Giải pháp chuyển đổi số, phát triển bền vững thị trường bán lẻ

Doanh nghiệp nắm bắt xu hướng tiêu dùng trong tương lai và tâm lý tiêu dùng khách hàng để kịp thời chuyển đổi. Ảnh: N.Linh

Chủ động chứng minh bằng hành động

Trao đổi tại Diễn đàn “Khuynh hướng tiêu dùng Việt Nam 2023: Kết nối và định hướng phát triển ngành hàng tiêu dùng”, ngày 28/6, bà Đặng Thúy Hà, Giám đốc bộ phận Consumer Insight NielsenIQ Việt Nam cho rằng, người tiêu dùng ngày càng coi trong yếu tố bền vững khi mua sắm, những sản phẩm có tính bền vững và thân thiện môi trường. Khảo sát năm 2023 của NielsenIQ cho thấy, 49% người tiêu dùng mang túi riêng, sử dụng túi tái chế. 47% chỉ mua đồ cần thiết, tránh lãng phí. Tỷ lệ người tiêu dùng có ý thức phân loại rác tái chế và tiết kiệm điện cùng ở mức 45%.

Do vậy nhà quản lý, doanh nghiệp cần xem xét và đẩy mạnh xây dựng lộ trình chuyển đổi và phát triển, minh bạch thông tin và loại bỏ các tuyên bố “xanh” vô căn cứ.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần phải chủ động chứng minh các hành động và kết quả phát triển bền vững. Theo đó, không chỉ chờ đợi sự giám sát mức độ tuân thủ luật của các cơ quan quản lý về môi trường. Doanh nghiệp cần chịu trách nghiệm với tuyên bố xanh của mình và chủ động đưa ra bằng chứng hoạt động.

Theo bà Đặng Thúy Hà, những doanh nghiệp phụ thuộc vào sản phẩm nhập khẩu cũng sẽ chịu nhiều rủi ro hơn bởi những sản phẩm này phải theo chuỗi cung ứng, dài, do đó chịu ảnh hưởng lớn từ lạm phát. Đồng thời, các sản phẩm nhập khẩu cũng khó xác minh thông tin về mức độ bền vững, khiến doanh nghiệp có nguy cơ đánh mất uy tín, mối quan hệ đối tác như hợp tác bán lẻ, thương mại quốc tế...

Bà Trịnh Nguyễn Ngọc Linh, Quản lý cấp cao Dự án Intage Việt Nam dẫn khảo sát về xu hướng tiêu dùng xanh từ góc nhìn của người tiêu dùng Hà Nội và TP HCM cho biết, người tiêu dùng quan tâm và tin tưởng rằng các sản phẩm bền vững sẽ giúp tiết kiệm chi phí về mặt lâu dài mặc dù có thể có chi phí ban đầu cao hơn. Sức khỏe và an toàn của bản thân và gia đình là yếu tố quan trọng nhất khi lựa chọn sản phẩm. Do đó, người tiêu dùng có xu hướng chọn các sản phẩm hữu cơ và tự nhiên để tránh tiếp xúc với hóa chất và độc tố.

Xu hướng tiêu dùng hữu cơ

Ngoài yếu tố bền vững, những năm trở lại đây, xu hướng thực phẩm an toàn, có nguồn gốc tự nhiên, thân thiện với môi trường cũng trở nên phổ biến và trở thành xu hướng tiêu dùng hiện đại. Ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp khẳng định, đây là xu thế tất yếu không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới.

Đơn cử như doanh số bán lẻ sản phẩm hữu cơ (thực phẩm và đồ uống hữu cơ). Năm 2000, thị trường sản phẩm hữu cơ chỉ đạt 18 tỷ USD. Đến năm 2018, doanh thu đã vượt mốc 100 tỷ USD; năm 2021, thị trường đã tăng mạnh lên 188 tỷ USD, và đạt 208 tỷ USD năm 2022.

Ông Nguyễn Minh Tiến cho rằng, điều thuận lợi dễ nhận thấy là các kênh phân phối đang được phát triển đa dạng, hiện đại. Hệ thống bán lẻ hiện đại tại Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 25% tổng mức bán lẻ, thấp hơn so với các nước trong khu vực (33% ở Philippines, 34% ở Thái Lan, 60% ở Malaysia, 90% ở Singapore. Tuy nhiên, theo số liệu của Bộ Công Thương các kênh bán lẻ hiện đại có tốc độ tăng trưởng rất mạnh mẽ, đạt 11,8%/năm so với tốc độ khoảng 1% của chợ truyền thống. Hàng hóa trong các hệ thống bán lẻ hiện đại đa số được kiểm soát về chất lượng, mẫu mã, giá cả; hệ thống phân phối, logistics chuyên nghiệp hơn so với chợ truyền thống nên hàng hóa được đảm bảo chất lượng khi đến tay người tiêu dùng.

Ngoài những kênh phân phối truyền thống, thời gian gần đây và trong tương lai, người tiêu dùng có xu hướng sử dụng nhiều nền tảng thương mại điện tử để giao dịch, mua bán nông sản.

Theo Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp, để xu hướng trên có thể phát triển hơn nữa cần phải có một số giải pháp. Về mặt chính sách, các cơ quan quản lý an toàn thực phẩm cần kiểm soát tốt chất lượng nông sản sạch, điều tra, xác minh, xử lý vi phạm, đưa ra các biện pháp ngăn ngừa tái phạm đối với tình trạng làm hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ từ đó tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Thực hiện các giải pháp, chính sách nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ người tiêu dùng trong lĩnh vực quản lý chất lượng sản phẩm nông lâm thủy sản và an toàn thực phẩm.

Bên cạnh đó, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người sản xuất, người tiêu dùng, đồng thời nâng cao năng lực đối với đơn vị sản xuất nông sản, tăng cường nghiên cứu, dự báo nhu cầu thị trường và cơ hội để điều chỉnh sản xuất theo hướng phù hợp, đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Đặc biệt là xây dựng hệ thống logistics chuyên biệt nông sản để giảm thiểu chi phí, đảm bảo chất lượng nông sản trong cả chuỗi cung ứng.