Ông Nguyễn Xuân Hồng - Cục trưởng Cục BVTV: Thiếu phòng phân tích đủ năng lực tại cửa khẩu

Theo lý giải từ phía cơ quan chức năng, việc kiểm tra ATTP các loại trái cây NK được tiến hành khá chặt chẽ. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lại cho rằng, hệ thống máy móc, thiết bị của Việt Nam hiện không đủ để kiểm tra hết các hoạt chất có thể chứa trong mặt hàng này. Quan điểm của ông như thế nào?

Để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng cần phải áp dụng các biện pháp ngăn chặn từ xa các nguy cơ mất ATTP. Việc lấy mẫu các lô hàng tại cửa khẩu để phân tích không phải là biện pháp duy nhất.

Trước hết, theo quy định hiện hành, nước có nhu cầu XK trái cây vào Việt Nam phải gửi hồ sơ đăng ký về quy trình sản xuất, vùng trồng, các loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) sử dụng trong quá trình sản xuất, bảo quản, thông tin về hệ thống quản lý ATTP của nước XK và các biện pháp quản lý rủi ro về ATTP… Cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam sẽ xem xét hồ sơ, phân tích nguy cơ, nếu thấy đảm bảo an toàn mới đưa nước đó vào danh sách các nước được XK trái cây vào Việt Nam. Khi lô hàng đến cửa khẩu phải được kiểm tra về ATTP theo quy định và được cấp giấy đã kiểm tra ATTP mới được thông quan.

Việc lấy mẫu kiểm tra ATTP các lô hàng NK của Việt Nam hiện nay cũng thực hiện như thông lệ quốc tế. Việc kiểm tra bao nhiêu hoạt chất hoặc nhóm hoạt chất đối với từng loại trái cây của từng nước là do cơ quan kiểm tra ATTP quyết định trên cơ sở phân tích nguy cơ về ATTP mà không cần phải phân tích quá nhiều các hoạt chất không cần thiết.

Về nguyên tắc, hiện nay các thiết bị phân tích dư lượng thuốc BVTV của nước ta khá hiện đại, không thua kém các nước trong khu vực và luôn được quan tâm nâng cấp, có thể phân tích hầu hết các hoạt chất thuốc BVTV có nguy cơ gây mất ATTP. Cục BVTV đã phát hiện và xử lý theo quy định nhiều lô hàng vi phạm quy định ATTP của Việt Nam và thông báo cho nước XK để xác định nguyên nhân và có các biện pháp khắc phục.

Vậy có thể khẳng định, hầu hết trái cây NK đã qua cửa khẩu vào tiêu thụ trong thị trường nội địa đều đảm bảo an toàn, thưa ông?

Hiện nay, trái cây NK vào Việt Nam chủ yếu qua con đường chính ngạch và đều được kiểm tra ATTP theo quy định của pháp luật, nên người tiêu dùng có thể yên tâm. Còn lượng trái cây NK không qua kiểm tra ATTP theo quy định rất ít, không đáng kể.

Việc kiểm tra ATTP tại cửa khẩu thực hiện theo Thông tư 13/2011/TT-BNNPTN. Phương thức kiểm tra ATTP của Việt Nam hiện nay cũng phù hợp với thông lệ quốc tế và được tiến hành thường xuyên, liên tục, không phải khi nào xảy ra sự cố thì mới kiểm tra. Trong quá trình lưu thông trên thị trường nội địa, các loại trái cây NK vẫn được kiểm tra giám sát, nếu phát hiện vi phạm vẫn phải xử lý theo quy định về ATTP.

Trên thực tế, hiện không ít người tiêu dùng thường xuyên có tâm lý như đang lạc vào “ma trận” trái cây với đủ thứ sản phẩm lẫn lộn, không biết rõ nguồn gốc, thiếu tin tưởng vào chất lượng... Phải chăng, hiệu quả của công tác quản lý, kiểm soát ATTP nêu trên chưa tốt?

Tại các cửa khẩu, các lô hàng đều được kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ, nhãn mác và phải đảm bảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đúng với hồ sơ lô hàng và chủng loại trái cây NK, được cấp giấy chứng nhận đã kiểm tra ATTP thì mới được NK. Công việc này do các đơn vị kiểm dịch thực vật của Cục BVTV thực hiện. Trong quá trình lưu thông trên thị trường, nếu xảy ra tình trạng gian lận thương mại, ví dụ như dán tem, nhãn mác giả… thì vấn đề này thuộc phạm vi quản lý và xử lý của lực lượng Quản lý thị trường thuộc Bộ Công Thương.

Vậy đâu là khó khăn mà lực lượng BVTV đang phải đối mặt trong công tác quản lý, kiểm soát ATTP trái cây NK hiện nay, thưa ông?

Khó khăn chính là Việt Nam chưa có các phòng phân tích dư lượng thuốc BVTV tại các cửa khẩu lớn, có lượng trái cây NK nhiều. Các phòng phân tích đủ năng lực chủ yếu được đặt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM. Ngoài ra, kinh phí bố trí cho công tác kiểm tra ATTP sản phẩm NK còn rất hạn chế. Trang thiết bị kiểm tra ATTP cũng cần phải được bổ sung và nâng cấp để rút ngắn thời gian phân tích phục vụ công tác quản lý ATTP tốt hơn, đảm bảo độ tin cậy cao hơn.

Cục BVTV có giải pháp gì để khắc phục những tồn tại nêu trên, tiến tới giải quyết tận gốc vấn đề, để người dân tin tưởng, yên tâm hơn khi sử dụng trái cây NK?

Cục BVTV đã đề xuất và phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thuỷ sản tham mưu cho Bộ NN&PTNT sửa đổi Thông tư 13/2011/TT-BNNPTNT về kiểm tra ATTP nông sản nguồn gốc thực vật NK để có các quy định chặt chẽ, có tính khả thi cao hơn, phù hợp với thực tiễn. Cục cũng đã đề xuất và được Bộ NN&PTNT bố trí kinh phí để nâng cấp các phòng phân tích dư lượng thuốc BVTV phục vụ công tác kiểm tra ATTP. Ngoài ra, Cục đã và đang tăng cường công tác đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của các cán bộ kỹ thuật làm việc tại các phòng phân tích.

Bên cạnh đó, việc hợp tác quốc tế với các nước đang XK trái cây vào Việt Nam cũng được tăng cường để trao đổi thông tin, kinh nghiệm, phối hợp kiểm tra, nâng cao chất lượng quản lý. Đặc biệt, thời gian tới, công tác tiến hành kiểm tra tại gốc các vùng trồng tại các nước XK trái cây vào Việt Nam sẽ được quan tâm hơn.

Xin trân trọng cảm ơn ông!