Xuất lậu quặng, nhập lậu xăng dầu trên biển diễn biến phức tạp

Tàu Giang Châu bị lực lượng Hải quan bắt quả tang đang bơm xăng trái phép sang tàu Hoàng Sơn 09 (tháng 7-2012) Ảnh: N.HÀ

Diễn biến phức tạp

Tại Hội nghị giao ban công tác chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại năm 2013 của Ban 127 T.Ư vừa được tổ chức tại Hà Nội, một lãnh đạo Cục Cảnh sát biển Việt Nam cho biết, hoạt động xuất lậu quặng chủ yếu diễn ra ở vùng biển Đông Bắc, quặng xuất lậu chủ yếu là quặng Sắt và Titan được thu mua ở nhiều địa bàn, từ Nghệ An đến Bình Thuận.

Để qua mắt lực lượng chức năng, các đối tượng thường xuyên thay đổi tên và số phương tiện, tuyến hành trình của phương tiện hoặc sử dụng hồ sơ, hóa đơn, chứng từ vận chuyển trong nước để đối phó với lực lượng chức năng khi bị kiểm tra trên biển. Nếu hàng hóa không có nguồn gốc hợp pháp, các đối tượng thường đưa hàng chạy lòng vòng trên biển để tránh sự kiểm soát của lực lượng chức năng, chờ thời cơ thích hợp để vượt sang vùng biển nước ngoài.

Năm 2012 và quý I-2013, lực lương Cảnh sát biển đã phát hiện, bắt giữ 1 vụ xuất lậu quặng, 4 vụ mua bán, vận chuyển quặng không có nguồn gốc hợp pháp, tịch thu 9.606 tấn quặng các loại, trị giá hàng vi phạm trên 11 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, tình trạng nhập lậu xăng dầu diễn ra phức tạp ở hầu khắp các vùng biển nhưng tập trung nhiều ở vùng biển Đông Nam Bộ. Qua đấu tranh, xử lí buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới, Cảnh sát biển Việt Nam nhận thấy, các đối tượng thường nhập lậu bằng đường biển vào Việt Nam với số lượng lớn.

Khi về đến vùng biển Việt Nam, các tàu chở xăng dầu nhập lậu thông báo cho các tàu loại nhỏ từ trong bờ ra vị trí quy ước để sang mạn và sau đó đem đi tiêu thụ. Khi các tàu nhỏ ra biển để nhận sang mạn xăng dầu lậu, chúng thường chuẩn bị sẵn hóa đơn, chứng từ khống để hợp thức hóa xăng dầu nhập lậu và đối phó với lực lượng chức năng khi bị kiểm tra, gây nhiều khó khăn cho hoạt động đấu tranh chống buôn lậu trên biển của lực lượng Cảnh sát biển nói riêng, lực lượng chức năng nói chung. Qua kiểm tra, kiểm soát, trong năm 2012 và quý I-2013, lực lượng Cảnh sát biển đã phát hiện, bắt giữ 6 vụ nhập lậu xăng dầu, tịch thu 1.774.127 lít, trị giá 35.482.540.000 đồng.

Khó khăn, vướng mắc trong quá trình xử lí

Theo Cục Cảnh sát biển Việt Nam, hầu hết các vụ việc đã bị phát hiện, bắt giữ đều không bắt được chủ hàng. Các chủ đầu nậu thường không trực tiếp thực hiện hành vi buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới mà chỉ chỉ đạo gián tiếp cho các thuyền trưởng, người áp tải hàng trên tàu hoặc công ty trung gian, thậm chí có cả công ty ma.

Tình trạng các đối tượng sử dụng hồ sơ mua, bán, vận chuyển quặng nói riêng, khoáng sản nói chung đi nội địa để che dấu hành vi xuất lậu khoáng sản diễn ra khá phức tạp. Đây là thủ đoạn các đối tượng vẫn thường dùng gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng khi kiểm tra, kiểm soát, nếu tàu vận chuyển hàng lậu ở khu vực biển gần bờ thì trên tàu vẫn có đầy đủ hồ sơ vận chuyển nội địa, không đủ căn cứ để đấu tranh đối với hành vi xuất lậu khoáng sản.

Do đó, để bắt giữ, xử lí hành vi xuất lậu khoáng sản, lực lượng chức năng thường phải kì công, sử dụng nhiều lực lượng, phương tiện, chi phí rất tốn kém vì phải theo bám đối tượng đến sát biên giới trên biển, tuyến hành trình cách xa so với tuyến hành trình trong hồ sơ vận chuyển nội địa, khi đó mới đủ căn cứ để buộc tội đối tượng.

Mặt khác, hiện nay các cơ quan giám định chưa phân biệt được nguồn gốc của xăng dầu là trong nước hay ở nước ngoài nên khi phát hiện có lực lượng kiểm tra, các đối tượng có hành vi nhập lậu xăng dầu đều phi tang hết các chứng cứ quan trọng xuống biển như: định vị, biên bản giao nhận hàng với nước ngoài… và sẵn sàng chấp nhận hành vi vận chuyển hàng hóa trái phép trên biển, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc thu thập chứng cứ để buộc tội đối tượng.

Thịnh Hưng