Ngành Hải quan thực hiện công tác thu ngân sách: Thách thức dồn về cuối năm

rụ sở Đội Nghiệp vụ Bình Nghi thuộc Chi cục Hải quan Tân Thanh (Cục Hải quan Lạng Sơn) ngập trong biển nước do ảnh hưởng của bão Yagi.

Tổng thu 15 ngày đầu tháng 9 chỉ đạt 13.307 tỷ đồng

Thống kê cho thấy, tổng kim ngạch XNK của cả nước từ ngày 1/1 đến hết ngày 15/9 đạt 540,7 tỷ USD, tăng 15,9% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, kim ngạch XK đạt 279,4 tỷ USD, tăng 14,8%; kim ngạch NK đạt 261,3 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm 2023.

Số thu NSNN tính đến hết ngày 15/9/2024 của toàn ngành Hải quan đạt 288.493 tỷ đồng, bằng 76,9% dự toán được giao, tăng 14,2% so với cùng kỳ năm 2023.

Lý giải tổng thu trong gần 9 tháng tăng so với cùng kỳ năm 2023, đại diện Cục Thuế XNK cho biết, tổng kim ngạch XNK chịu thuế của cả nước tăng mạnh ở một số nhóm hàng có trị giá lớn, thuế suất cao. Cụ thể, nhóm các mặt hàng NK nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng NK phục vụ sản xuất tăng 19,2% so với cùng kỳ, làm tăng thu ngân sách khoảng 23.600 tỷ đồng; nhóm mặt hàng than các loại NK tăng 33,1% về lượng và tăng 15,9% về trị giá, làm tăng thu khoảng 3.300 tỷ đồng; nhóm mặt hàng dầu thô NK tăng 31,6% về lượng và tăng 34,4% về trị giá, làm tăng thu khoảng 4.500 tỷ đồng.

Về tốc độ tăng của kim ngạch XNK chịu thuế cao hơn tốc độ tăng của số thu, theo đại diện Cục Thuế XNK, một phần do thực hiện chính sách ưu đãi thuế của Chính phủ tại Nghị định 94/2023/NĐ-CP tiếp tục cho giảm thuế GTGT một số mặt hàng nên trong 8 tháng đầu năm 2024 đã giảm khoảng 12.230 tỷ đồng.

Đặc biệt, thuế XNK, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường tính đến 15/9/2024 đạt 66.686 tỷ đồng, tăng 2,65%; thuế GTGT đạt 238.070 tỷ đồng, tăng 16,38% và thu khác đạt 430 tỷ đồng, tăng 4,81% so với cùng kỳ năm 2023. Do đó, ước thu đến ngày 30/9/2024 của toàn Ngành sẽ đạt khoảng 305.186 tỷ đồng, bằng 81,38% dự toán, tăng 13,06% so với cùng kỳ năm 2023.

Tuy nhiên, theo Cục Thuế XNK, dù tổng kim ngạch XNK của cả nước vẫn tăng song tổng kim ngạch XNK chịu thuế của tháng 8 đã giảm 1,9% so với tháng 7 và 15 ngày đầu tháng 9 ghi nhận tổng kim ngạch XNK của cả nước chỉ đạt 28,6 tỷ USD, giảm 13,3% so với 15 ngày cuối tháng 8. Trong đó, kim ngạch XK đạt 14 tỷ USD, giảm 17,3%; kim ngạch NK đạt 14,5 tỷ USD, giảm 9,1% so với 15 ngày cuối tháng 8.

Sự sụt giảm kim ngạch đã khiến cho tổng thu NSNN của ngành Hải quan trong 15 ngày đầu tháng 9 chỉ đạt 13.307 tỷ đồng, giảm 14,6% so với 15 ngày cuối tháng 8.

Các chỉ số trên đã dẫn tới tình hình thu ngân sách giảm mạnh trong 45 ngày qua. Đại diện Cục Thuế XNK cho rằng, nguyên nhân là do tổng kim ngạch XNK chịu thuế giảm 13,7% so với 15 ngày cuối tháng 8. Trong đó, kim ngạch một số mặt hàng NK có trị giá lớn, thuế suất cao giảm như: than các loại giảm 25,9% về lượng và giảm 26,1% về trị giá, làm giảm thu 246 tỷ đồng; dầu thô giảm 8,7% về lượng và giảm 11,7% về trị giá, làm giảm thu 138 tỷ đồng; xăng dầu các loại giảm 40,8% về lượng và giảm 45,9% về trị giá, làm giảm thu 206 tỷ đồng; chất dẻo nguyên liệu giảm 22,6% về lượng và giảm 19,8% về trị giá, làm giảm thu 163 tỷ đồng; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng giảm 21,2% về trị giá, làm giảm thu 604 tỷ đồng so với 15 ngày cuối tháng 8.

Ước số thu ngân sách từ hoạt động XNK của toàn ngành Hải quan trong 30 ngày tháng 9 đạt khoảng 30.000 tỷ đồng.

Đồng bộ các giải pháp

Cũng theo Cục Thuế XNK, những khó khăn của tình hình kinh tế, sức tiêu thụ hàng hóa giảm, nhất là thiệt hại do bão Yagi... cho thấy nguồn thu ngân sách từ hoạt động XNK trong gần 4 tháng cuối năm của ngành Hải quan đối mặt với nhiều thách thức.

Trong khi đó, từ nay đến cuối năm, chính sách giảm thuế GTGT tiếp tục được thực hiện, dự kiến số thu ngân sách của ngành Hải quan giảm khoảng 18.000 tỷ đồng. Ngành Hải quan cũng thực hiện kỳ hoàn thuế NK đối với linh kiện ô tô, sẽ làm giảm tổng thu khoảng 6.000 tỷ đồng. Đây là những thách thức khá lớn đối với nhiệm vụ thu NSNN của Ngành.

Ngay sau thời điểm xảy ra đoàn công tác do Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ đã kịp thời đi kiểm tra, chỉ đạo khắc phục hậu quả của cơn bão tại Cục Hải quan Hải Phòng, Quảng Ninh và Hải đội Kiểm soát chống buôn lậu trên biển khu vực miền Bắc, Cục Điều tra chống buôn lậu - đóng tại địa bàn Quảng Ninh. Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Thọ chỉ đạo các đơn vị tiếp tục nỗ lực vượt qua khó khăn, khẩn trương khắc phục các hậu quả, thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra để ổn định cuộc sống và công việc; tích cực, chủ động phối hợp với Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan và các vụ, cục chức năng khối cơ quan Tổng cục Hải quan đảm bảo về cơ sở vật chất, trang thiết bị, hệ thống công nghệ thông tin.

Ngoài ra, thực hiện Nghị quyết số 143/NQ-CP ngày 17/9/2024 của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để khẩn trương khắc phục hậu quả của bão số 3, nhanh chống ổn định tình hình nhân dân, đẩy mạnh khôi phục sản xuất kinh doanh, tích cực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiểm soát tốt lạm phát.

Lãnh đạo Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị thuộc và trực thuộc Tổng cục tích cực triển khai các giải pháp theo Chỉ thị số 371/CT-TCHQ ngày 24/01/2024 về thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, năng cao hiệu lực quan lý nhà nước, chồng thất thu trong triên khai nhiệm vụ thu NSNN năm 2024; phần đầu hoàn thành và hoàn thành vượt mức nhiệm vụ thu năm 2024.

Đối với các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm hỗ trợ các cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh, hợp tác xã, DN khôi phục nhanh chuỗi sản xuất, cung ứng, lao động, phục hồi và thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh, tăng trưởng kinh tế, Tổng cục Hải quan yêu cầu Cục Thuế XNK chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tham mưu khẩn trương thực hiện hiệu quả các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí... cho các đối tượng bị ảnh hưởng, thiệt hại bởi bão, lũ, lụt, sạt lở đất theo quy định của pháp luật.

Các đơn vị thuộc và trực thuộc tiếp tục đẩy mạnh tiết kiệm chi để dành nguồn lực đảm bảo cho an sinh xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai, hỗ trợ người dân và đầu tư phát triển.