Nỗ lực của riêng ngành Hải quan là chưa đủ

Ông Nguyễn Tôn Quyền, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFORES)

Theo tinh thần Nghị quyết 19 năm 2014 của Chính phủ, ngành Hải quan đã triển khai nhiều nội dung như Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, Cơ chế một cửa quốc gia và một cửa ASEAN, thực hiện kiểm tra hàng hóa XNK bằng máy soi, xây dựng Luật Hải quan 2014… Ông đánh giá như thế nào về tác động của những động thái trên đối hoạt động của cộng đồng DN?

Hàng loạt đổi thay thời gian qua đã thể hiện tiến bộ rõ nét, là bước tiến quan trọng của ngành Hải quan so với trước đây, tác động rất tích cực tới hoạt động của DN. Theo phản hồi, các DN khá hài lòng về cải cách khai báo hải quan, giảm chứng từ giấy và đẩy mạnh khai báo điện tử. Ngoài ra, DN cũng đánh giá cao những nỗ lực của ngành nhằm giảm thời gian thông quan hàng hóa. Bên cạnh đó, thái độ của cán bộ công chức Hải quan cũng được nhìn nhận tốt hơn.

Đặc biệt trong hàng loạt cải cách, việc triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, hướng tới một cửa ASEAN thể hiện tác động nhanh chóng, nổi bật hơn cả. Thay vì việc phải làm việc với nhiều bộ, ngành gây mệt mỏi, lãng phí thời gian thì với Cơ chế một cửa quốc gia DN chỉ cần khai báo tại Cổng thông tin một cửa quốc gia nên rất thuận tiện.

Đứng ở góc độ đại diện cho DN, xin ông cho biết, bên cạnh mặt tích cực, đâu là điểm còn bất cập trong những cải cách của ngành Hải quan?

Tôi cho rằng, một trong những hạn chế là việc triển khai Luật Hải quan 2014 còn chậm. Lẽ ra khi Luật được ban hành phải kèm theo cả Nghị định và Thông tư hướng dẫn nhưng đến đầu tháng 4 vừa qua mới có Thông tư. Điều này sẽ khiến không ít DN lúng túng, bị động. Bên cạnh đó, mặc dù có những cải cách, thời gian hoàn thuế đã giảm song vẫn khá dài, đặc biệt là hoàn thuế GTGT. Việc này gây ra thiệt hại không nhỏ cho DN bởi có DN số tiền hoàn thuế lên tới vài chục tỷ đồng. Các DN rất mong quá trình hoàn thuế sẽ tiếp tục được thúc đẩy nhanh chóng, thuận tiện hơn.

Có ý kiến cho rằng, ngành Hải quan đã có nhiều nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, tuy nhiên để thực sự tạo thuận lợi cho DN, rất cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan Hải quan và các bộ, ngành liên quan. Quan điểm của ông về vấn đề này?

Theo tôi, ý kiến này khá chính xác. Đối với riêng ngành gỗ, hiện nay, lượng gỗ XK trung bình mỗi năm khoảng 350.000 container, chủ yếu XK qua đường biển. Như vậy, trung bình mỗi ngày XK khoảng 1.000 container. Quá trình XK có suôn sẻ hay không phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố mà đầu tiên chính là việc làm tờ khai hàng hóa có kịp thời không.

Tuy nhiên, vấn đề hiện nay là khâu khai báo hải quan đã đạt nhưng còn nhiều thủ tục liên quan đến bộ, ngành khác như NN&PTNT, Giao thông vận tải… lại chưa hẳn đã kịp thời và thông suốt. Nhiều khi hàng đã sẵn sàng, tàu đã thuê, đến lịch giao hàng nhưng thủ tục chưa xong nên đành hoãn lại. Hàng hóa dồn ứ tại cảng biển, trong khi DN phải chấp nhận chịu phạt do lỗi hợp đồng.

Trên thực tế, để có thể nhanh chóng giải phóng hàng, tạo thuận lợi tối đa cho DN, sự cải cách, nỗ lực của riêng ngành Hải quan là chưa đủ mà rất cần sự hướng dẫn chi tiết, phối hợp nhuần nhuyễn, chặt chẽ giữa các bộ, ngành liên quan. Cộng đồng DN mong muốn, thời gian tới, công tác phối hợp này sẽ có chuyển biến tích cực, nhất là tại các cảng xuất hàng. Ngoài ra, cơ quan chức năng liên quan nên có sự thống nhất, đưa ra những thông báo cập nhật hàng ngày tới DN về các thông tin như trong ngày đó, cảng sẽ tiếp nhận được bao nhiêu container hàng hóa, trong đó có bao nhiêu container gỗ, thời gian tiếp nhận ra sao… để DN chủ động ngay từ đầu.

Xin trân trọng cảm ơn ông!