Phát triển quan hệ đối tác Hải quan- Doanh nghiệp: Thay đổi tích cực từ cơ sở

Thực hiện tốt quan hệ đối tác là một giải pháp quan trọng để tạo thuận lợi cho DN trong thực hiện thủ tục hải quan. Ảnh: T.BÌNH

Sự vào cuộc đồng bộ

Phát biểu trong một Hội thảo liên quan đến vấn đề phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp mới đây, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Công Bình nhấn mạnh: Định hướng phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp là cam kết của Hải quan Việt Nam với cộng đồng DN và các bên liên quan về sự sẵn sàng hợp tác, xây dựng quan hệ đối tác trên cơ sở bình đẳng trước pháp luật, để tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại và đảm bảo công tác quản lý Nhà nước về Hải quan.

Đây cũng là một trong những giải pháp để tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa theo chỉ đạo của Chính phủ. Để hiện thực hóa cam kết, Hải quan Việt Nam đang xây dựng dự thảo định hướng phát triển quan hệ đối tác. Dự thảo được xây dựng trên cơ sở tư vấn của chuyên gia Tổ chức Hải quan thế giới (WCO), sự đóng góp của các đơn vị Hải quan địa phương, cộng đồng DN... Đây không chỉ là sản phẩm của Hải quan Việt Nam, mà còn phản ánh nhu cầu của cộng đồng DN.

Theo lãnh đạo Ban Cải cách hiện đại hóa hải quan (Tổng cục Hải quan) - đơn vị chủ trì thực hiện phát triển quan hệ đối tác, một trong những yếu tố quan trọng để thực hiện thành công quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp là vai trò của các đơn vị Hải quan địa phương. Bởi đây là địa chỉ trực tiếp giải quyết thủ tục cho cộng đồng DN và nắm rõ được các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện quy trình thủ tục và áp dụng cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực hải quan nói riêng và hoạt động XNK nói chung.

Do đó, tại các Cục Hải quan địa phương cần hình thành Tổ tư vấn Hải quan-Doanh nghiệp chịu trách nhiệm tham vấn cộng đồng DN và các bên liên quan; Chỉ định đầu mối liên lạc giữa cơ quan Hải quan với DN và các bên liên quan. Đồng thời công khai địa chỉ liên lạc của mỗi bên, thường xuyên cập nhật, bổ sung thông tin; thiết lập kênh thông tin phản hồi kết quả tham vấn cho các bên liên quan dưới hình thức báo cáo tham vấn và thông tin qua đường công văn, email, internet…

Là người có nhiều năm hỗ trợ Hải quan Việt Nam phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp, ông Philip Wood - chuyên gia của WCO đánh giá: Hoạt động này của Hải quan Việt Nam đang có nhiều thay đổi tích cực. Rõ nhất là ở các Cục Hải quan địa phương thông qua việc CBCC đã quen hơn, hiểu hơn về khái niệm và các nội dung liên quan đến thực hiện quan hệ đối tác.

Đặc biệt, các đơn vị Hải quan địa phương đã chú trọng nhiều hơn và chủ động hơn trong việc tiếp cận DN. Ví dụ, quá trình xây dựng các quy trình thủ tục mới hay lấy ý kiến tham gia vào các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật mới liên quan đến lĩnh vực hải quan… các đơn vị Hải quan địa phương đã chủ động mời DN tham gia để trao đổi, đóng góp ý kiến, thảo luận các nội dung liên quan và tham vấn sáng kiến của cộng đồng DN.

Chuyên gia này của WCO nhận định, đây là một sự tiếp cận mới, một thay đổi tích cực của cơ quan hải quan trong thực hiện quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp. Đặc biệt, Hải quan Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ với cộng đồng DN trong thực hiện vấn đề này. Đấy là sự cam kết cụ thể, từ cấp lãnh đạo cao nhất của Hải quan Việt Nam đến từng CBCC.

Bài bản hơn

Trưởng phòng Giám sát quản lý về hải quan (Cục Hải quan Hải Phòng) Trần Đình Đức cho biết: Việc phát triển quan hệ đối tác không phải là nội dung mới, nhưng nhiệm vụ này hiện nay được thực hiện ngày càng bài bản hơn. Tại Hải quan Hải Phòng, phát triển quan hệ đối tác được lãnh đạo Cục chú trọng. Để triển khai hiệu quả công việc này, đơn vị xác định đối tượng DN đặc thù trên địa bàn và phân thành từng nhóm để đưa ra những hỗ trợ thiết thực.

Hiện nay, Hải quan Hải Phòng đang tập trung vào nhóm DN kinh doanh kho, bãi, cảng, đại lý hải quan, logistics… Đây không phải là chủ hàng nhưng là đối tượng chính đang trực tiếp làm thủ tục hải quan và quản lý hàng hóa XNK trên địa bàn. Do đó, hợp tác, tạo thuận lợi cho nhóm DN này cũng chính là chìa khóa để thúc đẩy tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động XNK trên địa bàn.

Ngoài ra, để triển khai chỉ đạo của Tổng cục Hải quan về phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp, Cục Hải quan Hải Phòng đã thành lập Tổ tư vấn do một Phó Cục trưởng làm Tổ trưởng, các Chi cục cũng có kế hoạch cụ thể và phân công đầu mối trong thiết lập kênh thông tin trao đổi, hỗ trợ DN một cách thường xuyên.

Với kinh nghiệm tại địa phương, ông Đức cho rằng, để thực hiện hiệu quả quan hệ đối tác có những điểm cần lưu ý như: Việc trao đổi ý kiến thường xuyên giữa cơ quan Hải quan và DN rất có hiệu quả trong giải quyết khó khăn, vướng mắc có tính sự vụ, sự việc đơn lẻ bởi đây là điều mà DN thường gặp trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan; Trường hợp tham vấn DN, cần thực hiện với những vấn đề vướng mắc chung, có nhiều DN gặp phải, tầm ảnh hưởng rộng; Việc ký kết hợp tác giữa cơ quan Hải quan và DN, cần tập trung vào những vấn đề có tầm ảnh hưởng lớn và được pháp luật quy định, ví dụ trường hợp hợp tác giữa cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng biển (được quy định tại Điều 41 Luật Hải quan 2014)…

Đánh giá về tầm quan trọng của phát triển quan hệ đối tác, Trưởng phòng Giám sát quản lý về hải quan (Cục Hải quan Quảng Ninh) Đinh Việt Dũng cho biết: Đơn vị thực hiện việc trợ giúp DN thông qua phân nhóm lĩnh vực, ngành nghề hoạt động XNK của DN. Thời gian qua, một số đơn vị thuộc Cục Hải quan Quảng Ninh như Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cái Lân… đã thực hiện hiệu quả việc tham vấn với nhóm DN hoạt động trong lĩnh vực XNK ô tô, thức ăn chăn nuôi…

Theo Trưởng phòng Giám sát quản lý về hải quan (Cục Hải quan Bắc Ninh) Dương Minh Khải, với địa bàn quản lý có nhiều DN FDI, do đó DN rất cần tìm hiểu về chế độ, chính sách trong lĩnh vực hải quan. Nắm bắt nhu cầu này nên Hải quan Bắc Ninh có những kênh trao đổi thông tin thường xuyên với DN ở Cục và các Chi cục. Ông Khải cho biết thêm: Để phát triển tốt quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp, ngoài nỗ lực của cơ quan Hải quan cũng rất cần sự hưởng ứng, hợp tác, đồng hành của DN, bởi nếu DN không có nhu cầu, không muốn hợp tác thì cơ quan Hải quan cũng sẽ không có được đối tượng để hỗ trợ.