Chính sách tài khóa duy trì và đảm bảo an ninh tài chính quốc gia

Các chuyên gia thảo luận tại Diễn đàn.

Thực thi chính sách thuế tối thiểu toàn cầu còn giúp xóa bỏ các kẽ hở trong quản lý

Ông Jochen Schmittmann cho biết, hiện nay, nhiều quốc gia đang chuẩn bị triển khai thuế tối thiểu toàn cầu nhằm tạo sân chơi công bằng. Việc thực thi chính sách thuế tối thiểu toàn cầu còn giúp xóa bỏ các kẽ hở trong quản lý, không để các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trốn thuế, chuyển giá. Ước tính khi Việt Nam tham gia chính sách này, số thu ngân sách có được từ FDI khoảng 0,2% GDP là hạn chế.

Theo ông Jochen Schmittmann, nếu triển khai chính sách thuế tối thiểu toàn cầu sẽ ảnh hưởng nhiều đến nhà đầu tư lớn, không ảnh hưởng đến DN nhỏ và vừa đầu tư vào Việt Nam và các ưu đãi thuế không phải là lý do chính để thu hút FDI vào Việt Nam. Yếu tố thu hút các nhà đầu tư vào VN chính là từ môi trường chính trị, sự chăm chỉ của người lao động tận tâm với công việc và trình độ lao động ngày càng cao…

Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra các quan ngại trong thu hút đầu tư của Việt Nam hiện nay là cơ sở hạ tầng; quy trình phê duyệt, xử lý tín dụng, cấp tín dụng, môi trường kinh doanh có vai trò hơn so với các ưu đãi thuế. Việt Nam nên dành một phần tiền thu từ thuế tối thiểu toàn cầu để đầu tư cơ sở hạ tầng, cung cấp hệ thống điện.

Đánh giá về tác động cũng như vai trò của chính sách tài khóa hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi và phát triển kinh tế trong thời gian qua, ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) cho biết, từ năm 2020, khi đại dịch Covid – 19 bùng phát đã tác động sâu rộng tới kinh tế thế giới trong đó có Việt Nam.

Trước tình hình đó, Bộ Tài chính đã tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội ban hành nhiều các giải pháp về thuế phí, các giải pháp đó đã góp phần quan trọng khôi phục thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

Bước sang năm 2023, diễn biến trong và ngoài nước vẫn tiếp tục phức tạp, khó lường ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình sản xuất kinh doanh. Do vậy, Bộ Tài chính tiếp tục nghiên cứu ban hành theo thẩm quyền, trình Chỉnh phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục có giải pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh.

Theo đó, quy mô các giải pháp thực hiện trong năm 2023 khoảng 196 nghìn tỷ đồng, gia hạn thuế 121 nghìn tỷ đồng, các giải pháp miễn giảm 1 số khoản thuế phí, lệ phí khoảng 13 nghìn tỷ đồng.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí nhấn mạnh, các giải pháp được Bộ Tài chính ban hành đã nhận được sự đồng tình, đánh giá cao từ phía người dân, doanh nghiệp và dư luận xã hội.

Ông Trương Bá Tuấn cũng cho rằng để có được các chính sách đúng thì phải nhận diện và đánh giá kịp thời diễn biến để chủ động tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội, đồng thời cần phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và các chính sách có liên quan.

“Cần đánh giá kỹ tác động của chính sách, để lựa chọn nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo vai trò chính sách tài khóa được duy trì và đảm bảo an ninh tài chính quốc gia”, ông Trương Bá Tuấn nhấn mạnh.

Giảm thiểu việc sở hữu chéo và lũng đoạn hệ thống tài chính

Tham luận trực tuyến tại Diễn đàn, TS. Huỳnh Thế Du, Đại học Fullbright Việt Nam cũng đã chia sẻ nhận định và cơ hội và thách thức cho năm 2024. TS. Huỳnh Thế Du nhận định, năm 2024 kinh tế thế giới tăng trưởng chậm hơn so với năm 2023, cùng với những khó khăn từ nội tại nền kinh tế, nên sẽ tạo ra những thách thức cho ngân sách năm 2024 của Việt Nam. Mục tiêu đặt ra cho thu ngân sách trong năm 2024 là tăng 5%, trong khi Việt Nam vẫn tiếp tục thực hiện mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu và giảm 2% thuế suất thuế GTGT trong 6 tháng đầu năm 2024.

Do đó, chuyên gia Đại học Fullbright Việt Nam cho rằng, Chính phủ cần xem xét một số chính sách, trong đó Nhà nước đóng vai trò chủ động. Cụ thể, chính sách tài khóa mở rộng hơn và dành nguồn vốn cho những dự án đầu tư trọng điểm ở những vùng trọng điểm. Cùng với đó cần có một chính sách để hệ thống tài chính phát triển lành mạnh, giảm thiểu việc sở hữu chéo và lũng đoạn hệ thống tài chính...

Cho ý kiến về vấn đề chuyển đổi năng lượng xanh tại phiên thảo luận, Phó Trưởng Phòng Hợp tác, Phái đoàn EU tại Việt Nam cho rằng, EU là đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) với Việt Nam. JETP sẽ huy động khoảng 15,5 tỷ USD ban đầu từ tài chính công và khối tư nhân trong vòng 3 đến 5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam (tức là giảm phát thải khí nhà kính và loại bỏ dần việc sử dụng năng lượng than).

Tháng 10/2023 vừa qua, Ngân hàng Đầu tư Châu Âu (EIB) đã ký Biên bản ghi nhớ với Việt Nam để cung cấp một khoản tín dụng đa dự án trị giá 500 triệu EUR cho các dự án hỗ trợ JETP.

Ngoài ra, EU đã dành 16,6 triệu EUR hỗ trợ kỹ thuật để hỗ trợ Điện lực Việt Nam (EVN) trong các dự án liên kết với JETP. EU cũng đang hỗ trợ Việt Nam các cải cách trong lĩnh vực năng lượng, bao gồm các điều kiện về năng lượng tái tạo, hiệu quả sử dụng năng lượng, đường dây/lưới truyền tải. Điều này được thực hiện thông qua chương trình hỗ trợ ngân sách trị giá 142 triệu EUR cho Chuyển đổi năng lượng bền vững.

Đại diện của EU nhấn mạnh, Việt Nam đang nắm vai trò chủ đạo để thực hiện JETP với sự hỗ trợ của EU, các quốc gia thành viên và các đối tác phát triển còn lại.