Phải tuân thủ nguyên tắc

Tuy nhiên, khi Kế hoạch Đầu tư công trung hạn chuẩn bị bước sang năm thứ 4 thực hiện thì dư luận lại dấy lên lo ngại khi Quốc hội đồng ý điều chỉnh Kế hoạch của 2 năm cuối, cho phép sử dụng nguồn dự phòng chung. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh số vốn dự phòng còn lại không nhiều, khoảng 182.000 tỷ đồng, nhiều khoản lớn đã dành cho các chương trình lớn. Do vậy, lúc này, điều quan trọng là giám sát xem Chính phủ chỉ đạo việc phân bổ thế nào, có đúng nguyên tắc hay không? Một vị đại biểu Quốc hội từng phân tích rằng: Đầu tiên, phải ưu tiên cho các dự án dở dang, để hàng năm hoàn thành đưa vào hoạt động, sau đó mới chuyển sang dự án mới. Để thực hiện nguyên tắc này, cơ quan quản lý phải kìm cương được, giữ được kỷ cương, kỷ luật thì sẽ không phát sinh các dự án dàn trải mới. Điều này có lẽ các đơn vị đều đã “thấm thía” sau 3 năm triển khai.

Sau khi đã điều chỉnh Kế hoạch Đầu tư công trung hạn 2 năm còn lại, Chính phủ sẽ tiếp tục làm phần việc của mình. Mặc dù Quốc hội đã quyết định nhưng Chính phủ chưa trình được danh mục dự án cụ thể. Do đó, phải chờ kỳ họp sau, sau khi Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu xây dựng dự án, trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thì chúng ta mới biết được cụ thể. Hiện nay, Quốc hội mới chỉ quyết định về nguyên tắc, nhiều dự án cụ thể chưa có danh mục.

Với cách quy định như hiện nay, khi Luật Đầu tư công chưa sửa đổi, thì phải mất 1 năm hoặc 1,5 năm mới ra danh mục hoàn chỉnh của dự án. Đây là câu chuyện lớn mà sắp tới Quốc hội sẽ bàn khi sửa Luật Đầu tư công, là liệu Kế hoạch Đầu tư công trung hạn có nên quy định danh mục cứng như hiện nay hay không?

Về vấn đề này, điểm nghẽn của chúng ta là đang quy định cứng danh mục 5 năm, mà dự án được đưa vào danh mục phải là dự án đã quyết định chủ trương đầu tư. Ở thời điểm ngắn hiện nay, số lượng dự án nhiều thì quy định này khó có thể đảm bảo. Do đó, có thể chỉ mở 50% với các danh mục dự án đã hoàn thành thủ tục. Còn lại một tỷ lệ dự án nhất định là các dự án đang chuẩn bị triển khai, thậm chí đang xây dựng thì vẫn có thể để tên trong danh mục. Nhưng, những dự án này sau đó phải được đưa vào kế hoạch 3 năm và các dự án này phải cơ bản đã hoàn thành thủ tục. Hàng năm, khi các dự án này được quyết định phân bổ ngân sách thì phải là những dự án đủ 100% thủ tục, chỉ cần có tiền là triển khai được, không còn chuyện Quốc hội bố trí ngân sách cho những dự án chưa đủ thủ tục đầu tư.

Đây có thể nói là hướng đi hợp lý gần như duy nhất và cũng đang được Chính phủ đề xuất để nâng cao chất lượng đầu tư công, tiền đề cho công tác giải ngân vốn phía sau.