Thúc giục tiến độ giải ngân đầu tư công các chương trình mục tiêu quốc gia

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thực hiện các CTMTQG đã được cải thiện đáng kể. Ảnh minh họa: ST

Chỉ đạt 3% kế hoạch

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công từ ngân sách trung ương thực hiện các CTMTQG đến hết tháng 4/2024 là 5.314 tỷ đồng, đạt 20% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao (27.220 tỷ đồng). Ước lũy kế giải ngân đến hết tháng 5/2024 khoảng 7.555 tỷ đồng (đạt 27,76% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao). Trong đó, CTMTQG xây dựng nông thôn mới khoảng 2.411 tỷ đồng (đạt 31%), CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là 3.755 tỷ đồng (đạt 28%), CTMTQG giảm nghèo bền vững là 1.389 tỷ đồng (đạt 26%).

Một số tỉnh, thành phố đã tích cực cải thiện đáng kể tỷ lệ giải ngân. Trong đó, 9 tỉnh lũy kế giải ngân vốn đầu tư công từ ngân sách trung ương thực hiện các CTMTQG đến hết tháng 4/2024 đạt tỷ lệ từ 30% trở lên là: Hậu Giang (72%), Ninh Thuận (50%), Vĩnh Long (44%), Bạc Liêu (37%), Sơn La (34%), Yên Bái (34%), An Giang (33%), Bến Tre (32%), Lâm Đồng (30%). Tuy nhiên, còn một số tỉnh, thành phố chưa chỉ đạo quyết liệt thực hiện giải ngân khi có 10 tỉnh đạt tỷ lệ giải ngân rất thấp (dưới 10%), trong đó Cà Mau, Bình Phước đều có tỷ lệ giải ngân là 0%. Đáng nói, đây cũng là 2 tỉnh chưa thực hiện phân bổ kế hoạch vốn, Cà Mau chưa phân bổ vốn CTMTQG xây dựng nông thôn mới, Bình Phước chưa phân bổ vốn CTMTQG giảm nghèo bền vững.

Với kết quả trên, Bộ Tài chính đánh giá, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thực hiện các CTMTQG đã được cải thiện đáng kể, nhưng nguồn vốn sự nghiệp giải ngân vẫn rất thấp. Theo Bộ Tài chính, vẫn còn nhiều vướng mắc khiến tiến độ giải ngân chưa đạt như kỳ vọng đặt ra. Đó là công tác hoàn thiện thể chế quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG từ trung ương đến địa phương còn chậm, chưa kịp thời, đồng bộ, ảnh hưởng lớn đến việc triển khai các khâu từ phân bổ, giao kế hoạch thực hiện và giải ngân vốn thực hiện tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Một số cơ chế trung ương chưa ban hành, địa phương còn vướng mắc trong thực hiện.

Chẳng hạn như, quy định về đối tượng người có lao động thấp thực hiện hỗ trợ đào tạo nghề tại CTMTQG giảm nghèo bền vững đang được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chủ trì xây dựng; đối tượng và nội dung hỗ trợ thực hiện CTMQG phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đang được Chính phủ trình Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình và Ủy ban Dân tộc chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành trung ương rà soát, nghiên cứu điều chỉnh Báo cáo nghiên cứu khả thi để trình Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021.

Khẩn trương phân bổ kế hoạch vốn còn lại

Để đẩy nhanh tiến độ phân bổ và giải ngân vốn đầu tư thực hiện các CTMTQG, ngày 29/2/2024, Bộ Tài chính đã có các văn bản nhận xét phân bổ kế hoạch đầu tư năm 2024 của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Theo đó, Bộ Tài chính đã có ý kiến đề nghị các tỉnh rà soát phân bổ vốn đầu tư thực hiện các CTMTQG đảm bảo theo đúng mục tiêu, đối tượng, địa bàn và nội dung hỗ trợ; bố trí vốn đối ứng ngân sách địa phương thực hiện theo đúng quy định tại các quyết định của Thủ tướng Chính phủ...

Đồng thời đề nghị không bố trí vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 cho các dự án chuyển tiếp, hoàn thành giai đoạn 2016-2020 và các giai đoạn trước; không bố trí vốn đầu tư công cho các dự án bảo dưỡng, sửa chữa (đề nghị bố trí từ nguồn kinh phí sự nghiệp) theo đúng quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ...

Ngoài ra, trong phạm vi quyền hạn, Bộ Tài chính đã và đang tiếp tục đôn đốc các địa phương đẩy nhanh tiến độ giải ngân thực hiện các CTMTQG và kịp thời có các văn bản trả lời, hướng dẫn các vướng mắc của các địa phương theo thẩm quyền; phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, cơ quan trung ương hoàn thiện hồ sơ dự thảo Tờ trình của Chính phủ trình Quốc hội về cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện CTMTQG giai đoạn 2021-2025.

Bộ Tài chính cho rằng, các chủ chương trình/dự án/tiểu dự án thành phần (Ủy ban Dân tộc, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội...), cơ quan chủ trì cần hướng dẫn quản lý vốn đầu tư công (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và UBND các tỉnh ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ cơ chế chính sách và kịp thời hướng dẫn tổ chức triển khai, tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện. Các chủ chương trình/dự án/ tiểu dự án thành phần cần chủ trì hướng dẫn quản lý vốn đầu tư công kịp thời nắm bắt các khó khăn, vướng mắc trong tổ chức triển khai của địa phương để hướng dẫn, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban bành cơ chế chính sách tạo hành lang pháp lý cho địa phương tổ chức triển khai thực hiện.

Bộ Tài chính đề nghị UBND các tỉnh chỉ đạo các chủ đầu tư tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công, khẩn trương nghiệm thu và hoàn thiện các thủ tục thanh toán; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra tình hình thực hiện để tìm ra nguyên nhân thực hiện và giải ngân chậm ở từng dự án. Rà soát và quyết định điều chuyển vốn theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp thẩm quyền để điều chuyển kế hoạch vốn của những dự án không có khả năng thực hiện được cho các dự án có khả năng thực hiện để phấn đấu giải ngân hết kế hoạch được giao. Thường xuyên tổ chức giao ban với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án về tình hình thực hiện và thanh toán vốn đầu tư của các dự án, kịp thời giải quyết các khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện kế hoạch vốn đầu tư phát triển theo thẩm quyền...

Các bộ, ngành và địa phương khẩn trương phân bổ kế hoạch vốn còn lại chưa phân bổ (1.058,109 tỷ dồng), đặc biệt là 2 tỉnh Cà Mau, Bình Phước. Đối với 10 tỉnh có tỷ lệ giải ngân tính đến hết tháng 4/2024 dưới 10%, Bộ Tài chính đề nghị UBND các tỉnh chỉ đạo quyết liệt hơn để đảm bảo đẩy nhanh tiến độ giải ngân.