Sắp xếp, tổ chức lại mô hình cấp chi cục hải quan như thế nào?

CBCC Chi cục Hải quan Cảng Cái Lân, Cục Hải quan Quảng Ninh kiểm tra hàng ô tô NK. Ảnh: Thu Trang

Các nội dung tại 2 quyết định trên được Tổng cục Hải quan đề xuất trên định hướng tinh giảm tổ chức bộ máy theo đúng chủ trương của Đảng và Chính phủ, đồng thời xây dựng tiêu chí để có cơ sở rõ ràng cho việc thành lập, tổ chức lại chi cục hải quan thuộc cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đội (tổ) đối với 6 loại hình chi cục hải quan và tương đương. Việc tổ chức lại chi cục hải quan bao gồm chia tách, sáp nhập và giải thể chi cục hải quan trực thuộc cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Các tiêu chí được đưa ra đều dựa trên những yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan, tờ khai và lượng người xuất nhập cảnh để thể hiện rõ nhất lượng công việc.

Tiêu chí thành lập chi cục hải quan

Các tiêu chí thành lập được chia ra cụ thể đối với từng loại hình hoạt động như chi cục hải quan sân bay, chi cục hải quan cảng biển, chi cục hải quan đường sắt, chi cục hải quan cửa khẩu đường bộ, chi cục hải quan ngoài cửa khẩu với những tiêu chí chung: Biên chế được giao tối thiểu 20 người; Khoảng cách giữa trụ sở chi cục hải quan dự kiến thành lập và trụ sở các chi cục hải quan lân cận trong nhóm đạt tối thiểu 20 km.

Ngoài ra, đối với mỗi loại hình quản lý hải quan lại có những tiêu chí riêng cho việc thành lập. Cụ thể, đối với chi cục hải quan sân bay thì địa bàn quản lý dự kiến phải có trung bình cộng lượng hành khách XNC trong 3 năm gần nhất đạt tối thiểu 2 triệu hành khách hoặc trung bình cộng lượt chuyến bay quốc tế trong 3 năm gần nhất đạt tối thiểu 10.000 lượt.

Đối với chi cục hải quan cảng biển, địa bàn quản lý dự kiến có trung bình cộng lượng tờ khai trong 3 năm gần nhất đạt tối thiểu 10% trung bình cộng lượng tờ khai năm trước của nhóm các chi cục hải quan cảng biển trong ngành.

Chi cục hải quan đường sắt, địa bàn quản lý là cửa khẩu quốc tế đường sắt; có trung bình cộng lượng tờ khai trong 3 năm gần nhất đạt tối thiểu 15% trung bình cộng lượng tờ khai năm trước của nhóm các chi cục hải quan đường sắt trong toàn ngành.

Riêng đối với chi cục hải quan cửa khẩu đường bộ, tiêu chí thành lập được chia ra như sau: Chi cục hải quan cửa khẩu quốc tế đường bộ: Mỗi cửa khẩu quốc tế đường bộ được tổ chức 1 chi cục hải quan cửa khẩu quốc tế đường bộ; Chi cục Hải quan quản lý cửa khẩu chính và cửa khẩu phụ: Địa bàn quản lý dự kiến có trung bình cộng lượng tờ khai trong 3 năm gần nhất đạt tối thiểu 15% trung bình cộng lượng tờ khai năm trước của nhóm các chi cục hải quan cửa khẩu đường bộ trong ngành; Chi cục hải quan ngoài cửa khẩu: Địa bàn quản lý dự kiến có trung bình cộng lượng tờ khai trong 3 năm gần nhất đạt tối thiểu 10% trung bình cộng lượng tờ khai năm trước của nhóm các chi cục hải quan ngoài cửa khẩu trong toàn ngành.

Bên cạnh việc đưa ra những tiêu chí, tại Quyết định 2015/QĐ-BTC cũng đưa ra một số trường hợp đặc thù: Địa bàn quản lý dự kiến, chi cục hải quan không đáp ứng tiêu chí thuộc các nhóm chi cục hải quan nêu trên nhưng có thể được xem xét thành lập hoặc chưa xem xét tổ chức lại nếu biên chế được giao đạt tối thiểu 12 người và đáp ứng một trong các điều kiện sau: Yêu cầu bảo vệ chủ quyền quốc gia và an ninh kinh tế - xã hội; Yêu cầu phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại; Tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu trên một địa bàn cụ thể; Thực hiện nhiệm vụ, quy trình nghiệp vụ mới để đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và cải cách, hiện đại hóa hải quan.

Với các tiêu chí đưa ra, chi cục hải quan không đáp ứng được tiêu chí tờ khai và tiêu chí đặc thù thì cần phải xem xét, đánh giá để tiến hành tổ chức lại cho phù hợp; Khoảng cách giữa trụ sở chi cục hải quan dự kiến tổ chức lại (trường hợp chia tách) và trụ sở các chi cục hải quan lân cận trong cùng một nhóm đạt tối thiểu 20 km.

Tiêu chí thành lập cấp tổ, đội thuộc chi cục

Tại Quyết định 2094/QĐ-BTC quy định cụ thể, chi tiết tiêu chí thành lập, tổ chức lại đội (tổ) đối với 6 loại hình chi cục hải quan và tương đương.

Tùy thuộc vào số lượng biên chế được giao từ trên 20 người đến trên 40 người; số lượng tờ khai đạt tối thiểu từ 10% đến 80% trung bình cộng lượng tờ khai năm trước của nhóm các chi cục hải quan cửa khẩu trong toàn ngành, mà các chi cục hải quan cửa khẩu đường bộ, chi cục hải quan cửa khẩu cảng biển, chi cục hải quan ngoài cửa khẩu được thành lập tối đa từ 2 đến 4 đội. Chi cục không đáp ứng tiêu chí sẽ không thành lập các đội trực thuộc.

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan quyết định thành lập, tổ chức lại các đội (tổ) thuộc chi cục hải quan, chi cục kiểm tra sau thông quan, đội kiểm soát hải quan và đội kiểm soát phòng, chống ma túy trực thuộc cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Cục trưởng cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định chức năng, nhiệm vụ của các đội (tổ) thuộc chi cục hải quan, chi cục kiểm tra sau thông quan, đội kiểm soát hải quan và đội kiểm soát phòng, chống ma túy.

Các đội (tổ) gồm: Tổng hợp, thủ tục, giám sát, kiểm soát, nghiệp vụ, quản lý thuế.

Đối với chi cục hải quan cửa khẩu hàng không, tùy thuộc vào số lượng biên chế được giao trên 40 người hoặc trên 100 người, số hành khách XNC đạt tối thiểu từ 2 triệu/năm hoặc 4 triệu/năm, số lượng tờ khai đạt tối thiểu từ 5.000 trở lên đến 100.000 mà chi cục được thành lập tối đa 4 hoặc 8 đội. Chi cục không đáp ứng tiêu chí được tổ chức thành lập tối đa 2 đội.

Riêng đối với chi cục kiểm tra sau thông quan, nếu số biên chế được giao từ trên 20 người đến trên 50 người, số lượng tờ khai đạt tối thiểu từ 20% đến 60% tổng số tờ khai năm trước của cả nước sẽ được thành lập từ 2 đội đến 5 đội. Chi cục không đáp ứng tiêu chí sẽ không thành lập các đội trực thuộc.

Đội kiểm soát hải quan trực thuộc cục hải quan các thành phố: Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng được thành lập tối đa 5 tổ.

Đội kiểm soát hải quan trực thuộc các cục hải quan tỉnh, liên tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương có tối thiểu 3 chi cục hải quan cửa khẩu; số lượng biên chế được giao tối thiểu 25 người thì được thành lập tối đa 3 tổ.

Đội kiểm soát hải quan trực thuộc các cục hải quan không đáp ứng các tiêu chí sẽ không thành lập các tổ trực thuộc.

Quyết định 2015/QĐ-BTC cũng đưa ra một số trường hợp đặc thù: Chi cục hải quan không đáp ứng tiêu chí tại 6 trường hợp theo quy định sẽ được xem xét thành lập các đội (tổ) trực thuộc nếu thuộc một trong những trường hợp đặc biệt sau: Thành lập các đội (tổ) trực thuộc nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý của ngành, bảo vệ chủ quyền quốc gia và an ninh kinh tế - xã hội của địa phương hoặc để tạo thuận lợi cho hoạt động XK, NK trên một địa bàn cụ thể; thành lập các đội (tổ) trực thuộc nhằm thực hiện nhiệm vụ đặc thù, biện pháp quản lý, quy trình nghiệp vụ mới đáp ứng yêu cầu quản lý và cải cách, hiện đại hóa hải quan.