Vội vã không ghi hình thức đào tạo trên bằng đại học: Nguy cơ đánh lận con đen

	Bằng đại học không phân biệt giỏi, khá: Dễ đánh mất động lực phấn đấu của sinh viên
	Khi bằng đại học mua dễ như... rau
	Từ 7/2019 bằng đại học chính quy và tại chức có giá trị ngang nhau

Tới đây trong văn bằng đại học do Bộ GD&ĐT đào tạo cấp sẽ không còn ghi hình thức đào tạo “chính quy”, “Vừa học vừa làm, “Học từ xa”… Ảnh: ĐH.

Xã hội mất niềm tin đào tạo “phi chính quy”

Hiện nay, chất lượng đào tạo hệ tại chức, vừa học vừa làm hay đào tạo từ xa trong các trường đại học vẫn được đánh giá chưa ngang bằng với đào tạo chính quy. Do đó, xã hội vẫn chưa đánh giá cao bằng đại học hệ tại chức, đào tạo từ xa… Chính vì thế tại một số cơ quan nhà nước cũng không mặn mà đối với những người tuyển dụng có văn bằng đào tạo không chính quy. Còn nhớ năm 2013, UBND TP Đà Nẵng đã công khai quyết định “cấm các cơ quan, công sở trên địa bàn tuyển dụng sinh viên hệ tại chức”.

Từ thực tế nêu trên, ông Lê Viết Khuyến nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) thừa nhận, cách thức tuyển sinh, đào tạo của các loại hình không giống nhau. Với hệ đào tạo chính quy, nhất là ở những trường đại học tốp đầu, sinh viên phải trải qua kỳ tuyển sinh đầu vào nghiêm ngặt. Trong quá trình học, sinh viên cũng phải đảm bảo chất lượng, kỷ luật học tập. Hiện nay, mỗi năm, tại trường Đại học Bách khoa, Đại học Kinh tế quốc dân… vẫn cho thôi học hàng trăm sinh viên không đạt chuẩn. Trong khi đó, với các hệ đào tạo khác, người học gần như chỉ “đánh trống ghi tên” là được nhận, sau đó đa so đều được cấp bằng tốt nghiệp. Nhiều trường có quan niệm đào tạo từ xa, vừa học vừa làm là hệ đóng tiền cao, đem lại “miếng cơm” nuôi thầy cô giáo nên xuề xòa, chương trình đào tạo rút ngắn, quản lý lỏng lẻo. “Tất nhiên, chúng ta không vơ đũa cả nắm, nhưng rõ ràng, chất lượng của hệ đào tạo “phi chính quy” ít nhiều đã khiến xã hội mất niềm tin”, ông Khuyến nói.

Đứng ở góc độ người làm công tác đào tạo, ông Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM cũng bày tỏ sự lo ngại vì chất lượng đào tạo đại học của Việt Nam còn “nhiều vấn đề”. Theo dự thảo Thông tư, Bộ GD&ĐT đã bỏ ghi các hình thức đào tạo lại tiếp tục bỏ cả việc phân loại học lực thì có thể tạo kẽ hở để một số người chọn học hình thức “phi chính quy”, cũng không cần nỗ lực trong quá trình học vì cuối cùng vẫn có bằng như sinh viên học chính quy nghiêm túc, có năng lực học tốt. Theo ông Dũng, sở dĩ nhiều quốc gia có nền giáo dục tiên tiến không ghi các thông tin trên văn bằng do họ có thể quản lý chặt đầu ra, cử nhân ra trường được xã hội tin tưởng về chất lượng mà không cần băn khoăn sinh viên đó học hệ gì, xếp loại gì. Còn Việt Nam, chất lượng đào tạo ở đại học hiện chưa làm được như các quốc gia trên.

Phải nâng cao chất lượng đào tạo trước

Thực tế, hiện chất lượng đào tạo chính quy và phi chính quy tại các trường đại học vẫn còn một khoảng cách khá xa. Nên trước thông tin Bộ GD&ĐT sẽ bỏ ghi hình thức đào tạo trên văn bằng đại học nên xã hội lo lắng chất lượng đào tạo giữa các hệ đào tạo trong trường đại học được cào bằng, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực.

Theo ông Lê Viết Khuyến, việc Bộ GD&ĐT cấp một loại văn bằng thống nhất, không phân biệt hình thức đào tạo là xu hướng đúng, phù hợp với thông lệ quốc tế. Trên thực tế, không phải người nào cũng có điều kiện theo học đào tạo chính quy. Tùy từng hoàn cảnh, họ có thể chọn các hình thức đào tạo khác nhau, thời gian đào tạo khác nhau, quy mô khác nhau… miễn là đều hướng tới mục tiêu nâng cao trình độ. “Chúng ta không nên có sự kỳ thị, so sánh hay xếp hạng cao thấp, trên dưới đối với các loại hình đào tạo. Trên thế giới, nhiều quốc gia từ lâu cũng không phân biệt loại hình đào tạo trên văn bằng”, ông Khuyến nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông Khuyến cũng cho rằng, để thuyết phục dư luận khi xóa bỏ việc ghi loại hình đào tạo trên văn bằng, phải san bằng được chất lượng giữa các hệ đào tạo. “Sinh viên dù học hệ nào cũng cần được đào tạo như nhau về trình độ, đánh giá xếp loại… Có thể tổ chức thi tuyển đầu vào chung để đảm bảo chất lượng, sau đó người học lựa chọn các hình thức học khác nhau tùy vào hoàn cảnh, nhu cầu. Các trường cũng phải công khai kết quả đào tạo giữa các hệ đào tạo để xã hội giám sát. Làm được như vậy thì xã hội mới tin tưởng vào chất lượng văn bằng”.

Đại diện một số trường đại học cho rằng, để cấp một loại văn bằng thống nhất thì các trường phải có ý thức nâng đều chất lượng giữa các hệ đào tạo, đảm bảo ngưỡng chuẩn kiến thức, trình độ như nhau. Khi chưa thực hiện được điều này mà đã vội vã “xóa bỏ” việc ghi loại hình đào tạo trên văn bằng thì có nguy cơ đánh lận con đen giữa các hệ. GS Trần Văn Chứ, Hiệu trưởng trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam cho rằng: “Thực tế đào tạo ở Việt Nam hiện nay và 5 năm tới vẫn còn nhiều trường đại học tổ chức đào tạo theo lợi nhuận, còn người học chỉ cần bằng cấp. Do đó, khó có thể đánh giá chất lượng đào tạo chính quy và tại chức tương đương nhau”. Theo ông Chứ, để hình thức đào tạo chính quy và tại chức có giá trị ngang nhau thì các trường đại học phải có trách nhiệm trong đào tạo, không đào tạo dàn trải, không tuyển sinh bằng mọi giá để đủ chỉ tiêu, số lượng mà phải có sự sàng lọc.