Vượt thách thức quy tắc xuất xứ để tận dụng tốt CPTPP
DN Việt Nam vẫn đối mặt không ít khó khăn trong đáp ứng quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi từ CPTPP. Ảnh: N.Thanh |
Xuất khẩu tăng gần 39%
Theo Bộ Công Thương, trong năm 2021 cũng như 8 tháng đầu năm 2022, XK sang các nước thành viên CPTPP đều ghi nhận tăng mạnh. Cụ thể, năm 2021, tổng kim ngạch XK của Việt Nam sang thị trường CPTPP đạt khoảng 45,7 tỷ USD, tăng khoảng 18,1% so với năm 2020. 8 tháng đầu năm 2022, trị giá XK đạt khoảng 41 tỷ USD, tăng tới 38,7% so với cùng kỳ năm 2021.
Dù vậy, mức độ tận dụng các cam kết từ CPTPP của DN Việt được đánh giá chưa cao. Trong báo cáo vừa gửi tới Quốc hội về việc thực hiện CPTPP, Chính phủ đánh giá: do còn thiếu các nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn, chưa có chiến lược bài bản rõ ràng, mức độ sẵn sàng chưa cao nên DN chưa tận dụng tốt các ưu đãi từ CPTPP. Ngoài ra, hoạt động XNK của nhiều tỉnh, thành hiện nay còn tập trung vào các thị trường truyền thống, chưa đẩy mạnh sang các thị trường mới có trong CPTPP. Có những địa phương kim ngạch XK rất lớn nhưng tỷ trọng các thị trường quan trọng trong CPTPP như Canada, Mexico còn tương đối khiêm tốn.
Đáng chú ý, Việt Nam gặp nhiều thách thức khi thực hiện cam kết quy tắc xuất xứ trong CPTPP. Lợi dụng các ưu đãi thuế NK từ CPTPP và công tác quản lý đôi lúc còn chưa chặt chẽ trong kiểm sát hàng hóa NK của cơ quan nhà nước, một số DN đã lợi dụng khai báo sai tên hàng, xuất xứ hàng hóa để được áp mã có thuế suất có lợi cho mình. “Nếu không có biện pháp chấn chỉnh, kiểm soát kịp thời trong thời gian tới sẽ tạo điều kiện cho nhiều DN NK gia tăng gian lận thuế NK, trốn thuế, gây thất thu thuế nhà nước, ảnh hưởng đến sự ổn định của an ninh kinh tế Việt Nam”, báo cáo của Chính phủ nêu rõ.
Ở khía cạnh hàng XK, theo bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), quy tắc xuất xứ của CPTPP để được hưởng ưu đãi thuế quan tương đối phức tạp và khác biệt so với các FTA khác, đòi hỏi DN có thời gian để tìm hiểu, điều chỉnh sản xuất. Do đó, thời gian qua, DN Việt Nam bắt nhịp chưa nhanh. Sự hỗ trợ của cơ quan chức năng còn chưa đạt được hiệu quả mong muốn. Ngoài ra, việc thể chế “nội luật” quy định CPTPP còn chậm, ảnh hưởng đến cơ hội tham gia thị trường của DN.
“Tỷ lệ sử dụng Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) trong XK của Việt Nam vào thị trường các nước tham gia CPTPP chưa cao, do DN chưa chủ động được nguồn nguyên liệu cấu thành sản phẩm để đáp ứng quy tắc xuất xứ nhằm hưởng lợi từ ưu đãi thuế quan. Điển hình như hàng dệt may, da giày còn hạn chế về công nghiệp phụ trợ. Hàng nông sản, thủy sản đã có cải thiện về chất lượng và an toàn thực phẩm nhưng chưa đồng đều, chưa đáp ứng tiêu chuẩn do nước NK đặt ra”, bà Nguyễn Cẩm Trang nói.
Ngoài các vấn đề nêu trên, Chính phủ cho rằng, Việt Nam còn gặp khó khăn trong công tác nâng cao năng lực và phát triển nguồn nhân lực. Về cơ bản, chất lượng nguồn nhân lực quản lý trong lĩnh vực hội nhập kinh tế quốc tế vẫn chưa được cải thiện nhiều. Đáng chú ý, việc triển khai nhóm chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững giữa các cơ quan và địa phương có sự khác biệt. Có những nơi làm quyết liệt, có những nơi vẫn chưa chú trọng đúng mức. Có những nhiệm vụ được thể hiện trong Kế hoạch thực thi của Chính phủ cho đến nay vẫn chưa được triển khai, ví dụ như việc đánh giá tác động của CPTPP đối với lĩnh vực lao động, việc làm và xã hội.
Nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành hàng
Chính phủ nhìn nhận, những vấn đề tồn tại trong quá trình thực thi CPTPP có thể do một số nguyên nhân chính. Điển hình như, nhiều địa phương chưa thực sự chủ động vào cuộc trong việc xây dựng định hướng, chiến lược tận dụng CPTPP cho các DN tại địa phương mình. Các DN, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ năng lực cạnh tranh còn yếu, giá thành còn cao, chưa thực sự chú trọng nâng cao trình độ quản trị, chất lượng nguồn nhân lực…
Theo bà Võ Hồng Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương), để tận dụng tốt hơn cơ hội từ CPTPP, thời gian tới các DN phải xem xét, chú trọng gia tăng giá trị cho sản phẩm của mình qua cải tiến chất lượng sản phẩm, phù hợp tiêu chí, thị hiếu và các yêu cầu của thị trường; hướng tới các sản phẩm xanh, phát triển bền vững...
Theo chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình, với CPTPP, Việt Nam không nên chỉ tận dụng cơ hội để gia tăng XK mà cần có cách nhìn rộng hơn. Khi DN Việt chăm chú XK vào thị trường CPTPP, hàng hoá từ các thị trường này cũng đang xâm nhập vào Việt Nam rất mạnh. Điều này đặt ra yêu cầu DN phải nâng cao năng lực cạnh tranh. “Nên coi đây là cơ hội để đổi mới, nâng cấp năng lực cho DN Việt Nam, nhất là về quy trình sản xuất, đáp ứng các tiêu chí bền vững, lao động, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất… Đây chính là lợi thế thu được trước áp lực của hội nhập, qua đó để DN có sức cạnh tranh mạnh mẽ hơn trên thị trường nội địa và có khả năng thâm nhập các thị trường khác ngoài CPTPP”, ông Bình nhấn mạnh.
Thời gian tới, để xử lý các vấn đề tồn tại nhằm triển khai và tận dụng tốt hơn CPTPP, Chính phủ dự kiến sẽ nghiên cứu, xem xét sửa đổi các văn bản pháp luật hiện hành đang tạo ra những rào cản đối với tiếp cận thị trường của hàng hóa và dịch vụ CPTPP...
Bên cạnh đó, tiếp tục chú trọng các biện pháp cải cách thủ tục hành chính, tăng cường các biện pháp hỗ trợ, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các ngành hàng và DN; tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về mặt chính sách để tạo điều kiện cho việc phát triển nguồn nguyên liệu trong nước giúp DN đáp ứng quy tắc xuất xứ của CPTPP; đẩy mạnh hơn nữa công tác nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ...
Tin liên quan
4 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu sang Canada chưa tận dụng ưu đãi từ CPTPP
15:30 | 28/03/2024 Kinh tế
Phái đoàn doanh nghiệp lớn nhất của Mỹ tới Việt Nam: Sức hấp dẫn của môi trường đầu tư Việt Nam
20:50 | 21/03/2024 Kinh tế
Xây lợi thế - Vững tương lai cùng Sáng kiến ESG Việt Nam 2024
20:40 | 21/03/2024 Kinh tế
Cơ hội để công nghiệp bán dẫn Việt Nam cất cánh
07:46 | 29/03/2024 Kinh tế
Làm gì để giữ vị thế xuất khẩu gạo số 1 tại Philippines?
07:39 | 29/03/2024 Kinh tế
Nỗ lực gỡ “Thẻ vàng” IUU
07:38 | 29/03/2024 Kinh tế
Doanh nghiệp FDI đã đầu tư vào 42 tỉnh, thành phố trên cả nước
20:39 | 28/03/2024 Kinh tế
Gần 7.000 dòng thuế của danh mục PSR trong AKFTA cần được chuyển đổi
22:29 | 27/03/2024 Kinh tế
Kinh tế TPHCM quý I/2024 tăng cao hơn so với dự báo
16:08 | 27/03/2024 Kinh tế
Chuyển đổi xanh: Bền vững hay lợi nhuận
14:57 | 27/03/2024 Kinh tế
Tìm cơ hội ở thị trường ngách để gia tăng xuất khẩu
13:15 | 27/03/2024 Kinh tế
Xuất khẩu trong 2 tháng đầu năm cao kỷ lục từ trước đến nay
10:50 | 27/03/2024 Xuất nhập khẩu
Doanh nghiệp cảng biển “bắt tay” mở rộng chuỗi cung ứng logistics
08:08 | 27/03/2024 Kinh tế
Tiếp tục thực thi chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ doanh nghiệp
22:01 | 26/03/2024 Kinh tế
Thép cán nóng HRC trong nước "cung không đủ cầu", có nên hạn chế nhập khẩu?
20:15 | 26/03/2024 Kinh tế
Công bố Báo cáo thường niên FDI 2023
20:10 | 26/03/2024 Kinh tế
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Quý I, thu ngân sách ngành Hải quan giảm 3% so với cùng kỳ
Ba Lan, Ukraine đạt “bước tiến” trong vấn đề nhập khẩu nông sản
Kinh tế Mỹ tiếp tục khởi sắc nhờ chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ
"Lá bài kinh tế" của châu Âu
Dự thảo Thông tư về kinh doanh xăng dầu: Quản chặt việc cho thuê, mượn kho chứa xăng dầu
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics
LONGFORM: Tập trung thực hiện thành công chuyển đổi số, tạo nền tảng hướng tới Hải quan thông minh
08:54 | 10/02/2024 Megastory/Longform
LONGFORM: Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Chính sách tài khoá, dấu ấn đặc biệt quan trọng thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế
08:50 | 10/02/2024 Tài chính