Tích cực và ưu tiên trong phân bổ vốn đầu tư công

Năm 2024, tổng số vốn được Quốc hội quyết nghị và phân bổ chi tiết cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương là 657.349 tỷ đồng Ảnh: ST

Ưu tiên phân bổ vốn cho các dự án trọng điểm, mục tiêu quốc gia

Năm 2024, tổng số vốn được Quốc hội quyết nghị và phân bổ chi tiết cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương là 657.349 tỷ đồng, bao gồm: vốn ngân sách trung ương (NSTW) là 225.000 tỷ đồng (vốn trong nước là 205.000 tỷ đồng, vốn nước ngoài là 20.000 tỷ đồng) và vốn ngân sách địa phương (NSĐP) là 432.249 tỷ đồng. Tính đến hết tháng 1/2024, kế hoạch vốn cân đối NSĐP năm 2024 các địa phương giao tăng so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao là 31.147 tỷ đồng. Như vậy, tổng kế hoạch giao năm 2024 (kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, kế hoạch vốn cân đối địa phương giao tăng) là 688.496,3 tỷ đồng.

Theo báo cáo về tình hình thanh toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) tháng 1 kế hoạch năm 2024 của Bộ Tài chính, tổng số vốn đã phân bổ đạt hơn 100% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao. Nếu không tính số kế hoạch vốn cân đối NSĐP các địa phương giao tăng là 31.147 tỷ đồng thì tổng số vốn đã phân bổ là 626.652 tỷ đồng, đạt 95,33% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong đó, vốn đầu tư các dự án quan trọng quốc gia, dự án cao tốc, liên vùng, đường ven biển, dự án trọng điểm khác là: 93.534 tỷ đồng (số vốn tối thiểu phải bố trí theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ là 92.900 tỷ đồng). Vốn bố trí cho 3 chương trình mục tiêu quốc gia là 23.004/27.220 tỷ đồng. Vốn bố trí cho các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế và xã hội là 5.822,67 tỷ đồng.

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, việc phân bổ vốn về cơ bản đáp ứng các tiêu chí về ưu tiên theo quy định, trong đó đã ưu tiên phân bổ cho các dự án hoàn thành, các dự án chuyển tiếp theo tiến độ, các dự án quan trọng quốc gia, dự án quan trọng, trọng điểm, có ý nghĩa lớn…

Theo nhiều đánh giá, công tác phân bổ vốn kế hoạch đầu tư công ngày càng được cải thiện, do các bộ, ngành, địa phương đều đã xác định giải ngân đầu tư công là trọng điểm cho phát triển kinh tế. Hơn nữa, lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ đều có nhiều chỉ đạo và quan tâm đến công tác này. Tại các nghị quyết, Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính cũng như phân bổ và giao dự toán đúng thời hạn theo quy định của Luật NSNN nên ngày từ cuối năm 2023, Thủ tướng đã có quyết định yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương phân bổ chi tiết kế hoạch vốn NSTW. Sang những ngày đầu năm 2024, Bộ Tài chính cũng có công văn về việc đôn đốc phân bổ, nhập dự toán và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công.

Giải quyết nhiều vướng mắc

Những kết quả nêu trên là khả quan và là điểm tựa để giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 đạt kết quả cao, nhưng theo Bộ Tài chính, có 20/44 bộ, cơ quan trung ương và 39/63 địa phương chưa phân bổ hoặc phân bổ chưa hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Tổng số vốn chưa phân bổ chi tiết là 30.536,9 tỷ đồng, chiếm 4,65% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, trong đó: vốn NSTW là 12.465,7 tỷ đồng, vốn cân đối NSĐP là 18.071,2 tỷ đồng.

Nêu cụ thể nguyên nhân chưa phân bổ hết kế hoạch vốn, báo cáo từ Bộ Tài chính cho biết, đối với nguồn vốn NSTW trong nước, các dự án, nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia của 9 bộ, ngành và 7 địa phương chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư. Các dự án này hiện gặp nhiều vướng mắc trong tổ chức thực hiện, chủ yếu tại khâu thẩm định dự án (thời gian kéo dài, đặc biệt là thủ tục xin ý kiến các cơ quan thẩm định về xây dựng, dự án quan trọng, có tính chất phức tạp…). Một số dự án được các bộ, ngành cam kết sẽ hoàn tất chuẩn bị đầu tư để phân bổ vốn trước quý 1/2024.

Ngoài ra, một số dự án, nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia đang được các địa phương ưu tiên triển khai đã được giao kế hoạch năm 2023. Hơn nữa, còn một số dự án, nhiệm vụ đang trình Thủ tướng Chính phủ cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn để thực hiện và hoàn thành hoặc đang tổng hợp để trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và sẽ phân bổ chi tiết sau khi có quyết định; hoặc chưa gửi quyết định phân bổ…

Đối với nguồn vốn NSTW nước ngoài, hiện còn 8 bộ, ngành, địa phương chưa phân bổ chi tiết kế hoạch do gặp vướng mắc trong công tác đấu thầu và điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án; đang thực hiện đàm phán, ký kết Hiệp định sử dụng vốn…

Đối với nguồn vốn NSĐP trong nước chưa phân bổ chi tiết, nguyên nhân có cả chủ quan và khách quan, trong đó có các dự án dự kiến khởi công mới năm 2024 nhưng chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư; các địa phương để lại phân bổ sau, chưa phân bổ hết vốn đầu tư từ nguồn thu sử dụng đất, xổ số kiến thiết, bội chi NSĐP; một số địa phương giao kế hoạch căn cứ vào tình hình thu thực tế nên chưa thực hiện phân bổ…

Trong Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 15/2/2024 về việc đôn đốc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương phân bổ chi tiết 100% vốn đầu tư công NSNN năm 2024 đã được Thủ tướng Chính phủ giao, bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật đầu tư công và các nghị quyết của Chính phủ.

Theo đó, các bộ, ngành, địa phương cần quan tâm giải quyết những vướng mắc còn đang phát sinh.

Bộ Tài chính đã nêu rõ một số vấn đề cần cải thiện trong phân bổ vốn, trong đó có tình trạng một số bộ giao vốn cho các chủ đầu tư không trực thuộc bộ. Đối với nội dung này, Bộ Tài chính đã có công văn số 230/BTC-ĐT ngày 8/1/2024 gửi các bộ trên yêu cầu làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Xây dựng để làm rõ cơ sở pháp lý, sự phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành trong việc giao nhiệm vụ chủ đầu tư cho đơn vị không trực thuộc bộ.