công Thương, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp về chủ trương xây dựng, phát triển thị trường bán lẻ điện cạnh tranh tại Việt Nam.

Văn bản này nêu rõ, Thủ tướng đồng ý chủ trương triển khai xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh tranh và nghiên cứu điều chỉnh quy định về giá bán lẻ điện phù hợp phát triển của thị trường điện. Đây là một trong những chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng liên quan đến thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, làm tiền đề để áp dụng thí điểm vào năm 2021.

Trước đó, tại Tờ trình phê duyệt chủ trương xây dựng, phát triển thị trường bán lẻ điện cạnh tranh tại Việt Nam gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã xây dựng từng bước đi cho thị trường bán lẻ điện.

Giai đoạn 1 (2020 - 2021): Giai đoạn thực hiện các công tác chuẩn bị cần thiết cho vận hành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh trong giai đoạn 2 (2022 – 2023).

Giai đoạn 2 (2022 - 2023): Khách hàng sử dụng điện lớn tham gia mua điện từ thị trường giao ngay. Cụ thể, các khách hàng sử dụng điện lớn đủ điều kiện được mua điện trên thị trường điện giao ngay, trong đó ưu tiên thí điểm cơ chế ký hợp đồng song phương trực tiếp giữa khách hàng lớn và các nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời).

Các khách hàng sử dụng điện chưa tham gia thị trường bán lẻ điện: Tiếp tục mua điện từ các Tổng công ty điện lực theo biểu giá bán lẻ do cơ quan có thẩm quyền quy định.

Giai đoạn 3 (2024 - 2025): Khách hàng sử dụng điện lớn lựa chọn đơn vị bán lẻ điện. Đối với nhóm khách hàng tham gia thị trường điện, mở rộng nhóm khách hàng sử dụng điện lớn đủ điều kiện được tham gia mua điện trên thị trường điện giao ngay; cho phép một số khách hàng sử dụng điện lớn tại một số khu vực được quyền lựa chọn, thay đổi đơn vị bán lẻ điện.

Các khách hàng sử dụng điện còn lại: Tiếp tục mua điện từ các Tổng công ty điện lực theo biểu giá bán lẻ do cơ quan có thẩm quyền quy định.

Giai đoạn 4 (sau 2025): Phát triển mở rộng thị trường bán lẻ điện. Đối với nhóm khách hàng tham gia thị trường điện, mở rộng đối tượng khách hàng lớn được tham gia mua điện trên thị trường điện giao ngay; mở rộng phạm vi thị trường bán lẻ điện, cho phép các khách hàng sử dụng điện trên toàn quốc được quyền lựa chọn, thay đổi đơn vị bán lẻ điện (theo lộ trình phù hợp với quy mô tiêu thụ điện của khách hàng).

Các khách hàng không tham gia thị trường: Mua điện từ các đơn vị bán lẻ điện mặc định (các Tổng công ty điện lực) theo biểu giá do cơ quan có thẩm quyền quy định.

Như vậy, có thể thấy từ sau 2025, người dân muốn tham gia vào thị trường bán lẻ điện có thể lựa chọn đơn vị bán lẻ điện.

Cải cách sâu rộng cơ chế giá bán lẻ

Bộ Công Thương nêu rõ, theo các quy định pháp lý hiện tại, giá bán lẻ điện do Nhà nước điều tiết. Trong đó, theo quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực, giá bán lẻ điện bình quân, cơ chế điều chỉnh giá và cơ cấu biểu giá bán lẻ điện do Thủ tướng Chính phủ quy định phù hợp với cấp độ phát triển của thị trường điện lực.

Ngoài ra, theo quy định tại Quyết định 28/2014/QĐ-TTg quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, biểu giá bán lẻ điện được áp dụng thống nhất trên toàn quốc, không phân biệt vùng, miền.

Khi triển khai thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, đối với các đối tượng khách hàng tham gia thị trường bán lẻ cần sửa đổi Quyết định số 28/2014/QĐ-TTg để giá bán lẻ điện sẽ do đơn vị bán lẻ điện và khách hàng sử dụng điện thỏa thuận, thống nhất theo hợp đồng song phương. Do đó, giá bán lẻ điện được xác định trên cơ sở đàm phán thống nhất giữa 2 bên mua bán điện.

Đối với khách hàng không lựa chọn tham gia thị trường bán lẻ điện thì tiếp tục theo biểu giá bán lẻ do Nhà nước quy định.

Theo dự kiến, thị trường bán lẻ điện được phát triển mở rộng theo từng bước. Trong giai đoạn đầu, một phần khách hàng sử dụng điện trực tiếp tham gia thị trường (mua điện hoàn toàn theo giá thị trường cạnh tranh, không áp dụng các cơ chế bù giá); các khách hàng còn lại mua điện theo biểu giá do Nhà nước quy định.

Đến khi đủ điều kiện cho phép sẽ mở rộng phạm vi để 100% khách hàng được tham gia thị trường bán lẻ điện (khi đó giá điện hoàn toàn theo thị trường, không bù giá trong giá điện và các cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với hộ nghèo, hộ thu nhập thấp cần được tách bạch rõ ràng, độc lập với giá bán lẻ điện).