Tạo đà cho nền kinh tế phát triển hiệu quả từ tái cơ cấu và 3 đột phá

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải.

Phóng viên đã phỏng vấn Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải xung quanh những vấn đề lớn đặt ra trong năm 2015 từ vai trò điều hành của Chính phủ.

Phó Thủ tướng nhận định thế nào về triển vọng cũng như những vấn đề đặt ra cho kinh tế Việt Nam trong năm 2015?

Bước vào năm 2015, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Tình hình xung đột vẫn còn diễn ra ở nhiều nơi. Kinh tế thế giới dự báo phục hồi chậm, không đồng đều. Giá một số hàng hóa chủ chốt có xu hướng giảm; trong đó giá dầu giảm mạnh và dự báo sẽ duy trì ở mức 50-60 USD/thùng. Tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường.

Trong bối cảnh đó, Đảng, Quốc hội đã đề ra mục tiêu mục tiêu tổng quát về phát triển kinh tế - xã hội năm 2015 là: Tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô, tập trung tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Thực hiện mạnh mẽ các đột phá chiến lược, tái cơ cấu nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh, phấn đấu tăng trưởng cao hơn năm 2014....

Ngay từ đầu năm, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 3-1-2015 về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2015 với 8 nhóm giải pháp đồng bộ và tập trung chỉ đạo điều hành, triển khai thực hiện.

Triển vọng ở đây trước hết từ những kết quả đã đạt được trong năm 2014 như: ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát thấp, tỷ giá ổn định, lãi suất ngân hàng giảm, khả năng tiếp cận của doanh nghiệp với tín dụng được cải thiện. Điều này dẫn đến niềm tin của người tiêu dùng, của thị trường được nâng cao, hứa hẹn cải thiện tổng cầu trong năm tới. Cả ba khu vực đều phục hồi và tăng trưởng, trong điều kiện hàng loạt Hiệp định thương mại tự do (FTA) có khả năng ký kết trong năm nay mở ra cơ hội thị trường xuất khẩu cũng như thu hút đầu tư trong khi năng lực sản xuất của chúng ta còn rất lớn. Tái cơ cấu nền kinh tế và 3 đột phá đã đạt những kết quả ban đầu sẽ tạo đà cho nền kinh tế phát triển hiệu quả hơn. Tuy nhiên, tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và thúc đẩy việc thành lập doanh nghiệp, khởi nghiệp và tham gia thị trường trong năm nay cần được chú trọng ưu tiên hơn nữa.

Tôi tin tưởng rằng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân chúng ta tiếp tục phát huy kết quả đạt được, nỗ lực vượt qua khó khăn thách thức, ra sức khắc phục hạn chế yếu kém, phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra của năm 2015, góp phần hoàn thành cao nhất Kế hoạch 5 năm 2011 - 2015.

Để thực hiện mục tiêu tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng khoảng 6,2% trong năm 2015, theo Phó Thủ tướng, dưới sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương cần phải triển khai các giải pháp gì?

Năm 2015 có ý nghĩa rất quan trọng, là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2011 – 2015, đồng thời là năm tiến hành đại hội Đảng các cấp. Để thực hiện các chỉ tiêu đã được Quốc hội thông qua; trong đó có chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước tăng khoảng 6,2%, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01. Theo đó, Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi phát triển sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng. Thực hiện chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, quyết liệt đẩy nhanh tiến trình xử lý nợ xấu; chính sách tài khóa chặt chẽ, quản lý và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính. Phát triển thị trường, bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa; tăng cường kiểm soát thị trường, giá cả; đẩy mạnh xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu.

Cùng với đó, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng năng suất lao động. Thực hiện có hiệu quả 3 đột phá chiến lược và tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Thực hiện đổi mới cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tăng cường phân cấp và tăng tính tự chủ về tổ chức thực hiện nhiệm vụ, nhân lực, tài chính trên cơ sở có tính đến đặc điểm từng loại hình dịch vụ, khả năng và nhu cầu thị trường, trình độ quản lý.

Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành cần quyết liệt trong việc xây dựng, trình Chính phủ ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn các luật mới được ban hành theo tinh thần tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh, tăng cường sự chủ động trong phối hợp liên ngành để tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Các Bộ, ngành và địa phương tiếp tục thực hiện các Nghị quyết của Trung ương về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020; định hướng chiến lược phát triển về khai thác khoáng sản và công nghiệp khai khoáng. Rà soát quy hoạch, tăng cường quản lý khai thác, sử dụng tài nguyên, khoáng sản, hạn chế tối đa xuất khẩu tài nguyên, khoáng sản thô.

Đồng thời tích cực triển khai Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị Khóa XI về hội nhập quốc tế và Chương trình hành động của Chính phủ. Chủ động tham gia có hiệu quả, tham gia góp phần định hình khu vực, hình thành luật chơi. Tiếp tục nâng tầm quan hệ đối tác, nhất là quan hệ với các nước láng giềng, ASEAN, đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, các nước lớn đi vào chiều sâu, hiệu quả.

Mặt khác, tăng cường tiếp xúc, đối thoại, trao đổi, tiếp nhận thông tin phản hồi về các cơ chế, chính sách, nhất là cơ chế, chính sách liên quan trực tiếp đến cuộc sống của người dân và hoạt động của doanh nghiệp.

Bên cạnh những nhóm giải pháp, nhiệm vụ nêu trên, việc tăng cường sự phối hợp có hiệu quả, đồng bộ trong quản lý, điều hành kinh tế vĩ mô là một giải pháp hết sức quan trọng nhằm bảo đảm tính nhất quán trong quản lý và điều hành kinh tế vĩ mô, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu đã đặt ra.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ đề ra trong năm 2015 là cải cách thể chế, đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; tái cơ cấu ngành, lĩnh vực theo hướng phát triển bền vững. Vậy Chính phủ và các Bộ, ngành cần phải làm gì để thực hiện được những đột phá này, thưa Phó Thủ tướng?

Nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ trong năm 2015 là tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; trong đó tập trung vào cải cách hành chính, tạo lập và nâng cao môi trường cạnh tranh bình đẳng; Tập trung xây dựng, hoàn thiện, trình Quốc hội ban hành các đạo luật lớn, quan trọng như: Bộ Luật dân sự (sửa đổi), Bộ luật hình sự (sửa đổi), Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật ban hành quyết định hành chính… Đặc biệt là Luật tổ chức Chính phủ và Luật tổ chức chính quyền địa phương nhằm cụ thể hóa nội dung đổi mới của Hiến pháp năm 2013 theo hướng xây dựng bộ máy hành chính năng động, hiệu lực, hiệu quả, phát huy mạnh mẽ tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tạo ra động lực phát triển mới.

Trong giai đoạn 2014-2015, ưu tiên của Chính phủ là thực hiện Đề án tổng thể về tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Chính phủ và các Bộ, ngành sẽ tiếp tục triển khai những giải pháp, nhiệm vụ về tái cơ cấu đã được Quốc hội, Chính phủ đề ra. Trong đó, tập trung một số nhiệm vụ như: hoàn thiện, phê duyệt các đề án tái cơ cấu ngành, lĩnh vực, từng địa phương chậm nhất là vào cuối quý II năm 2015 và tổ chức thực hiện đồng bộ, kịp thời các đề án tái cơ cấu ngành đã được phê duyệt (nông nghiệp, công thương, xây dựng). Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai quyết liệt tái cơ cấu đầu tư công, bảo đảm nợ công trong giới hạn cho phép, thực hiện có hiệu quả Luật Đầu tư công đã được Quốc hội thông qua. Đồng thời phấn đấu hoàn thành kế hoạch sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2014-2015 đúng thời hạn đặt ra. Đẩy mạnh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và phấn đấu đến cuối năm 2015 đưa tỷ lệ nợ xấu xuống dưới 3%; xây dựng kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 để trình Quốc hội thông qua.

Từ năm 2015 và những năm tiếp theo, theo Phó Thủ tướng, kinh tế Việt Nam cần thêm những yếu tố nào để phát triển nhanh và bền vững?

Để bảo đảm nền kinh tế nước ta phát triển nhanh và bền vững, từ năm 2015 và những năm tiếp theo chúng ta cần chú trọng thêm các yếu tố sau:

Thứ nhất, về chính sách pháp luật. Chuyển trọng tâm chiến lược từ xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, sang tổ chức thi hành có hiệu quả pháp luật trên các lĩnh vực đời sống xã hội, qua đó đưa việc xây dựng nhà nước pháp quyền lên một bước phát triển mới. Xây dựng, hoàn thiện đồng bộ và thực thi tốt các thể chế bảo vệ, bảo đảm các quyền con người, quyền cơ bản của công dân, tạo đột phá về mở rộng dân chủ; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý bảo hộ quyền sở hữu tư nhân theo đúng tinh thần Hiến pháp năm 2013.

Thứ hai, về hội nhập kinh tế quốc tế. Tham gia và thực hiện các FTA thế hệ mới là một bộ phận quan trọng trong chủ trương, chính sách hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam như FTA với Liên minh thuế quan Nga - Bê-la-rút - Ca-dắc-xtan; FTA với Hàn Quốc; FTA với EU và Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương-TPP. Đồng thời chủ động khai thác những lợi thế mà Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) mang lại.

Thứ ba, về môi trường đầu tư, kinh doanh. Các cam kết hội nhập vừa bắt buộc Việt Nam phải cải thiện môi trường kinh doanh, môi trường đầu tư, nhưng cũng đồng thời khuyến khích, thúc đẩy việc kinh doanh và đầu tư của mọi thành phần kinh tế.

Thứ tư, giữ vững an ninh, chính trị, chủ quyền, trật tự an toàn xã hội tạo môi trường ổn định phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tiếp tục xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc trên các địa bàn trọng điểm. Tổ chức triển khai thực hiện các biện pháp giữ vững chủ quyền, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Thực hiện Đề án phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” giai đoạn 2014-2020 Chính phủ đã phê duyệt, theo Phó Thủ tướng, các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp cần thực hiện nhóm các giải pháp gì nhằm tạo hiệu ứng mạnh trên phạm vi toàn quốc?

Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện, Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đã tạo ra xung lực mới kích thích sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, góp phần tạo uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp trong nước, nâng cao chất lượng đời sống của nhân dân và ổn định xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực, việc triển khai thực hiện Cuộc vận động trong thời gian qua còn có một số hạn chế cần khắc phục. Để triển khai Cuộc vận động trong thời gian tới có hiệu quả hơn nữa, Chính phủ đã đề ra một số nhóm giải pháp để thực hiện Cuộc vận động cho giai đoạn 2014-2020:

Thứ nhất, thay đổi về nhận thức và hành vi của cộng đồng đối với hàng Việt Nam thông qua việc tăng cường và đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền và truyền thông. Theo đó, đẩy mạnh vận động các cơ quan nhà nước ưu tiên sử dụng hàng Việt Nam. Tiếp tục phát huy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc của người tiêu dùng Việt Nam. Mặt khác, về phía doanh nghiệp, doanh nhân cũng cần xác định trách nhiệm của mình trong việc cung cấp các dịch vụ và hàng hóa chất lượng-uy tín-cạnh tranh cho thị trường; tăng cường sự năng động, sáng tạo của đội ngũ CBCNV, người lao động, nhà quản lý. Tiếp tục các chương trình vinh danh và trao giải thưởng cho các doanh nhân, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc vận động ưu tiên sử dụng hàng Việt Nam.

Thứ hai, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng và những hành vi gian lận thương mại; kiểm soát tốt luồng lưu thông hàng hóa. Tiếp tục hoàn thiện và tổ chức thực hiện đồng bộ chính sách, pháp luật về quản lý thị trường, củng cố lực lượng quản lý thị trường; thực hiện toàn dân giám sát các sự kiện xúc tiến thương mại hàng Việt Nam. Phổ biến và thực thi pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng lồng ghép với quảng bá, giới thiệu hàng Việt Nam đến người tiêu dùng.

Thứ ba, hỗ trợ phát triển hệ thống phân phối hàng Việt Nam. Theo đó, xây dựng chương trình kết nối quy mô quốc gia giữa nhà sản xuất, kinh doanh với nhà phân phối, đại lý trong nước và người tiêu dùng; tăng cường đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng thương mại nhằm tạo điều kiện mở rộng kênh phân phối hàng Việt Nam. Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các hoạt động bán hàng Việt Nam.

Cuối cùng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn để đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm, khuyến khích đầu tư, phát triển hạ tầng thương mại, mở rộng mạng lưới bán hàng, nhất là ở địa bàn nông thôn, các vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Tổ chức đào tạo, tư vấn cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất, kinh doanh trên phạm vi cấp vùng, miền về kỹ năng bán hàng, xây dựng thương hiệu và kết nối cung cầu.

Xin trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng !