Tác động trái chiều từ giá dầu

BSR lỗ ròng gần 3.000 tỷ đồng trong năm 2020 do diễn biến tiêu cực của giá dầu. Ảnh: ST

Người ngóng giá lên

DN chế biến dầu thô là một trong số các DN chịu ảnh hưởng tiêu cực nhất do biến động giá dầu thô và dịch bệnh trong năm 2020. Do đặc thù sản xuất, DN chế biến luôn duy trì dầu thô tồn kho cao để sản xuất sản phẩm (khoảng 30 ngày). Giá dầu thô giảm nhanh kéo theo sự sụt giảm giá bán, trong khi đó, giá thành sản xuất vẫn cao và phải trích lập giảm giá hàng tồn kho ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả hoạt động kinh doanh. Tương tự, kết quả kinh doanh trong năm 2020 của các DN phân phối xăng dầu cũng giảm mạnh do sản lượng phân phối sụt giảm và biến động giảm giá bán lẻ xăng dầu.

Tổng công ty Khí Việt Nam (GAS) là DN duy nhất tại Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực vận chuyển, chế biến và phân phối khí khô. Lợi nhuận của GAS đến từ phí vận chuyển khí, chênh lệch giá khí khô tiêu thụ và khí ẩm mua vào. Năm 2020, giá khí khô MFO giảm xuống thấp hơn giá miệng giếng, do đó, GAS không thu được khoản chênh lệch giá khí khô và khí ẩm tương tự năm 2019, lợi nhuận đơn thuần là phí vận chuyển khí. Do đó, lợi nhuận sau thuế năm 2020 của GAS đã giảm 34%, ở mức 7,928 tỷ đồng.

Trong khi đó, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex là DN dẫn đầu mảng phân phối xăng dầu thành phẩm nội địa với thị phần đạt khoảng 50%. Năm 2020, PLX ghi nhận lỗ mạnh trong quý 1 bởi sự kiện giá dầu thô giảm mạnh, công ty phải trích lập giảm giá hàng tồn kho. Các quý còn lại, hoạt động kinh doanh cải thiện bởi giá dầu thô phục hồi và nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu gia tăng trở lại. Song do giá dầu giảm mạnh khiến doanh thu năm 2020 giảm khoảng 33%, lợi nhuận sau thuế giảm 74%, lần lượt ở mức 124.008 tỷ đồng và 1.235 tỷ đồng.

Đối với Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) - đơn vị sở hữu và quản lý nhà máy lọc dầu Dung Quất, năm 2020, BSR ghi nhận khoản lỗ kỷ lục trong quý 1 và quý 2/2020, bởi giá dầu thô giảm mạnh, BSR phải trích lập tồn kho và khoảngchênh lệch giá bán xăng dầu thành phẩm và giá dầu thô giảm mạnh. Từ quý 3/2020, giá dầu thô đã dần phục hồi song vẫn không đủ bù đắp số lỗ trong nửa đầu năm. Kết quả cả năm BSR lỗ 2.842 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm 2019 có lãi trên 3.000 tỷ đồng.

Hiện tại, giá dầu đã tăng vượt mốc 60 USD/thùng so với mức đáy lịch sử hồi đầu năm 2020. Nhiều tổ chức quốc tế còn dự báo, giá dầu có thể sẽ tăng lên đến 75 USD/thùng trong quý 3 năm nay. Điều này mở ra triển vọng tươi sáng cho các DN trong ngành dầu khí. Theo đó, cả GAS, Petrolimex, BSR và nhiều DN khác sẽ cải thiện đáng kể biên lợi nhuận so với năm 2020.

Kẻ lo tăng chi phí

Trong khi các DN dầu khí nóng lòng mong đợi sự hồi phục của giá dầu thì ngành nhựa – với nguyên liệu đầu vào là chế phẩm dầu mỏ - lại đứng trước mối lo giá nguyên liệu tăng lên.

Một trong hai DN có quy mô lớn nhất ngành ống nhựa với vị thế dẫn đầu tại thị trường miền Bắc là Công ty CP Nhựa Thiếu niên Tiền Phong đã ghi nhận lợi nhuận sau thuế năm 2020 đạt 447 tỷ đồng, tăng trưởng 9% so với năm 2019 dù doanh thu thuần có sự sụt giảm nhẹ 3%. Sự tăng trưởng này có phần đóng góp của việc giảm giá vốn (giảm 7%) trong năm 2020. Tương tự, DN nhựa dẫn đầu tại thị trường miền Nam là Công ty CP Nhựa Bình Minh cũng ghi nhận tăng trưởng lãi ròng năm 2020 lên tới 24%, đạt 523 tỷ đồng.

Nhìn lại năm 2020, giá nguyên liệu nhựa đã giảm sâu trong giai đoạn đầu năm theo đà giảm của giá dầu Brent, giúp các DN sản xuất nhựa cải thiện đáng kể biên lợi nhuận. Sau đó, giá nguyên liệu nhựa đã hồi phục nhanh kể từ nửa cuối năm theo đà tăng của giá dầu cùng với nhu cầu tiêu thụ tăng lên trong khi nguôn cung tại Bắc Mỹ bị gián đoạn.

Tuy nhiên, xu hướng tăng giá của các loại nguyên liệu nhựa trong nửa cuối năm 2020 sẽ chững lại khi các nhà máy tại khu vực Bắc Mỹ hoạt động ổn định trở lại, giúp giải quyết tình trạng khan hiếm nguồn cung nguyên liệu nhựa trong ngắn hạn cho khu vực châu Á. Giá PE, PP và PVC trung bình trong quý 1/2021 dự báo giảm lần lượt 5,7%, 4% và 3,9% so với trung bình quý 4/2020.

Tuy nhiên, mức giá này vẫn cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2020, ở mức 15% đối với, 19,8% với PP và 22,9% với PVC. Nguyên nhân là do sự hồi phục của giá dầu và nhu cầu từ thị trường Trung Quốc dự báo sẽ duy trì ở mức cao trong giai đoạn quý 1 và quý 2/2021. Việc giá nguyên liệu nhựa dự báo sẽ duy trì ở mức cao trong nửa đầu năm 2021 sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến biên lợi nhuận gộp của các DN trong ngành.