Quản lý bảo hiểm - ngân hàng: Cần giải pháp mạnh tay hơn

	Doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ phải tăng cường giám sát hoạt động tư vấn của đại lý
	Gần 400 phản ánh về phân phối bảo hiểm qua ngân hàng từ đường dây nóng của Bộ Tài chính
	Bộ Tài chính sẽ xử lý nghiêm tổ chức tín dụng ép buộc khách hàng mua bảo hiểm

Nghiêm cấm hành vi “ép” khách hàng mua bảo hiểm dưới mọi hình thức. Ảnh: ST

Kênh phân phối hiệu quả cho 3 bên

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, tổng doanh thu phí bảo hiểm ước đạt 54.186 tỷ đồng, tăng 11,2% so với cùng kỳ năm 2022; tổng tài sản ước đạt 729.096 tỷ đồng, tăng 21,3% so với cùng kỳ năm 2022; đầu tư trở lại nền kinh tế ước đạt 596.163 tỷ đồng, tăng 20,9% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, một kênh phân phối bảo hiểm khá hiệu quả là kết hợp với các ngân hàng, hay còn được gọi là bán chéo bảo hiểm (bancassurance). Theo các chuyên gia, đây là một kênh phân phối thuận tiện, lợi ích mang lại cho cả khách hàng, doanh nghiệp bảo hiểm và ngân hàng. Thống kê từ báo cáo tài chính năm 2022 đã được kiểm toán, nhiều ngân hàng thu về hàng nghìn tỷ đồng từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm.

Chẳng hạn, MB có hai công ty bảo hiểm là MIC và MB Ageas Life, năm 2022 đã thu về hơn 10.180 tỷ đồng từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước, chiếm tới 72% tổng doanh thu mảng dịch vụ. Manulife Việt Nam và Techcombank cũng đã nhiều năm ký kết thỏa thuận hợp tác độc quyền, giúp mang lại hơn 1.750 tỷ đồng doanh thu từ dịch vụ hợp tác bảo hiểm cho Techcombank trong năm ngoái. Việc hợp tác độc quyền với bảo hiểm AIA Việt Nam cũng giúp VPBank gặt hái được hơn 3.350 tỷ đồng doanh thu từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm, tăng 42% so với năm trước…

Tính trên toàn thị trường, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam thống kê, tổng doanh thu phí bảo hiểm qua ngân hàng chiếm khoảng 39% tổng doanh thu phí khai thác mới và chiếm bình quân 37% tổng thu nhập phí của các ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán.

Tuy nhiên, bảo hiểm là một lĩnh vực kinh doanh đặc thù với rất nhiều vấn đề nghiêm ngặt trong các điều khoản của hợp đồng, khiến người mua, thậm chí là chính nhân viên tư vấn cũng không hiểu đúng và rõ ràng. Bên cạnh đó, câu chuyện ngân hàng “ép” khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm cũng đang làm “đau đầu” các cơ quan quản lý.

Minh bạch giao kết và tư vấn

Thị trường bảo hiểm được coi là một trong các kênh dẫn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế. Nhưng thực tế, ngành bảo hiểm ở Việt Nam còn gặp khá nhiều định kiến, không chỉ riêng với kênh phân phối qua ngân hàng mà cả kênh phân phối trực tiếp do nhiều vụ việc “lùm xùm” đã và đang xảy ra. Câu chuyện về bảo hiểm mà diễn viên Ngọc Lan phản ánh là một ví dụ.

Theo Luật sư Trần Minh Hải, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, pháp luật về bảo hiểm hiện nay đã khá rõ ràng, lỗi cũng không nằm ở sản phẩm bảo hiểm và hợp đồng bảo hiểm mà do giao kết thiếu minh bạch. Bảo hiểm là dạng sản phẩm tài chính phức tạp, nhiều vụ tranh chấp cho thấy quyết định mua bảo hiểm của khách hàng xuất phát từ việc tin vào những yếu tố mời chào hấp dẫn từ một số nhân viên ngân hàng hơn là dựa trên nghiên cứu, nhận thức rõ về sản phẩm bảo hiểm. Đến khi gặp phải các chế tài phạt hay những yếu tố bất lợi thì khách hàng mới khiếu kiện về những vấn đề bị nhầm lẫn, thậm chí bị lừa dối trong việc mua bảo hiểm.

Do vậy, thời gian qua, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đã liên tục đưa ra những chỉ đạo về việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động phân phối bảo hiểm qua ngân hàng; đồng thời thông báo sẽ xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi vi phạm. Nhưng các chuyên gia cho rằng cần hoàn thiện vấn đề pháp lý về quản lý cơ chế giao kết giữa hệ thống ngân hàng với các công ty bảo hiểm.

Ông Ngô Trung Dũng, Phó Tổng thư ký Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam thông tin, Hiệp hội đã yêu cầu các doanh nghiệp bảo hiểm hội viên tăng cường đào tạo, nâng cao kiến thức nghiệp vụ bảo hiểm cho cán bộ ngân hàng bán bảo hiểm. Doanh nghiệp bảo hiểm phải có những yêu cầu cụ thể đối với ngân hàng trong việc kiểm tra, giám sát chất lượng tư vấn bảo hiểm của nhân viên ngân hàng được phân công và có những hình thức xử lý kỷ luật nếu nhân viên vi phạm.

Hơn nữa, vị này cho hay, trong thỏa thuận hợp tác ký với ngân hàng cần đưa tiêu chí về tỷ lệ duy trì hợp đồng năm thứ 2. Đây là một tiêu chí quan trọng đánh giá chất lượng tư vấn vì nếu khách hàng không có nhu cầu mua bảo hiểm, hoặc bị "ép" mua bảo hiểm thông thường sẽ có xu hướng hủy hợp đồng sau khi mua. Ngoài ra, doanh nghiệp bảo hiểm cũng cần chủ động có các biện pháp kiểm tra giám sát kênh bán bảo hiểm qua ngân hàng.

Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 có hiệu lực từ ngày 1/1/2022. Dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 đưa ra quy định, doanh nghiệp bảo hiểm phải ghi âm quá trình tư vấn các sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư và lưu trữ trong 5 năm để các bên hữu quan có cơ sở đánh giá giám sát hoạt động tư vấn bảo hiểm. Để tránh nhầm lẫn sản phẩm bảo hiểm và ngân hàng, dự thảo nghị định cũng quy định phải có quầy riêng để bán bảo hiểm tại phòng giao dịch của ngân hàng… Các doanh nghiệp kỳ vọng nghị định và thông tư hướng dẫn Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 sớm ban hành bởi các quy định như trên sẽ mang đến những biện pháp hiệu quả để minh bạch hóa quá trình tư vấn bảo hiểm, bảo vệ quyền lợi của khách hàng.