Nông nghiệp nghèo R&D

Tổng kim ngạch XK cả năm dự kiến đạt tới hơn 40 tỷ USD. Đáng chú ý là, cùng với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng và quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, XK nông sản được đánh giá còn khá nhiều dư địa rộng mở để bứt phá, đem về thêm nhiều tỷ USD trong những năm tới.

Tuy vậy, thông tin đưa ra tại hội thảo “Ngành cơ khí phục vụ phát triển nông nghiệp” diễn ra mới đây lại đặt ra vấn đề rất đáng chú ý. Đó là, chi phí mà ngành nông nghiệp đầu tư cho hoạt động nghiên cứu, phát triển (R&D) khá ít ỏi. Cụ thể, mỗi năm Việt Nam chi 600 tỷ đồng đầu tư cho khoa học nông nghiệp. Trong đó, 50% chi lương và 50% chi cho hoạt động R&D, tương đương 300 tỷ đồng (15 triệu USD). Nếu so với các quốc gia khác trong khu vực ASEAN như Thái Lan hay Philippines, mức chi cho hoạt động R&D của Việt Nam chỉ lần lượt bằng 1/10 và 1/7. Còn nếu so với Hàn Quốc, con số này thậm chí chỉ bằng 1/600.

Thực tế, việc đầu tư cho hoạt động R&D trong lĩnh vực nông nghiệp của Việt Nam quá thấp đã dẫn đến những thua thiệt đáng kể, thậm chí khiến Việt Nam lệ thuộc vào các nước trong việc ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ phục vụ ngành nông nghiệp. Ví dụ điển hình minh chứng là trong lĩnh vực cơ giới hóa thu hoạch lúa tại ĐBSCL. Hiện nay, máy móc phục vụ cho quá trình này gần như 100% rơi vào tay một số "ông lớn" của Nhật Bản như Kubota, Yanmar. Trong khi đó, đối với lĩnh vực hạt giống, mỗi năm Việt Nam phải chi khoảng 500 triệu USD để NK, nghĩa là cao gấp hơn 33 lần số kinh phí chi cho hoạt động R&D...

Khi kinh tế Việt Nam hội nhập mạnh mẽ với kinh tế thế giới, những thua thiệt từ việc đầu tư yếu kém cho hoạt động R&D trong lĩnh vực nông nghiệp đã, đang và sẽ ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Rõ ràng, bên cạnh việc mải miết kiếm tìm, NK và ứng dụng khoa học công nghệ nước ngoài vào Việt Nam, điển hình là trong lĩnh vực nông nghiệp, để nâng cao sức cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế, tạo bệ đỡ cho ngành nông nghiệp phát triển vững bền, đầu tư thích đáng cho hoạt động R&D là điều cần thiết.

Tuy nhiên, trong công cuộc đó, điểm mấu chốt không phải chỉ là nâng số tiền đầu tư mà phải thực sự kiểm soát chặt từng đồng tiền bỏ ra sao cho sát sao, hiệu quả. Nói rộng ra, đây không phải là câu chuyện của riêng ngành nông nghiệp mà là "nỗi niềm" chung mà hầu hết các ngành hàng, lĩnh vực khác cần nghiêm túc tính đến ngay từ bây giờ.