Xây dựng chiến lược để cà phê Việt Nam tiếp cận thị trường tỷ dân

Trung Quốc là thị trường rất tiềm năng để xuất khẩu cà phê hạt rang và nhân xanh. Ảnh minh họa:ST

Tốc độ nhập khẩu cà phê tăng hơn 25%/năm

Cà phê là một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Việt Nam, đứng thứ hai thế giới về sản lượng và giá trị xuất khẩu. Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, 11 tháng của năm 2023, xuất khẩu cà phê của Việt Nam ước đạt xấp xỉ 1,38 triệu tấn, đạt trị giá 3,54 tỷ USD. Giá xuất khẩu bình quân cà phê của Việt Nam tháng 11/2023 đạt mức cao 3.148 USD/tấn, tăng 32,8% so với tháng 11/2022. 11 tháng năm nay, giá xuất khẩu bình quân loại hạt này của Việt Nam ước đạt mức 2.570 USD/tấn, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam, giá cà phê xuất khẩu của Việt Nam liên tục tăng mạnh và đang ở mức cao kỷ lục trong nhiều năm qua, kéo theo giá cà phê trong nước tăng theo, vì vậy dự kiến, lượng cà phê xuất khẩu cả năm 2023 sẽ đạt khoảng 1,72 triệu tấn với giá trị hơn 4,2 tỷ USD, kỷ lục mới trong xuất khẩu cà phê nhiều năm qua.

Đánh giá về thị trường Trung Quốc, ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, Trung Quốc và Việt Nam là hai nước giềng, gần gũi về địa lý, có mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện. Với nhiều lợi thế trong hợp tác kinh tế, thương mại, thời gian qua, trao đổi thương mại giữa hai nước duy trì đà tăng trưởng ổn định và bền vững.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc năm 2022 đạt 175 tỷ USD, tăng 5,47% so với năm 2021. Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất, thị trường nhập khẩu lớn nhất và thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam (sau Mỹ). Việt Nam cũng là đối tác thương mại lớn thứ 6 trong tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ có quan hệ thương mại với Trung Quốc; đồng thời trong khối ASEAN, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc.

Về thị trường xuất khẩu cà phê, hiện thị trường nhập khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam là EU, tiếp đến là Mỹ, Nhật Bản… Với thị trường Trung Quốc, tuy chưa phải là thị trường chiếm tỷ trọng lớn của cà phê Việt Nam nhưng nhiều doanh nghiệp Việt cũng đang rất quan tâm tới thị trường này. Bởi với số lượng có tốc độ nhập khẩu cà phê tăng bình quân hơn 25%/năm khi giới trẻ nước này ngày càng thích cà phê hơn trà. Cà phê Việt Nam đang có cơ hội xuất khẩu sang Trung Quốc, thị trường có tiềm năng lớn với sức mua cao. Tuy nhiên, đây cũng là thị trường cạnh tranh cao, đòi hỏi các doanh nghiệp cần đầu tư vào đa dạng hóa sản phẩm cà phê đặc sản, cà phê chế biến và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng khắt khe.

Đầu tư đa dạng hóa các sản phẩm

Theo thông tin từ Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hiện cả nước có hơn 710.000ha cà phê. Việt Nam đang đứng thứ 6 thế giới về diện tích cây cà phê, song nhờ năng suất cao nhất thế giới nên Việt Nam đạt sản lượng cà phê thu hoạch hàng năm lớn thứ hai thế giới, từ 1,75-1,85 triệu tấn. tuy nhiên, trong tổng số hơn 710.000 ha, Việt Nam mới chỉ có hơn 185.000 ha diện tích cà phê đạt chứng nhận sản xuất bền vững, với các chứng nhận: Utz Certified, Rainforest, 4C, VietGAP… Vì vậy nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cà phê đề xuất, các địa phương cần quy hoạch vùng cà phê trọng điểm, đẩy mạnh tái canh, áp dụng quy trình sản xuất cà phê bền vững có chứng nhận VietGAP, 4C, Rainforest, hữu cơ… để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu gắt gao của các thị trường quốc tế trong đó có thị trường Trung Quốc.

Theo các chuyên gia, tại Trung Quốc, cà phê hòa tan, cà phê chế biến sẵn đang chiếm thị phần lớn nhờ sự tiện lợi trong sử dụng. Đây cũng được coi là yếu tố thuận lợi giúp các doanh nghiệp cà phê Việt Nam thúc đẩy tiêu thụ cà phê tại thị trường tỷ dân này. Để xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc, theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Việt Nam nên xây dựng chiến lược phát triển ngành, xây dựng thương hiệu song song với xây dựng vùng sản xuất, vùng nuôi trồng chuyên canh tập trung, quy mô lớn dựa theo tín hiệu thị trường. Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật và tuân thủ quy định về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc của thị trường Trung Quốc… Đồng thời, có chiến lược về vấn đề logistics, xây dựng được các kho bảo quản nông sản ở các địa phương biên giới. Điều này sẽ giúp bảo quản lâu hơn, giữ được chất lượng tốt khi đến thời hạn giao hàng.

Trung Quốc là thị trường lớn, nhưng lại có tính cạnh tranh cao, nên các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê đang nỗ lực đầu tư đa dạng hóa các sản phẩm cà phê đặc sản, cà phê chế biến, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu sang thị trường tỷ dân theo hình thức chính ngạch.

Theo Công ty Cổ phần VCU, Trung Quốc là thị trường rất tiềm năng để xuất khẩu cà phê hạt rang và nhân xanh. Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, nhân viên bộ phận xuất khẩu của Công ty chia sẻ, sau khi được tiếp xúc nhiều khách hàng ở Trung Quốc, Công ty hiểu hơn về thị hiếu tiêu dùng cũng như xu hướng thị trường nước này để có kế hoạch tiếp cận trong thời gian tới. “Qua giới thiệu, tôi thấy họ rất quan tâm đến sản phẩm cà phê nhân xanh và cà phê hạt rang. Hiện Công ty đang có 20 khách hàng tiềm năng quan tâm nhập khẩu nguyên liệu. Năm 2023, Công ty đã mở rộng nhà xưởng sản xuất nên dự kiến sản lượng sẽ tăng cao so với các năm trước. Công ty dự kiến bán ra thị trường khoảng 1.000-1.500 tấn cà phê đã qua chế biến”, bà Nguyễn Thị Thanh Thúy cho biết thêm.