Thủy sản, da giày đang chuẩn bị “tiếp đón” EVFTA như thế nào?

	Báo Hải quan phối hợp EuroCham tổ chức tọa đàm “Chính sách thuế và thủ tục hải quan khi thực hiện EVFTA”
	Việt Nam hiện có cơ hội vàng để tận dụng EVFTA và thu hút FDI từ EU
	Thúc đẩy xuất khẩu nông, thủy sản hậu Covid-19: Tháo gỡ rào cản xuất khẩu thuỷ sản
	EVFTA: Lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp thuỷ sản
	Doanh nghiệp thuỷ sản bức xúc khống chế nguyên liệu trên giấy xác nhận
	Tham gia “sân chơi” EVFTA, doanh nghiệp Việt lo bị thâu tóm
	Giảm đơn hàng xuất khẩu sang Mỹ và EU: Doanh nghiệp da giày lo không nuôi nổi công nhân

Doanh nghiệp thủy sản đang chủ động chuẩn bị khá rốt ráo để tận dụng tốt nhất cơ hội mở ra khi EVFTA có hiệu lực. Ảnh: Nguyễn Thanh

“Lấy đà” từ sớm

Nhắc tới EVFTA, bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng Thư ký Hiệp hội Da-Giày-Túi xách Việt Nam chia sẻ, XK da giày 5 tháng đầu năm nay sụt giảm 14% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, 5 tháng đầu năm của các năm trước đây trung bình tăng trưởng XK đạt 10%. Như vậy, có thể thấy năm nay XK da giày 5 tháng đầu năm sụt giảm tới gần 30%. Với tín hiệu rất tốt của Hiệp định EVFTA, DN da giày đang rất mong chờ, tràn đầy hy vọng về tăng trưởng XK thời gian tới.

“EU là thị trường truyền thống của ngành da giày Việt Nam, chiếm tới gần 30% kim ngạch XK, khoảng gần 6 tỷ USD mỗi năm. Chúng tôi kỳ vọng ngày 1/8 tới khi Hiệp định có hiệu lực, việc thúc đẩy XK vào thị trường này sẽ giúp bù đắp lại những thiệt hại của XK trong những tháng đầu năm”, bà Xuân nói.

Về công tác chuẩn bị để tận dụng cơ hội mở ra từ EVFTA, theo bà Xuân: “Với sự chuẩn bị của các DN hiện nay, chúng tôi cũng đang kỳ vọng việc đáp ứng được các yêu cầu của thị trường EU, cũng như kết nối được với các khách hàng của thị trường EU khi thị trường EU đang mở cửa trở lại”.

Chia sẻ rõ hơn về sự chuẩn bị của DN để sẵn sàng tận dụng cơ hội khi “mâm cỗ” EVFTA chính thức bày ra, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) nhấn mạnh: “Vasep đã chủ động phối hợp với Bộ Công Thương suốt 2 năm qua và kỳ vọng cộng đồng DN có thể nắm bắt được nhiều nhất có thể thông tin về EVFTA. Sắp đến ngày EVFTA có hiệu lực, chúng tôi cũng đang nỗ lực thêm sau khi thấy rằng có một số dòng hàng có thể còn thiếu thông tin. Ví dụ vấn đề hạn ngạch thuế quan liên quan đến mặt hàng cá ngừ hộp hay surimi. Đó là những thứ hiệp hội đang tiếp tục phối hợp với Bộ Công Thương làm sao có được đầy đủ thông tin sớm nhất có thể về chuyện đăng ký hạn ngạch cho XK cá ngừ và surimi vào EU”.

Sự chủ động của DN thủy sản được thấy khá rõ thông qua việc DN rất quan tâm về thông tin liên quan tới EVFTA. Theo ông Nam, các chương trình Vasep phối hợp với Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương tập huấn về EVFTA riêng cho lĩnh vực thủy sản, các DN hội viên Vasep đều có người tham dự trực tiếp, đưa ra nhiều vấn đề hỏi đáp. “Ngoài ra, vấn đề đáng chú ý là, Vasep nhận được từ DN hội viên những yêu cầu khá sâu, ví dụ khi nào có thể đăng ký cho XK cá ngừ trong hạn ngạch 1.500 tấn EU cho Việt Nam?... Ngay giữa tháng 7 này, Vasep đề nghị Bộ Công Thương phối hợp với chương trình chung của Bộ có tập huấn riêng về vấn đề quy tắc xuất xứ để bổ trợ thêm”, ông Nam nói.

Nhà nước và doanh nghiệp đồng hành

Thị trường EU tiềm năng, cơ hội thúc đẩy XK hàng hóa khá lớn, song thực tế khi EVFTA có hiệu lực thì đây cũng không phải là “mâm cỗ” dễ thưởng thức với DN Việt.

Theo ông Nam, với các FTA như EVFTA hay Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), ngoài về thuế có lợi thế, còn những chương khác đề cập đến vấn đề phát triển bền vững, về sở hữu trí tuệ, về kỹ thuật phi thuế quan… “Trong xu thế hiện nay khi thuế giảm xuống hoặc về 0% thì để thực hiện cam kết trong các vấn đề còn lại, Chính phủ và DN sẽ phải có chung quá trình nội luật hóa, có thêm năng lực để đáp ứng được những cam kết, đặc biệt vấn đề về bền vững, lao động, môi trường,... trong đó có cả câu chuyện về lao động trẻ em, lao động cưỡng bức...”, ông Nam nhấn mạnh.

Bày tỏ nhiều âu lo trong lĩnh vực da giày, bà Thanh Xuân phân tích, EU là thị trường đòi hỏi rất cao với các điều kiện gia nhập thị trường không hề dễ dàng như yêu cầu về kỹ thuật, hàng hóa chất lượng cao cũng như các yêu cầu đảm bảo về lao động, môi trường... Đó là các yếu tố mà các DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ phải cải thiện rất nhiều mới có thể gia nhập vào thị trường.

“Đối với lĩnh vực da giày, DN nắm bắt thông tin về EVFTA còn rất hạn chế. Nguyên nhân là bởi mô hình phương thức sản xuất gia công, XK. Chúng ta bị phụ thuộc khá nhiều vào khách hàng quốc tế. Vấn đề về thị trường hầu như do khách hàng chủ động, chúng ta chỉ sản xuất, kinh doanh thôi. DN chưa có tính năng động trong tiếp cận thị trường. Ngoài ra, nội lực về nguồn nhân lực, hệ thống cơ sở hạ tầng, các DN cũng chưa đáp ứng được vì sự phát triển nhỏ lẻ, manh mún. Chúng tôi rất mong muốn DN phải có sự chuyển biến tích cực mới có thể tiếp cận được "cuộc chơi". Cùng với đó, thể chế, chính sách cũng cần có sự cải thiện. Điều này đòi hỏi có sự đồng bộ từ DN, phía Nhà nước mới có thể thực thi, tận dụng được cơ hội thị trường trong thời gian tới”, bà Thanh Xuân nhấn mạnh.

Riêng về câu chuyện quy tắc xuất xứ, Tổng Thư ký của Hiệp hội Da-Giày-Túi xách Việt Nam chia sẻ, nguyên phụ liệu ngành da giày Việt Nam NK chính từ Trung Quốc (60%), tiếp đến là Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc). Những năm gần đây, việc chủ động nguyên phụ liệu có sự chuyển biến khá tốt khi các DN đã chuyển dần chuỗi cung ứng sản xuất nguyên phụ liệu vào Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề đó chỉ thực hiện chủ yếu ở DN lớn. Các DN vừa và nhỏ hạn chế nguồn lực nên chưa chủ động trong việc giải quyết nguyên phụ liệu tại chỗ.

“Chúng tôi mong là chiến lược phát triển nguyên phụ liệu cần tạo ra được vùng, khu công nghiệp chuyên biệt cho ngành công nghiệp da giày, dệt may được phát triển và có cơ chế chính sách ưu đãi thuế quan tốt hơn để thúc đẩy phát triển nguyên phụ liệu sản xuất tại Việt Nam hơn nữa. Bên cạnh đó, chúng tôi mong muốn chiến lược phát triển công nghiệp hỗ trợ sẽ giải quyết nút thắt về vấn đề quy tắc xuất xứ, giúp DN tận dụng tốt hơn cơ hội từ EVFTA trong giai đoạn tiếp theo”, bà Xuân nói.

Nhìn về tổng quan thực thi EVFTA trong cả quá trình dài sắp tới, ông Nam bày tỏ quan điểm, không chỉ rốt ráo đồng hành, hỗ trợ DN trong giai đoạn hiện nay mà Bộ Công Thương hay những bộ được giao đầu mối cho các chương của Hiệp định sẽ cần có bộ phận mang tính thường trực, làm việc quá trình liên tục. “Đặc biệt, các bộ, ngành không chỉ hỗ trợ DN trong nước mà còn cần có kênh hay cách thức để phía EU thấy rằng, phía Việt Nam tuân thủ tốt các cam kết, để họ có niềm tin vào mình, đặt thêm kỳ vọng mới cho các phát triển trong tương lai”, ông Nam nhấn mạnh.