Những đứa trẻ bị đánh cắp tuổi thơ

Từ lỗi lầm của mẹ

Những đứa trẻ này xuất hiện ở đây cùng với thời điểm người mẹ nhập trại do không có người thân nuôi dưỡng. Theo Pháp lệnh Chấp hành án và phạt tù, thì chỉ những em nhỏ dưới 3 tuổi mới được sống cùng mẹ trong thời gian mẹ trả án.

Đi theo mẹ, những đứa trẻ bé bỏng vô tội ấy bước vào cuộc sống trại giam với bao nỗi niềm trăn trở dành cho người lớn. Thậm chí các hồ sơ, thủ tục cần phải có về sự hiện diện của các em tại nơi này cũng chẳng được đầy đủ. Mẹ các em thì còn có kèm theo hồ sơ gồm bản án, quyết định thi hành án và biên bản bàn giao, nhưng đứa trẻ thì không có mảy may một chút giấy tờ nào, chỉ vẻn vẹn một tấm giấy khai sinh và một dòng trong hồ sơ của mẹ: “Có kèm theo con nhỏ”. Có thời gian, số lượng những em nhỏ tại trại giam số 5 lên đến gần 40 em, tạo ra một áp lực rất lớn đối với Ban giám thị trại.

Thiếu úy Ngô Thị Hiền, cán bộ giáo dục của phân trại số 4 cho biết, đa phần những nữ phạm nhân này đều phạm tội buôn bán và tàng trữ ma túy. Nhiều người trong số họ đã chọn giải pháp có thai, sinh con để trốn tránh việc thi hành án, vì thế số con của họ rất nhiều. Trên thực tế, họ đã từng được hưởng chính sách hoãn thi hành án vì có con nhỏ theo điều luật đã qui định, nhưng do tỷ lệ phụ nữ trốn thi hành án quá nhiều, mức độ phạm tội đặc biệt nghiêm trọng nên biện pháp cần thiết đành phải đưa cả mẹ lẫn con vào trại. Đối với những trường hợp như vậy, các em nhỏ được hưởng mọi chế độ lương thực, thực phẩm như chế độ đối với một phạm nhân theo Pháp lệnh Chấp hành án và phạt tù.

Những nỗi buồn mang gương mặt trẻ thơ

Cậu bé hiếu động và dễ thương mà chúng tôi được tiếp xúc đầu tiên khi bước chân vào Nhà mẫu giáo là Bùi Phương Nam. Năm nay vừa tròn bốn tuổi, cháu cũng như những đứa trẻ khác ở đây đều chưa một lần được thấy mặt cha, chưa từng có một ngày được sống giữa cuộc sống đời thường bởi đều do các bà mẹ mang thai và sinh ra trong thời gian mẹ thụ án.

Mẹ của Bùi Phương Nam là phạm nhân Lê Thị Kim Ngân, trú tại khu tập thể Máy Tơ, phường Văn Miếu, thành phố Nam Định. Chồng mất sớm, bản thân lại nghiện nặng, Lê Thị Kim Ngân đã nhiều lần đi bán ma tuý nhỏ lẻ để có tiền tiêu sài và thoả mãn cơn nghiện…. Lúc bị bắt, Ngân mới thảng thốt nhận ra, mình đang mang trong người thêm một hình hài mới. Được hoãn thi hành án do đang mang thai, nhưng những cơn thèm thuốc cứ mãi ám ảnh, xúi giục Ngân tiếp tục sa lầy, bất chấp những hậu quả về tâm sinh lý, sức khỏe mà đứa con đang mang trong bụng sẽ phải gánh chịu bởi việc làm vô trách nhiệm của mẹ.

Chưa đến tuổi đi học, nhưng Nam và các em luôn được các cô giáo dạy những con chữ đầu tiên rồi dạy ghép vần, đặt câu… Mặc cho số phận xô dạt vào hoàn cảnh khắc nghiệt, các em vẫn ngày một lớn lên, dần cứng cáp ngay trong môi trường trại giam, dưới sự bao bọc chở che của các cô giáo, các cô, bác cán bộ và nữ phạm nhân ở trại giam này.

Câu chuyện của Bùi Phương Nam chỉ là một trong số rất nhiều câu chuyện đáng thương khác của hàng chục đứa trẻ đã và đang theo mẹ đến sống tại nơi này.

Các em hồn nhiên là thế, nhanh chóng làm quen với khách lạ là thế nhưng dường như mỗi em đều giữ trong mình một sự mặc cảm, tự ti không dễ sẻ chia. Chìa khoá để mở những cánh cửa tâm hồn mong manh, nhỏ bé ấy là những cán bộ quản giáo đang làm nhiệm vụ tại đây bởi họ là những người đã đón nhận các bé thơ này, khi chúng bước những bước đi đầu tiên vào một khung trời mới cách biệt với cuộc sống đời thường.

Trao đổi với chúng tôi, Thượng tá Nguyễn Văn Vân - Phó Giám thị trại giam số 5 cho chúng tôi biết, nhiều năm trước đây, nhận thấy cần phải có một nơi để dạy dỗ, trông coi các em nhỏ trong thời gian mẹ lao động cũng như cách ly các trẻ lớn ra khỏi môi trường phức tạp trong phòng giam của mẹ, Ban giám thị trại giam số 5 đã họp bàn và đi đến thống nhất xây dựng một nhà mẫu giáo cho con em của phạm nhân nữ đang thi hành án tại đây.

Khu Nhà mẫu giáo này có thể coi là trường mẫu giáo lý tưởng với đầy đủ phòng học tập, phòng ngủ dành cho những trẻ em lớn và nhà bếp, nhà tắm… Khoảng sân rộng cùng khu vườn trồng nhiều cây xanh và các loại hoa rực rỡ là nơi các em có thể thỏa sức đùa chơi với cầu trượt, xích đu. Có em đã có thể tự chơi đùa, tự ăn ngủ, nhưng cũng có những em còn nhỏ phải bế ẵm trên tay, chăm chút từng thìa sữa. Gánh nặng ấy dồn lên vai hai cô giáo tốt nghiệp chuyên ngành giáo dục mầm non tình nguyện vào đây dạy dỗ các em cùng hai nữ phạm nhân tự giác đảm nhận việc nấu ăn, giặt giũ…

Tất cả những gì có thể làm để các em có được một tuổi thơ bình yên, dung dị như bao đứa trẻ khác, Ban giám thị, các cán bộ làm công tác quản giáo ở trại giam số 5 cùng các cơ quan chức năng đã làm. Những người mẹ mặc áo phạm nhân cũng đã cố gắng học tập, cải tạo vì một ngày mai tốt đẹp hơn cho con của mình. Còn các em, những đứa trẻ có số phận đặc biệt éo le cứ hồn nhiên lớn khôn, hồn nhiên chơi đùa. Dẫu có biết mấy thiệt thòi, nhưng nơi đây các em còn có mẹ, còn có những người sẵn sàng dang tay che chở để những năm tháng tuổi thơ không bình yên của các em rồi sẽ dần qua.

Phạm Vân Anh