Trung Quốc mất ngủ vì Hong Kong

Cảnh sát Hong Kong sử dụng hơi cay để giải tán đám đông biểu tình

Diễn biến này cho thấy làn sóng biểu tình đòi dân chủ và phản đối sự áp đặt của chính quyền Trung ương Trung Quốc lên cải cách chính trị của Hong Kong đã đến hồi cao trào.

Sáng sớm 28-9, người khởi xướng phong trào Chiếm Trung tâm, Phó Giáo sư Đại học Hong Kong Đới Diệu Đình, đã tuyên bố chính thức bắt đầu kế hoạch này, sớm hơn 2 ngày so với dự kiến (ngày 1-10, đúng ngày Quốc khánh Trung Quốc).

Đầu tiên là chiếm khu vực trụ sở chính quyền Đặc khu với 2 yêu sách: Một là Thường vụ Quốc hội Trung Quốc phải rút lại quyết định về vấn đề cải cách hành chính ở Hong Kong được thông qua ngày 31-8; hai là Trưởng Đặc khu Lương Chấn Anh phải đưa ra báo cáo cải cách chính trị phản ánh được nguyện vọng chân thực của người dân Hong Kong. Nếu 2 yêu cầu này không được đáp ứng, phong trào bất tuân luật pháp sẽ có những hành động leo thang.

Việc phong trào Chiếm Trung tâm diễn ra sớm so với kế hoạch là điều khá bất ngờ, bởi đến ngày 27-9, ông Đới Diệu Đình vẫn từ chối những lời kêu gọi của một số sinh viên về việc bắt đầu ngay phong trào này. Các nhà tổ chức ước tính khoảng 80.000 người đã xuống đường hưởng ứng phong trào. Cảnh sát chống báo động đã bắn đạn hơi cay vào các đám đông biểu tình. Trước đó, cảnh sát đã phong tỏa toàn bộ các tuyên phố chính để ngăn chặn phong trào biểu tình làm tê liệt trung tâm tài chính hàng đầu châu Á.

Tháng 8 vừa qua, Trung Quốc đã từ chối yêu cầu cho phép người dân Hong Kong tự chọn trưởng đặc khu vào năm 2017, mà chỉ cho phép cư dân đặc khu này chọn lựa trong số các ứng cử viên mà Bắc Kinh đã chọn sẵn. Điều này đã dẫn đến phong trào biểu tình đòi dân chủ bùng phát trên toàn Hong Kong.

Trên thực tế, tranh cãi về vấn đề cải cách chính trị ở Hong Kong tới nay đã thay đổi tính chất, không còn là cuộc đấu tranh làm thế nào thực hiện tổng tuyển cử nữa, mà đã trở thành cuộc đấu tranh giành quyền điều hành ở Hong Kong. Tranh cãi đó cũng không còn là cuộc đấu tranh giữa phe phản đối chính quyền Trung ương Trung Quốc ở Hong Kong, mà đã có sự can dự của thế lực bên ngoài.

Truyền thông Trung Quốc cáo buộc rằng trong cuộc đấu tranh này, "nhân tố bên ngoài phần lớn đến từ Mỹ và phương Tây" đã xâm nhập vào mọi ngõ ngách ở Hong Kong. Hiện ngay cả hoạt động bãi khóa của sinh viên cũng biến thành xung đột bạo lực. Hoạt động "Chiếm Trung tâm" sẽ gây ra hậu quả như thế nào thật khó có thể tưởng tượng. Phong trào quần chúng quy mô lớn như vậy về căn bản không nằm trong khả năng kiểm soát của những người tổ chức, bất cứ một sự việc nhỏ nào đều có thể kích động tình cảm quần chúng, có thể khiến tình hình mất kiểm soát, gây ra bạo loạn, khiến Hong Kong rơi vào cảnh vĩnh viễn không phục hồi được.

Bước chuyển đáng lo ngại của phong trào dân chủ ở Hong Kong khiến chính quyền trung ương ở Bắc Kinh lo ngại, bởi Hong Kong có sức mạnh kinh tế, có tiếng nói trên thị trường tài chính thế giới. Giới nghiên cứu cho rằng tình hình hiện nay là các vấn đề an ninh quốc gia trong và ngoài nước đan xe với nhau, các thế lực bên ngoài không ngừng làm dấy lên xung đột và tạo ra các nhân tố bất ổn ở Trung Quốc.

Trung Quốc đang đối mặt với những vấn đề nổi cộm như việc chuyển đổi phương thức phát triển kinh tế chắc chắn sẽ gây ra mâu thuẫn, thậm chí là xung đột và nhân tố bất ổn. Va chạm cũng sẽ tăng lên giữa Trung ương và địa phương, giữa vùng duyên hải và vùng nội địa, giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân, giữa ngành nghề xuất khẩu và ngành nghề phục vụ nhu cầu trong nước, giữa các giai tầng khác nhau trong xã hội, giữa kết cấu quan liêu và xã hội công dân. Tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm xuống, việc áp dụng các biện pháp tái phân phối thu nhập hay chống tham nhũng… đều gây ra mâu thuẫn.

Ngoài ra, đe dọa từ chủ nghĩa ly khai ở Tân Cương, Tây Tạng hay chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa cực đoan và chủ nghĩa Hồi giáo chính thống cũng tăng lên, chưa kể mối đe dọa từ thế lực đòi Đài Loan độc lập. Trong bối cảnh đó, Hong Kong không thể trở thành một mối đe dọa tới an ninh quốc gia và sự ổn định của Trung Quốc, đặc biệt không cho phép các thế lực chống Trung Quốc ở Hong Kong cấu kết với thế lực bên ngoài làm tổn hại tới lợi ích quốc gia của Trung Quốc.