Thủ tướng Chính phủ: Chính sách tài chính phải theo kịp sự phát triển kinh tế của đất nước

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Kênh tham mưu quan trọng về tài chính quốc gia

Năm 2017, KT-XH nói chung đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Trong những kết quả tích cực đó có sự đóng góp tích cực, quan trọng của toàn ngành Tài chính. Năm qua, ngành Tài chính đã triển khai các giải pháp điều hành quyết liệt, đảm bảo cân đối NSNN chung cũng như ngân sách Trung ương trong điều kiện khó khăn, đảm bảo bội chi, nợ công; tập trung cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, tạo thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Với những kết quả đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực, thành tích của ngành Tài chính đã đạt được. Tinh thần làm việc từ lãnh đạo Bộ đến các cơ quan trực thuộc đã có nhiều cố gắng. Hình ảnh đồng chí Bộ trưởng, các đồng chí Thứ trưởng, Tổng cục trưởng, Cục trưởng,… cùng các đồng chí Bí thư, Chủ tịch nhiều địa phương “lăn lộn” để tìm nguồn thu, đốc thu ở các địa phương, từng địa bàn, từng cơ sở, đã gây ấn tượng mạnh mẽ với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, trách nhiệm của Ngành trong thời gian tới còn rất nặng nề. Chính sách tài chính cần chủ động để khắc phục những khiếm khuyết của một nền kinh tế bước đầu vào kinh tế thị trường. Bộ Tài chính không chỉ là bộ quản lý tiền bạc, mà chính sách, công cụ tài chính phải thúc đẩy sự phát triển, chống tham nhũng, lãng phí.

Là kênh tham mưu quan trọng về tài chính quốc gia, Ngành cần đề xuất các chính sách tài chính để thực hiện các Nghị quyết của Trung ương, Nghị quyết 01 của Chính phủ; nghiên cứu các chính sách kinh tế mà một số nước đã làm thành công để làm sao Việt Nam có tốc độ phát triển nhanh và bền vững hơn.

Thực trạng chính sách tài chính, nhất là chính sách thuế, còn thiếu ổn định. Do đó, chính sách thuế nói riêng và chính sách tài chính nói chung phải theo kịp sự phát triển kinh tế của đất nước, phải có sự ổn định tương đối dài, từ 5 đến 10 năm.

Đặc biệt, khi nghiên cứu ban hành, sửa đổi các chính sách thuế, Luật thuế, ngành Tài chính cần lưu ý đưa vào những quy định về bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế thay vì chỉ đặt ra quyền của cơ quan quản lý nhà nước. Đây là vấn đề lớn mà toàn ngành Thuế phải tập trung thảo luận.

Một vấn đề nữa, định hướng cơ chế về thu NSNN hiện nay vẫn tư duy theo hướng coi trọng việc tăng thuế suất hơn là mở rộng cơ sở thuế. Trong khi đó, cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển mạnh, đã xuất hiện nhiều hình thức kinh tế, thương mại, dịch vụ mới như kinh tế liên kết toàn cầu, kinh tế chia sẻ, thương mại điện tử, dịch vụ điện tử… mà cụ thể là các loại hình Uber, Grab, du lịch trực tuyến, bán hàng qua mạng, facebook,... Đây là những “mỏ vàng” để mở rộng cơ sở thuế, do vậy, quan điểm chủ đạo là phải coi trọng việc mở rộng cơ sở thuế kết hợp với việc điều chỉnh thuế suất theo lộ trình phù hợp, không gây ảnh hưởng đến thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, cần phải rà soát lại các quy định về chính sách thuế hiện hành, so sánh, đối chiếu với các quy định, chuẩn mực của OECD, Liên Hợp Quốc để hoàn thiện các Luật thuế; bổ sung, sửa đổi lần này phải theo kịp, tương thích với quy định quốc tế.

Để tiết kiệm thực sự là một nếp sống văn hóa

Cân đối NSNN chưa vững chắc, chưa khoa học cũng là bài toán cần tìm lời giải. Các năm gần đây, năm nào, các địa phương cũng đủng đỉnh vượt dự toán thu ngân sách sớm còn ngân sách Trung ương thì “vắt chân lên cổ”, đến phút thứ 90 mới có thể nói là bảo đảm thu ngân sách Trung ương. Chúng ta chưa làm được việc này, còn bị động. Đây là vấn đề cần được bàn, được thảo luận để thực hiện đúng tinh thần ngân sách Trung ương là chủ đạo của ngân sách nhà nước.

Trong chi ngân sách, còn tình trạng khập khiễng. Chi thường xuyên năm nào cũng vượt dự toán, thậm chí có xu hướng tăng lên. Chi đầu tư phát triển đã có tăng nhưng chưa tương xứng. Bộ Tài chính cần rà soát kỹ các điểm nghẽn, các bất cập trong bài toán cân đối ngân sách để khắc phục sớm tình trạng này, làm sao ngân sách phải chủ động hơn, nhất là ngân sách Trung ương, đừng để quá căng thẳng.

Thủ tướng cho rằng, công tác quản lý tài sản công đang có nhiều quan ngại, còn thất thoát, lãng phí lớn, thậm chí còn để các nhóm lợi ích “làm phép” để hưởng lợi khổng lồ trên tài sản công. Tôi xin nêu một ví dụ mới nhất, đó là trường hợp bán nhà công sản cho Vũ “nhôm” diễn ra ở TP. Đà Nẵng. Nhà nước được gì? Đề nghị Bộ Tài chính khẩn trương xây dựng dữ liệu quốc gia về tài sản công, xây dựng cơ chế quản lý chặt chẽ, đặc biệt là chặt đứt nhóm lợi ích thao túng, hưởng lợi trên tài sản công quốc gia.

Thủ tướng nêu tiếp thực trạng cơ chế quản lý hóa đơn GTGT hiện còn bất cập lớn trong quản lý thuế nói riêng, quản lý kinh tế nói chung. Yêu cầu Bộ Tài chính cần tập trung xử lý ngay vấn đề này, đưa nhanh vào áp dụng hóa đơn điện tử trong nền kinh tế, kết hợp với cơ chế khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt.

Cải cách hành chính về thuế đã tiến được một bước rất dài, chỉ số nộp thuế theo xếp hạng về môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới đã tăng mấy chục bậc và đứng thứ 4 ở ASEAN. Vì vậy, người dân và DN hưởng lợi hàng trăm nghìn tỷ đồng với cải cách quan trọng này. Tuy nhiên, ngành Tài chính không được say sưa với thành công này mà phải tận dụng cách mạng công nghệ 4.0 để đẩy nhanh hơn nữa điện tử hóa tất cả các lĩnh vực hoạt động của ngành như cấp mã số thuế điện tử, các thủ tục trước bạ ô tô, nhà đất đều điện tử… tiếp đến kiểm tra điện tử, thanh tra điện tử. Phải làm cho người dân và DN hưởng lợi nhiều hơn nữa quá trình cải cách hành chính về thuế tiến đến ngang bằng các nước OECD, chứ không chỉ dừng lại ở chuẩn mực khu vực ASEAN. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính phải sắp xếp lại bộ máy, giảm biên chế theo lộ trình.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng chỉ ra rằng, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong ngành Tài chính vẫn đáng lo ngại. Một bộ phận cán bộ ngành Tài chính còn nhũng nhiễu, thờ ơ với sự sống còn của DN, chưa nghiên cứu tạo điều kiện cho DN và người dân. Ngành Tài chính cần có biện pháp mạnh mẽ để dẹp bỏ ngay tình trạng này và đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động phong trào “DN nói không với chi phí bôi trơn”, đồng thời yêu cầu ngành Tài chính đưa ra thông điệp “Cán bộ ngành Tài chính nói không với phong bì”. Đi liền với đó là kiểm tra, xử lý nghiêm, đưa ra khỏi Ngành cán bộ công chức hư hỏng.

Hiện nay, mới có 16 địa phương cân đối được ngân sách và điều tiết về Trung ương, thời gian tới, mong rằng các tỉnh, thành phố tích cực tái cơ cấu nền kinh tế, tìm giá trị gia tăng, phát triển mạnh mẽ sản xuất kinh doanh để có thêm nhiều DN, có nhiều dự án khởi nghiệp, để có thể tự trang trải hoặc có nộp về Trung ương, dù chỉ là 1 tỷ đồng.

Nhân dịp Tết Nguyên đán sắp tới, Thủ tướng đề nghị ngành Tài chính quan tâm đặc biệt đến người nghèo, vùng bị thiên tai, lũ lụt vừa qua, bảo đảm vui Tết an toàn, tiết kiệm và có chính sách khuyến khích cơ quan địa phương tiết kiệm chi ngân sách để “tiết kiệm thực sự là một nếp sống văn hóa”.