Thành tựu đáng nể của ngành công nghiệp sản xuất vắc xin Việt Nam

Bộ Y tế đang đặt mục tiêu đến năm 2025, Việt Nam sản xuất được 14 loại vắc xin cung cấp cho tiêm chủng mở rộng.

Thống kê của Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, hiện Việt Nam đã sản xuất được 10 loại vắc xin phòng bệnh lao, sởi, Rubella, rota, tả, thương hàn, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi- Rubella...

Việt Nam đã thanh toán bệnh bại liệt vào năm 2000 và duy trì được thành quả này hơn 17 năm qua nhờ triển khai uống vắc xin phòng bệnh bại liệt và nhiều năm duy trì tỉ lệ uống vắc xin ở mức cao trên 90%.

PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cho hay những năm 1959-1960 bùng phát dịch bại liệt lớn ở các tỉnh phía Bắc, làm 17.000 người mắc bệnh và 500 người tử vong, mỗi năm hàng ngàn trẻ em bị di chứng bại liệt suốt đời, tỉ lệ mắc lên đến trên 126/100.000 dân.

"Nhờ vắc xin Liên Xô hỗ trợ, năm 1961 tỉ lệ mắc bại liệt đã giảm xuống 3,09/100.000 dân. Nhưng để chủ động phòng chống bại liệt, Bộ trưởng Bộ Y tế khi đó là bác sỹ Phạm Ngọc Thạch đã yêu cầu phải sản xuất được vắc xin phòng bại liệt.

Ngay năm 1962, vắc xin Sabin phòng bại liệt do Việt Nam nghiên cứu sản xuất đã ra đời, nhờ đó tỉ lệ mắc 3/100.000 dân duy trì suốt những năm 1960-1970 và giảm rõ rệt khi Việt Nam thực hiện tiêm chủng mở rộng vào năm 1985.

"Từ năm 1990 tỉ lệ trẻ dưới 1 tuổi được uống đủ ba liều vắc xin phòng bại liệt được duy trì trên 90% và đây là tiền đề để Việt Nam thanh toán bệnh bại liệt năm 2000", bà Hồng chia sẻ.

Vắc xin tả uống cũng là một vắc xin được Việt Nam phát triển thành công từ công nghệ được Thụy Điển chuyển giao và năm 2000-2001,Việt Nam tiếp tục chuyển giao miễn phí công nghệ này cho Viện vắc xin Hàn Quốc và từ đó một công ty của Ấn Độ đã có bản quyền sản xuất vắc xin tả uống xuất khẩu khắp thế giới.

Ngoài bại liệt, tả, viêm não Nhật Bản cũng là một loại vắc xin mà Việt Nam phát triển thành công và đến nay đã có trên 70 triệu liều vắc xin này được xuất xưởng với giá thành rẻ. Việt Nam cũng đã xuất khẩu trên 5,3 triệu liều vắc xin viêm não Nhật Bản sang Ấn Độ.

Với những thành tích nêu trên, năm 2015, Việt Nam được Tổ chức Y tế thế giới công nhận đạt tiêu chuẩn NRA (Cơ quan Quản lý về vắc xin của Việt Nam) về hệ thống giám sát và quản lý vắc xin quốc gia, đây là một trong những tiêu chí quan trọng để đủ điều kiện xuất khẩu vắc xin. Thời điểm đó, Việt Nam được đánh giá là 1 trong 45 quốc gia có ngành công nghiệp vắc xin và là 1 trong 39 quốc gia đạt NRA.

Thời gian vừa qua, Việt Nam cũng đã sản xuất thành công vắc xin phức tạp Hib bảo vệ trẻ em khỏi các bệnh về đường hô hấp, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib. Đây được coi là một loại vắc xin phức tạp nhất, qua nhiều khâu tinh chế. Hiện vắc xin này được chọn là một trong các sản phẩm nằm trong Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020.

Năm 2018, loại vắc xin MR kết hợp sởi- Rubella do Trung tâm Nghiên cứu, sản xuất vắc-xin và Sinh phẩm y tế (POLYVAC) Việt Nam sản xuất đã được sử dụng trên quy mô toàn quốc cho trẻ từ 18- 24 tháng tuổi trong tiêm chủng mở rộng, thay thế cho loại vắc xin sởi - Rubella nhập khẩu.

Gần đây, tháng 5/2018, đề tài nghiên cứu sản xuất vắc xin ngừa cúm thế hệ hai dạng mảnh, giá thành thương mại rẻ chỉ bằng 1/2-2/3 so với vắc xin ngoại nhập đã được hội đồng của Bộ Y tế nghiệm thu đạt kết quả xuất sắc. Hiện hồ sơ đăng ký lưu hành vắc xin đang được Cục Quản lý dược xem xét và hi vọng vắc xin sớm ra thị trường.

Chưa kể, vắc xin Quinvaxem 5 trong 1 trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng ở nước ta bị dừng đột ngột do Hàn Quốc ngừng sản xuất. Trước mắt, loại vắc xin của Ấn Độ là ComBE Five được dùng thay thế Quinvaxem. Tuy nhiên, mới đây đại diện Bộ Y tế cho biết, 2 năm tới Việt Nam sẽ tự sản xuất được vắc xin 5 trong 1 (vắc xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan b và Hib) để dùng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng.

Ngoài ra, trong năm 2018 và 2019, sẽ có thêm 3 loại là vắc xin phòng cúm mùa, viêm não Nhật Bản tế bào và bại liệt bất hoạt “made in” Việt Nam được đưa vào sử dụng. Các loại vắc xin này đang trong giai đoạn chuẩn bị hồ sơ xin cấp phép lưu hành.

Thành công này sẽ góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu đề ra của Chính phủ là đến năm 2020, Việt Nam sẽ sản xuất được 12 loại vắc xin và đến năm 2030 sẽ sản xuất được 14 loại để sử dụng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng.