Chính sách tài khóa cần theo sát diễn biến kinh tế, phù hợp thông lệ quốc tế

Hội thảo Tình hình kinh tế - tài chính năm 2023 và dự báo năm 2024.

Theo TS. Lê Thị Thùy Vân, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách Tài chính (Bộ Tài chính), năm 2023, mặc dù kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng thấp hơn dự kiến, khoảng 5%, nhưng so với các nước, nhất là những nước phát triển và các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, thì đây lại là mức tăng trưởng khả quan.

TS. Vân nhận định, trong năm 2023, những khó khăn của kinh tế thế giới đã ảnh hưởng lớn đến kinh tế Việt Nam, dấu hiệu lạm phát vẫn chưa ổn định... Vì thế, cần những giải pháp hiệu quả để phục vụ cho công tác điều hành tài chính – ngân sách của Bộ Tài chính trong năm 2024 và những năm tiếp theo.

Đánh giá cụ thể về diễn biến kinh tế năm 2023, TS. Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, Việt Nam đã có những giải pháp phù hợp để đối mặt với nhiều “cơn gió ngược”.

Chẳng hạn về lạm phát, tuy giá xăng dầu thế giới tăng nhưng Việt Nam không chịu nhiều tác động với chính sách bình ổn giá, cùng với đó là giữ tỷ giá ở mức tương đối ổn định nhờ thanh khoản dồi dào. Về lãi suất, trong khi nhiều quốc gia liên tục tăng lãi suất để giảm áp lực lạm phát thì Việt Nam lại “ngược chiều” nới lỏng chính sách tiền tệ…

Tuy nhiên, áp lực lạm phát vẫn còn rất lớn. Theo các chuyên gia tại Học viện Tài chính, Việt Nam là nước phải nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất nên việc nhập khẩu nguyên liệu với mức giá cao sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành, tạo áp lực cho sản xuất của doanh nghiệp và từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên, tạo áp lực cho lạm phát của nền kinh tế. Ngoài ra, việc tăng giá một số mặt hàng và dịch vụ thiết yếu cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến lạm phát.

Vì thế, vấn đề kiểm soát lạm phát cần tiếp tục được lưu ý trong năm 2024, trong đó tiếp tục khuyến nghị về sự phối hợp đồng bộ giữa 2 chính sách tài khóa – tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, đồng thời góp phần hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh và đời sống người dân. Nhưng điều quan trọng là phải xác định "liều lượng" sử dụng như thế nào cho hợp lý, bởi diễn biến kinh tế còn nhiều khó lường.

Mới đây, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã khuyến cáo, chính sách tiền tệ thận trọng và chủ động được hỗ trợ bởi việc kiểm soát hiệu quả giá xăng, điện, thực phẩm, chăm sóc sức khỏe và giáo dục sẽ giúp kiểm soát lạm phát. Dự báo lạm phát tại Việt Nam được duy trì ở mức 3,8% cho năm 2023 và 4,0% cho năm 2024.

Trong khi đó, ông Phạm Hoàng Hà, Ban Chính sách tài chính công, Viện Chiến lược và chính sách Tài chính cho biết, sự chủ động trong điều hành và triển khai thực hiện chính sách tài khóa đã giúp hoàn thành các nhiệm vụ tài chính – ngân sách.

Nên thời gian tới, ông Hà khuyến nghị chính sách tài khóa cần theo dõi sát diễn biến kinh tế thế giới và trong nước; dự báo và đánh giá đúng tình hình, nhận diện kịp thời các rủi ro; đề xuất giải pháp điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tài khóa, phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối mua của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, chính sách tài khóa cũng phải tiếp tục có những cải cách nhằm tiếp tục tạo thuận lợi cho người nộp thuế, mở rộng cơ sở thuế, đảm bảo tính đồng bộ của pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế. Rà soát lại các chính sách ưu đãi thuế, đảm bảo tính công bằng, minh bạch, khuyến khích cạnh tranh phát triển. Hạn chế tối đa việc lồng ghép chính sách xã hội trong pháp luật về thuế. Đồng thời phải chủ động rà soát lại nhu cầu chi và cơ cấu lại chi NSNN, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công thúc đẩy phục hồi nền kinh tế…