Tín hiệu từ thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza

Thoả thuận ngừng bắn có mở ra "ánh sáng cuối đường hầm"?

Ai được, ai mất?

Trước cuộc chiến, Hamas bị cô lập về chính trị và cạn kiệt ngân sách, nên cuộc chiến được xem như một lối thoát cho phong trào này khi thu hút được sự chú ý của cộng đồng quốc tế. Đây là lần thứ ba trong vòng 5 năm trở lại đây, Hamas dám đương đầu với một trong những quân đội hùng mạnh nhất thế giới và vẫn duy trì được quyền lực. Hamas đã đúng khi cho rằng Israel sẽ không tiến hành một cuộc chiến trên bộ lâu dài và đẫm máu hơn nhằm lật đổ phong trào này.

Người mất nhiều nhất từ cuộc xung đột này có lẽ là Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ông bắt đầu tiến hành cuộc chiến với sự ủng hộ mạnh mẽ. Tuy nhiên sau đó, ông Netanyahu đã bị chỉ trích vì đã để cho Hamas "điều khiển" trong các thỏa thuận ngừng bắn liên tiếp, mà sau đó lại bị chính phong trào này phá vỡ. Nhà lãnh đạo Israel cũng chịu chỉ trích từ người dân ở miền Nam Israel - nơi gánh chịu các cuộc tấn công bằng tên lửa nặng nề nhất từ phía Hamas.

Trong khi đó, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã có thể bước ra khỏi cuộc chiến này với tư cách là người giành được lợi thế nếu kế hoạch của ông nhằm hòa giải với Hamas và tổ chức tổng tuyển cử để thành lập một chính phủ thống nhất điều hành cả Bờ Tây và Dải Gaza được thực hiện. Những tháng tới đây sẽ cho thấy nhà lãnh đạo Palestine này có thể duy trì ảnh hưởng đối với một dân tộc đang bị nản lòng vì sự phá rối của Israel và triển vọng kinh tế mờ mịt hay không.

Một người cũng bị tổn thất không kém từ cuộc xung đột là Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. Ông Kerry chưa bao giờ được coi là nhân vật được nhiều người yêu mến ở Israel, thậm chí bị ghét bỏ nhiều hơn sau "Chiến dịch vành đai bảo vệ". Ông Kerry bị chỉ trích vì dành quá nhiều thời gian và nỗ lực cho thỏa thuận ngừng bắn với sự can dự của Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar - hai nước vốn là đồng minh của Hamas nhưng bị các nhà lãnh đạo và dân chúng Israel căm ghét.

Điều kiện tiên quyết cho mọi thỏa thuận

Chiến tranh đã dẫn tới sự thay đổi. Đây là điều hoàn toàn đúng trong cuộc chiến ở Dải Gaza. Dấu hiệu thay đổi thái độ của Israel và Hamas trong đàm phán là một bước tiến đáng kể. Thực tế là cuộc đàm phán ở Cairo đã mở ra phần nào cuộc đàm phán gián tiếp giữa Mỹ với Hamas. Hiện một vài quan chức châu Âu cũng kêu gọi Israel đàm phán trực tiếp với Hamas.

Các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Israel với Hamas cũng thừa nhận Hamas là một bên quan trọng trong bất kỳ thỏa thuận lâu dài nào với Israel. Bà Anat Kurz, Giám đốc Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia thuộc Đại học Tel Aviv, người có quan hệ gần gũi với Chính phủ và thể chế an ninh Israel, nhận định: "Đang có sự thay đổi lập trường ở Israel... Israel muốn Hamas có đủ năng lực bởi đây là lực lượng có tổ chức nhất ở Gaza".

Về phần mình, Hamas tuyên bố rõ ràng những gì lâu nay họ đã phát tín hiệu: Israel có thể tồn tại. Thủ lĩnh Khaled Meshal đã dịu giọng khi đề cập về tuyên bố hủy diệt Israel của Hamas, cho rằng đó là "một phần lịch sử và không còn phù hợp, song không thể thay đổi vì những lý do nội bộ". Nhân vật số hai của Hamas, Mousa Abu Marzouk, cũng lưu ý "tuyên bố đó không phải là Kinh Qur'an. Nó có thể được sửa đổi".

Sự thay đổi thái độ của Israel và Hamas là điều kiện tiên quyết cho bất kỳ thỏa thuận lâu dài nào, dù là ngừng bắn hay thỏa thuận hòa bình cuối cùng.