Áp thuế đối với thuốc lá điện tử là cần thiết và phù hợp

Tại dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính đề xuất quy định thuế suất mặt hàng thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự có mã HS 8543.40.00 tương tự như thuế suất của mặt hàng thuốc lá điện tử thuộc nhóm 24.04 đã được quy định tại Nghị định 26/2023/NĐ-CP. Tại Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi ban hành kèm Nghị định số 26/2023/NE CP, dung dịch hóa hơi trong thuốc lá điện tử có công dụng và bản chất như mã hàng nguyên liệu thay thế lá thuốc lá, chiết xuất và tinh chất lá thuốc lá thuộc nhóm 24.03, do đó, Chính phủ đã thống nhất quy định thuế suất MFN đối với thuốc lá điện tử (có chứa dung dịch hóa hơi) và dung dịch hóa hơi với mức thuế suất MFN là 50%, tương tự như thuế suất các mặt hàng thuốc lá thay thế thuộc nhóm 24.03.

Cho ý kiến về vấn đề này, Bộ Y tế đề nghị Bộ Tài chính không quy định các mặt hàng thuốc lá điện tử và các sản phẩm liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong Biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi. Theo Bộ Y tế, các sản phẩm thuốc lá mới và thiết bị, bộ phận, dung dịch của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được phép nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam. Do đó, chưa có cơ sở pháp lý cũng như chưa xác định được rõ khái niệm sản phẩm. Bộ Y tế cũng đã có nhiều văn bản kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Văn phòng Chính phủ về việc không cho phép mua bán, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam vì những hệ lụy đối với sức khỏe, xã hội, môi trường, tác động tiêu cực đối với người sử dụng, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên. Tác hại và hậu quả của việc sử dụng thuốc lá điện tử đối với trẻ em đã được dư luận, báo chí phản ánh rất nhiều trong thời gian gần đây.

Còn Bộ Công Thương đề xuất, đối với thiết bị sử dụng của thuốc lá làm nóng sẽ quản lý theo quy định hiện hành về thiết bị điện tử. Trong đó, đối với thiết bị điện tử dạng tách rời sẽ quản lý theo quy định hiện hành về thiết bị điện tử, còn đối với thiết bị điện tử gắn liền dung dịch được phân loại vào nhóm 24.04 thì áp dụng thuế tương tự như mặt hàng thuốc lá truyền thống theo quy định của pháp luật hiện hành. Bộ Công Thương cũng đề nghị, đối với mặt hàng thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự thuộc mã hàng 8543.40.00, Việt Nam cam kết trong WTO tại thời điểm gia nhập là 5%, do đó, đề nghị Bộ Tài chính rà soát để đảm bảo phù hợp với cam kết của Việt Nam trong WTO. Trường hợp giữ nguyên phương án đề xuất trong dự thảo Nghị định, đề nghị Bộ Tài chính chuẩn bị luận điểm nếu có nước nào yêu cầu tham vấn.

Còn theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, để hạn chế sử dụng các sản phẩm có hại cho sức khỏe và bảo đảm phù hợp với nguyên tắc ban hành biểu thuế tại Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Bộ Tài chính cần bổ sung căn cứ, cơ sở pháp lý khi đề xuất quy định thuế suất thuế nhập khẩu đối với mặt hàng thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự thuộc mã hàng 8543.40.00.

Giải trình về kiến nghị không quy định thuế suất thuế nhập khẩu đối với mặt hàng thuốc lá điện tử và thiết bị điện xuất từ dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự, Bộ Tài chính cho biết, việc quy định thuế suất như trên là cần thiết và phù hợp. Nội dung này Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ cụ thể khi trình Chính phủ ban hành Nghị định số 26/2023/NĐ- CP và đã được thành viên Chính phủ cũng như các ý kiến tham gia đồng thuận, ngoài ra, các biểu thuế FTA cũng đã điều chỉnh thuế suất tương tự nguyên tắc trên của thuế MFN. Về việc hàng hóa có được phép xuất khẩu, nhập khẩu lưu hành trên thị trường hay không sẽ thực hiện theo pháp luật quản lý chuyên ngành. Hàng hóa đã có mã HS và tên trong Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Việt Nam thì phải quy định về mức thuế suất để áp dụng trong trường hợp được phép lưu hành.

Về kiến nghị rà soát để đảm bảo phù hợp với cam kết của Việt Nam trong WTO, Bộ Tài chính cho biết, mặt hàng thuốc lá điện tử (dung dịch và thiết bị) là mặt hàng mới được quy định trong Danh mục AHTN 2022, thời điểm xây dựng cam kết WTO chưa có mặt hàng này. Tại Nghị định số 26/2023/NĐ-CP, khi xây dựng thuế suất MFN đối với mặt hàng thuốc lá điện tử thuộc Chương 24, Chính phủ đã thống nhất mức thuế suất MFN là 50% để đảm bảo quản lý tương tự như các mặt hàng thuốc lá truyền thống khác, đồng thời hạn chế được những tác động tiêu cực khi mặt hàng này được cấp có thẩm quyền lưu hành tại Việt Nam.

Theo Bộ Tài chính, hiện nay, mặt hàng này chưa được phép lưu hành tại Việt Nam nên việc quy định mức thuế như trên trước mắt không tác động đến ngân sách nhà nước, hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân cũng như các đối tượng chịu tác động khác, không ảnh hưởng đến cam kết WTO. Việc quy định thuế suất 50% đối với mặt hàng thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự có mã HS 8543.40.00 đảm bảo thống nhất mức thuế suất MFN và thuế suất ưu đãi đặc biệt của mặt hàng thuốc lá điện tử với thuốc lá truyền thống, thống nhất trong quản lý nhà nước và nguyên tắc điều chỉnh thuế suất đã được ban hành tại Nghị định số 26/2023/NĐ-CP.