"Trong điều kiện của VN không thể thực hiện đồng nhất một giá điện"

Ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội.

Ngày 22-9, EVN đã tổ chức một cuộc hội thảo “Đề án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện”. Trong hội thảo, đã có rất nhiều ý kiến của chuyên gia “chất vấn” về nhiệm vụ, chức năng của EVN khi đứng ra tổ chức cuộc hội thảo này.

Một số chuyên gia nói rằng, “việc của EVN là kinh doanh chứ không phải làm giá điện cho Nhà nước”, hay “việc tổ chức hội thảo là cần thiết nhưng vấn đề giá điện là nhạy cảm, vốn nhiều chuyện mà EVN đứng ra tổ chức giống như kiểu thanh minh thì không hay”.

Một số ý kiến khác cho rằng, việc EVN đưa ra 3 phương án về biểu giá bán lẻ điện là không phù hợp với chức năng của EVN.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Kiên đính chính: “Đây là báo cáo của cơ quan tư vấn được cơ quan có chức năng, nhiệm vụ thuê. EVN với tư cách là người bị tác động của những phương án đó nên đã mời các chuyên gia đến. Đây là cơ quan tư vấn độc lập đưa ra phương án. Đừng khoác tên EVN vào đây cho tội nghiệp EVN".

Vậy thưa ông, sự khúc mắc về quản lý và kinh doanh được các chuyên gia nói đến là như thế nào?

Tôi cho rằng, không có khúc mắc gì về mặt quản lý. Chúng ta quản lý ngành Điện theo Luật Điện lực, chúng ta đang tiến hành tái cơ cấu DNNN, trong đó có EVN để hình thành thị trường điện cạnh tranh bao gồm cả thị trường phát điện cạnh tranh, phân phối và truyền tải. Khâu truyền tải Nhà nước vẫn giữ thế độc quyền còn lại khâu phát điện và bán lẻ đang có lộ trình thực hiện. Có khả năng chúng ta sẽ đẩy nhanh tiến độ thị trường phát điện cạnh tranh.

Về trách nhiệm của EVN khi tổ chức cuộc hội thảo này được các chuyên gia nhắc tới cần phải hiểu theo hướng EVN là đối tác bị ảnh hưởng bởi phương án tính giá điện chia bậc thang của giá điện do cơ quan tư vấn độc lập lập nên EVN xin ý kiến đồng thuận.

Còn hôm nay, trong cuộc hội thảo này có cơ quan quản lý là Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) chủ trì, tức là đã có sự kết hợp hài hòa. Tất nhiên, ngay lập tức chúng ta tách bạch EVN và Bộ Công Thương là không khả thi bởi hiện nay Nghị định về điều lệ hoạt động của EVN được xây dựng trên Luật Doanh nghiệp đổi mới và Luật Điện lực nên có vấn đề đảm bảo an ninh xã hội.

Mỗi phương án đều có ưu nhược điểm, ông nghiêng về phương án nào?

Đây là cuộc hội thảo đầu tiên của cơ quan tư vấn, còn 2 cuộc hội thảo nữa sẽ diễn ra tại Đà Nẵng và TP. HCM. Cả 3 phương án đưa ra chưa chốt mà cuộc hội thảo hôm nay mới thống nhất được nguyên tắc để xây dựng biểu giá điện chứ không đi vào từng phương án cụ thể. Theo đó, biểu giá điện được xây dựng dựa trên nguyên tắc đảm bảo sự công bằng của những hộ sử dụng điện, khả năng tiếp cận điện của các hộ dân, đảm bảo tiết kiệm nguồn tài nguyên quốc gia, tuân thủ lộ trình thị trường hóa ngành điện và tái cơ cấu EVN.

Các phương án đưa ra phản ánh cách nhìn của cơ quan tư vấn với tư cách là người làm thuần túy về kỹ thuật. EVN có thể chọn một phương án nào đó nhưng tất cả phương án đó phải đối chiếu lại quyết định của Thủ tướng Chính phủ về bán giá điện quy định mức bán lẻ bình quân thấp nhất và mức bán lẻ bình quân cao nhất.

Theo quan điểm của tôi, đến thời điểm này không có phương án nào có thể đảm bảo được sự hài lòng của tất cả những người dùng điện. Vấn đề là phải vì lợi ích số đông, dựa trên các cơ sở thống kê liên tục trong nhiều năm của cơ quan bán điện.

Tuy nhiên phải khẳng định rằng, dù lựa chọn phương án nào thì cũng không được làm ảnh hưởng đến những người nghèo và người thu nhập trung, người làm công ăn lương và nguyên tắc khuyến khích tiết kiệm điện.

Vậy ông đồng tình với phương án chia giá điện theo bậc thang hay phương án đồng giá?

Đồng nhất một giá điện phải có điều kiện khác. Như vậy, trong điều kiện của Việt Nam không thể thực hiện đồng nhất một giá điện vì chúng ta phải đảm bảo sự bình đẳng trong sử dụng điện. Hiện, nước ta đang có 21% số hộ sử dụng điện là hộ nghèo. Nếu nhìn lại báo cáo thành tích xóa đói giảm nghèo từ những năm 2000, tỷ lệ người nghèo là 54% nhưng hiện xuống còn 14% thì chúng ta vẫn phải có trách nhiệm với 14% hộ nghèo và 7% hộ cận nghèo.

Xin cảm ơn ông!