Thị trường trái phiếu phát triển ổn định, huy động vốn hiệu quả cho ngân sách Nhà nước

	Đưa phát hành trái phiếu Chính phủ thành kênh huy động vốn quan trọng của ngân sách nhà nước
	Thị trường chứng khoán giúp doanh nghiệp, Chính phủ huy động vốn hiệu quả
	Thị trường trái phiếu Chính phủ chuyên biệt: Phát triển cả về quy mô và chất lượng

Ảnh minh họa. Nguồn: internet.

Đấu thầu đa giá giúp cạnh tranh hơn trong đấu thầu

Theo thông tin từ HNX, tính đến 15/12/2021, HNX tổ chức 213 đợt đấu thầu TPCP, TPCP bảo lãnh huy động vốn cho đầu tư phát triển với tổng giá trị gọi thầu 449.124 tỷ đồng, huy động thành công 332.467 tỷ đồng, tăng 2,9% so với cùng kỳ năm 2020, tỷ lệ huy động thành công đạt 74,02%.

Trong đó, riêng TPCP, KBNN đã huy động được 313.243 tỷ đồng, tăng 4,47% so với cùng kỳ năm 2020, đạt 83,97% kế hoạch năm 2021 (373.000 tỷ đồng); ngân hàng Chính sách Xã hội huy động được 11.024 tỷ đồng, đạt 100% kế hoạch năm 2021; ngân hàng Phát triển Việt Nam huy động được 2.000 tỷ đồng.

Đặc biệt, lãi suất phát hành giảm trên tất cả các kỳ hạn so với cuối năm 2020. Theo đó, lãi suất huy động các kỳ hạn từ 5 năm đến 30 năm giảm khoảng từ 0,12%/năm đến 0,46%/năm. Tính trung bình, lãi suất phát hành bình quân năm 2021 giảm 0,58%/năm so với năm 2020.

So sánh với các năm trước đó, lãi suất phát hành bình quân TPCP đã giảm từ mức 10,7%/năm vào năm 2010 xuống 6,5%/năm vào năm 2015 và xuống còn 2,27%/năm vào năm 2021, giúp tiết kiệm chi phí huy động vốn cho Chính phủ.

Để tăng thêm hiệu quả hoạt động quản lý ngân quỹ, HNX đã phối hợp với KBNN triển khai các nghiệp vụ mua lại trái phiếu trước hạn từ nguồn ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi, và triển khai thí điểm phương thức đấu thầu đa giá trong đấu thầu TPCP.

Nghiệp vụ mua lại có kỳ hạn TPCP được KBNN thực hiện theo quy định tại Thông tư số 107/2020/TT-BTC ngày 21/12/2020 của Bộ Tài chính hướng dẫn giao dịch mua lại có kỳ hạn TPCP từ nguồn ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi của KBNN đã mở ra cơ chế cho phép KBNN được thực hiện các giao dịch mua lại có kỳ hạn TPCP với các ngân hàng thương mại là thành viên giao dịch TPCP.

Trong khi đó, phương thức đấu thầu đa giá, áp dụng nhiều mức lãi suất trúng thầu, tùy mức lãi suất đặt thầu tương ứng của từng nhà đầu tư đặt thầu giúp tạo ra cạnh tranh hơn trong đấu thầu, đồng thời giúp các nhà đầu tư có cơ hội trải nghiệm phương thức đấu thầu mới theo thông lệ quốc tế.

Hiện tại, phương thức đấu thầu đơn giá và đa giá đang được áp dụng song song. Trước mắt, phương thức đa giá được áp dụng đối với loại TPCP kỳ hạn 5 năm, thực hiện gọi thầu liên tục hằng tuần. Từ khi triển khai đến nay, thông qua hệ thống đấu thầu điện tử của HNX, KBNN đã tổ chức được 9 phiên đấu thầu theo phương thức đa giá, huy động thành công 920 tỷ đồng.

HNX cho biết, trên cơ sở đánh giá kết quả triển khai thí điểm đấu thầu đa giá đối với TPCP kỳ hạn 5 năm, HNX và KBNN sẽ nghiên cứu, báo cáo Bộ Tài chính xem xét quyết định việc triển khai tiếp hoặc mở rộng triển khai đối với các loại kỳ hạn khác trong thời gian tới nếu phù hợp.

Trên thị trường thứ cấp, tính đến 15/12/2021, quy mô niêm yết TPCP, TPCP bảo lãnh tại HNX đạt 1.498.650 tỷ đồng, tăng 11,91% so với cùng kỳ năm 2020.

Giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 11.232 tỷ đồng/phiên, tăng 11,46% so với cùng kỳ năm 2020. Giá trị giao dịch Repos chiếm 32,67%. Trong đó, tỷ trọng giá trị giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài chiếm 2,82% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường, giảm 1,38% so với cùng kỳ năm 2020. Giá trị mua ròng năm 2021 của nhà đầu tư nước ngoài đạt 9.721 tỷ đồng.

Như vậy, giá trị giao dịch bình quân phiên năm 2021 đã đạt mức kỷ lục trong vòng 10 năm qua với mức tăng 9,36% so với năm 2020 và tăng 29,9 lần so với năm 2010.

“Có thể nói, sự phát triển ổn định và bền vững của thị trường TPCP tại HNX có sự đóng góp hết sức tích cực của các tổ chức phát hành trái phiếu, điển hình như KBNN trong việc cải tiến hoạt động đấu thầu, đa dạng phương thức đấu thầu, đưa hoạt động đấu thầu trái phiếu thực sự trở thành kênh huy động vốn tiết kiệm và hiệu quả cho NSNN”, HNX nhận định.

Bên cạnh đó, việc cơ cấu sản phẩm phát hành trên thị trường sơ cấp của KBNN, tập trung phát hành các kỳ hạn dài (trên 10 năm) giúp kỳ hạn giao dịch trên thị trường thứ cấp tiếp tục xu hướng dịch chuyển từ tập trung giao dịch các kỳ hạn ngắn (dưới 3 năm) sang giao dịch các kỳ hạn trung và dài hạn, giúp ổn định nguồn vốn đầu tư dài hạn của Chính phủ. Tính thanh khoản trên thị trường thứ cấp cũng hỗ trợ tích cực cho hoạt động phát hành trên sơ cấp.

756 đợt phát hành TPDN thành công

Đối với TPDN phát hành riêng lẻ, thông tin từ HNX cho thấy, trong năm 2021, Sở đã sửa đổi quy chế và ban hành quy trình vận hành chuyên trang thông tin TPDN.

Tính đến 30/11/2021, HNX đã tiếp nhận 878 bộ hồ sơ công bố thông tin trước phát hành tại thị trường trong nước, 5 bộ hồ sơ công bố thông tin trước phát hành tại thị trường quốc tế.

Qua tổng hợp thông tin của các tổ chức phát hành công bố qua chuyên trang cho thấy, tại thị trường trong nước, tính đến ngày 20/11/2021, đã có 288 doanh nghiệp với 756 đợt phát hành thành công trái phiếu theo phương thức riêng lẻ với giá trị hơn 458.153 tỷ đồng, tăng 35,38% so với năm 2020.

Tại thị trường nước ngoài, có 4 đợt phát hành TPDN thành công với giá trị phát hành đạt 1.425 triệu USD, tăng gấp 7,7 lần so với năm 2020.

Theo HNX, để tiến tới quản lý giao dịch trái phiếu riêng lẻ trên thị trường giao dịch có tổ chức, trên cơ sở phương án giao dịch trái phiếu phát hành riêng lẻ đã được Bộ Tài chính phê duyệt vào ngày 17/8/2021, công văn số 68/CV-VNX về triển khai xây dựng hệ thống trái phiếu phát hành riêng lẻ và công văn số 1218/TCNH-TT ngày 20/9/2021 về chuẩn bị điều kiện triển khai thị trường TPDN, HNX đã triển khai xây dựng hệ thống giao dịch TPDN và hệ thống tiêu chí giám sát TPDN.

Bước đầu, Sở đã thống nhất yêu cầu lấy ý kiến các đơn vị nghiệp vụ có liên quan và hiện đang triển khai xây dựng hệ thống, đồng thời đã hoàn thành hệ thống tiêu chí giám sát TPDN, báo cáo Sở GDCK Việt Nam và Ủy ban Chứng khoán nhà nước.