UBND huyện Mỹ Đức không đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động là vi phạm pháp luật

Luật sư Đặng Văn Cường.

Nhiều giáo viên hợp đồng ở huyện Mỹ Đức, Hà Nội có thâm niên công tác trong ngành giáo dục từ 10-21 năm những cũng chỉ được ký hợp ngắn hạn 3 tháng. Hiện tại mức lương những giáo viên này được hưởng khoảng 1,2 triệu đồng/tháng và không được hưởng bất kỳ một chế độ bảo hiểm trong từng ấy năm công tác. Từ những phản ánh của giáo viên, phóng viên Báo Hải quan đã có cuộc trao đổi với Luật sư Đặng Văn Cường.

Thưa luật sư, việc UBND huyện Mỹ Đức ký hợp đồng lao động ngắn hạn 3 tháng một cho nhiều giáo viên trong thời gian dài như vậy là đúng hai sai?

Theo Nghị định 68/2000/NĐ-CP về thực hiện chế độ hợp đồng một số loại công việc trong cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp thì UBND huyện Mỹ Đức có quyền ký hợp đồng lao động ngoài biên chế đối với giáo viên dưới hình thức hợp đồng lao động. Và cũng theo Nghị định này thì việc ký kết hợp đồng phải tuân theo quy định của Bộ luật Lao động.

Tại Điều 22 Bộ luật Lao động 2012 quy định:

1.Hợp đồng lao động phải được giao kết theo một trong các loại sau đây:

a)Hợp đồng lao động không xác định thời hạn;

Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng.

b)Hợp đồng lao động xác định thời hạn;

Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 36 tháng.

c) Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng.

2. Khi hợp đồng lao động quy định tại điểm b và điểm c khoản 1 Điều này hết hạn mà người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn, hai bên phải ký kết hợp đồng lao động mới; nếu không ký kết hợp đồng lao động mới thì hợp đồng đã giao kết theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn và hợp đồng đã giao kết theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều này trở thành hợp đồng lao động xác định thời hạn với thời hạn là 24 tháng.

Trường hợp hai bên ký kết hợp đồng lao động mới là hợp đồng xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm 1 lần, sau đó nếu người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

3. Không được giao kết hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng để làm những công việc có tính chất thường xuyên từ 12 tháng trở lên, trừ trường hợp phải tạm thời thay thế người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự, nghỉ theo chế độ thai sản, ốm đau, tai nạn lao động hoặc nghỉ việc có tính chất tạm thời khác.

Dựa vào những quy định nêu trên, trong trường hợp hai bên ký kết hợp đồng lao động xác định thời hạn thì chỉ được ký tối đa hai lần loại hợp đồng lao động xác định thời hạn, sau đó nếu người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

Trong trường hợp này, UBND huyện Mỹ Đức, Hà Nội đã ký hợp đồng 3 tháng một cho nhiều giáo viên trong thời gian dài. Đặc biệt, có những giáo viên đã ký hợp đồng 21 năm, giáo viên ít thì cũng 10 năm như vậy là không đúng với quy định của pháp luật về việc ký kết đúng loại hợp đồng lao động.

Được biết, hiện nay hầu hết các giáo viên hợp đồng ngắn hạn tại huyện Mỹ Đức, Hà Nội đều không được hưởng bất kỳ chế độ bảo hiểm nào. Như vậy, UBND huyện Mỹ Đức đã đảm bảo đúng quyền lợi của người lao động hay chưa, thưa luật sư?

Theo quy định tại Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 thì các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm:

“1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;…”

Như vậy, giáo viên huyện Mỹ Đức thuộc đối tượng bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội.

Đồng thời, căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 186 Bộ Luật lao động 2012 quy định về trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động của người sử dụng lao động như sau:

“Người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp và được hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và pháp luật về bảo hiểm y tế.”

Ngoài ra, theo Khoản 4 Điều 42 Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động (không bao gồm người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn theo quy định tại Nghị định số 68/2000/NĐ-CP ngày 17/11/2000 của Chính phủ về chế độ hợp đồng lao động một số loại công việc sau đây trong cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp) trong cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp của Nhà nước thì phải đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nhiệp, Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp căn cứ tiền lương ghi trong hợp đồng lao động.

Như vậy, về nguyên tắc, khi kí kết hợp đồng lao động với người lao động, người sử dụng lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động. Việc giáo viên huyện Mỹ Đức không được hưởng bất kì chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc nào là vi phạm quy định của pháp luật.

Hiện có những giáo viên đã công tác 20 năm nhưng vẫn hưởng mức lương 1.210.000 đồng/tháng, dưới mức lương cơ bản. Việc chi trả lương như vậy có trái quy định pháp luật hay không?

Về tiền lương mà giáo viên được hưởng theo hợp đồng lao động, phải căn cứ Khoản 1 Điều 90 Bộ luật Lao động quy định: “1… Mức lương của người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định.”. Theo đó, huyện Mỹ Đức thuộc vùng II nên có mức lương tối thiểu (tính từ ngày 1/1/2019) là 3.710.000 đồng/tháng. Vì vậy, nếu theo hợp đồng và thực tế giáo viên chỉ được nhận mức lương 1.210.000 đồng/tháng là trái quy định pháp luật.

Nếu UBND huyện Mỹ Đức làm sai với các quy định của pháp luật thì cần phải làm gì để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, thưa luật sư?

Để bảo vệ quyền lợi của những người lao động trong các trường hợp này thì người lao động có thể gửi đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND TP Hà Nội hoặc Thanh tra Lao động thuộc Sở Lao động Thương binh và Xã hội thành phố Hà Nội đề nghị xem xét, giải quyết theo quy định tại Điều 36, 37 Nghị định 95/2013/NĐ-CP của Chính phủ.

Xin cảm ơn luật sư!