Phát triển thị trường vốn, chủ động ứng phó với nợ công

Thị trường chứng khoán là kênh dẫn vốn hiệu quả cho nền kinh tế. Ảnh Internet.

Thuộc phạm vi chức năng quản lý của mình, Bộ Tài chính cho biết, các chỉ số nợ công của nước ta hiện nay vẫn đang trong giới hạn cho phép. Tuy nhiên, cơ cấu nợ chưa thực sự bền vững do các khoản nợ trong nước của Chính phủ có kỳ hạn trung bình tương đối ngắn.

Thực hiện Nghị quyết 75/2014/QH13 của Quốc hội, từ cuối năm 2014, việc huy động vốn trong nước của Chính phủ thông qua hình thức phát hành trái phiếu đã tập trung vào phát hành trái phiếu có kỳ hạn trên 5 năm nhằm kéo dài kỳ hạn nợ, giảm rủi ro tái cấp vốn đối với danh mục nợ công. Để đạt được mục tiêu này cần có một thị trường vốn phát triển hơn, tạo điệu kiện thuận lợi cho công tác huy động vốn cho Chính phủ, các tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cá nhân, giảm dần sự phụ thuộc vào tín dụng của hệ thống ngân hàng.

Với mục tiêu trên, Chính phủ đã đưa ra những định hướng chiến lược, như: Đề án phát triển thị trường vốn Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020; Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2011-2020; Đề án "Tái cấu trúc thị trường chứng khoán và doanh nghiệp bảo hiểm...

Theo đó, Chính phủ tập trung hoàn thiện khung khổ pháp lý về thị trường vốn; phát triển các sản phẩm trên cơ sở cung cầu thị trường; phát triển hệ thống nhà đầu tư và tổ chức thị trường.

Trên thị trường vốn trong nước, thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) đóng vai trò quan trọng nhất với vai trò vừa là kênh huy động vốn hiệu quả của Chính phủ, vừa là thị trường chuẩn.

Đối với công tác huy động vốn cho NSNN, Chính phủ luôn chú trọng phát hành trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn dài để kéo dài thời gian trả nợ nhằm đảm bảo an toàn nợ công.

Hàng loạt giải pháp cụ thể để phát triển thị trường TPCP mà Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ, ngành triển khai trong thời gian qua. Trong đó hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế; phát triển các sản phẩm hàng hóa trên thị trường; phát triển nhà đầu tư; tổ chức thị trường...

Để phát triển các sản phẩm hàng hóa trên thị trường, Bộ Tài chính cho biết, bên cạnh sản phẩm TPCP truyền thống còn nghiên cứu triển khai sản phẩm trái phiếu khác như trái phiếu trả lãi không định kỳ, trái phiếu lãi suất thả nổi. Tập trung phát hành TPCP có kỳ hạn dài đều đặn như kỳ hạn 5 năm, 10 năm, 15 năm, đồng thời lần đầu tiên phát hành TPCP kỳ hạn dài 20 năm.

Đối với các giải pháp để phát triển hệ thống nhà đầu tư, trước đây nhà đầu tư TPCP chủ yếu là các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, thời gian qua, Chính phủ đã tái cơ cấu hệ thống nhà đầu tư trên thị trường TPCP thông qua kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài, tăng tỷ trọng đầu tư TPCP của các doanh nghiệp bảo hiểm.

Theo đó, tỷ lệ nắm giữ TPCP của các ngân hàng thương mại đã giảm xuống còn 77% tổng khối lượng TPCP (tháng 11/2015), tỷ lệ nắm giữ TPCP của các công ty bảo hiểm, các quỹ đầu tư chứng khoán lên 23% (tháng 11/2015)...

Tuy nhiên, trong văn bản gửi đến cử tri Hải Dương, Bộ Tài chính cũng nhận định, quy mô thị trường TPCP Việt Nam còn nhỏ, hệ thống nhà đầu tư trên thị trường tuy đã có chuyển biến nhưng vẫn chủ yếu là các ngân hàng thương mại, sự tham gia các công ty bảo hiểm nhà đầu tư nước ngoài còn hạn chế.

Do đó, trong thời gian tới, Chính phủ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp để phát triển thị trường Chính phủ. Trong đó, tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô; phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ. Đồng thời, phát triển nhà đầu tư dài hạn thông qua các quỹ hưu trí, thu hút nhà đầu tư nước ngoài thông qua chính sách giảm thuế, phí đối với hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài; phát triển các công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường TPCP, để đảm bảo thị trường TPCP vừa là kênh huy động vốn hiệu quả cho NSNN, vừa đóng vai trò là thị trường chuẩn trên thị trường tài chính.