Nhiều yếu tố giúp kiềm chế lạm phát

TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, Học viên Tài chính.

Ông nhận xét như thế nào về tác động của việc liên tục điều chỉnh giảm lãi suất điều hành đến kiểm soát lạm phát?

Hiện nay, tăng trưởng cung tiền ở mức thấp. Tổng phương tiện thanh toán tính đến ngày 20/6/2023 mới chỉ tăng 2,53% so với cuối năm 2022, thấp hơn cả thời kỳ xảy ra dịch bệnh Covid-19. Nguyên nhân do tổng cầu yếu khiến nhu cầu tín dụng thấp, các ngân hàng cũng ngại cho vay do lo ngại nợ xấu. Điều này khiến tốc độ quay vòng tiền tệ bị suy giảm mạnh. Hơn nữa, dù giảm lãi suất điều hành nhưng lãi suất thực vẫn ở mức quá cao. Theo công bố của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lãi suất cho vay bình quân đến giữa tháng 6/2023 là 8,9%. Với lạm phát so với cùng kỳ hiện nay đang ở mức 2%, mức lãi suất cho vay thực là 6,9%, cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP cũng như mức lãi suất thực trung bình của giai đoạn 2013-2021 là 5,9% và 4,6%.

Cùng với cung tiền thấp, trước những khó khăn của nền kinh tế và thị trường xuất khẩu thì tổng cầu yếu, tỷ giá ổn định do đồng USD thế giới đang trong xu thế giảm giá, trong khi giá dầu khó tăng mạnh… mà Việt Nam vẫn đang xuất siêu ở mức cao… Đây là những yếu tố giúp kiềm chế lạm phát trong 6 tháng cuối năm 2023, thậm chí sang cả năm 2024.

Với diễn biến này, việc NHNN tiếp tục giảm lãi suất điều hành, từ đó tăng lượng cung tiền thì lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát. Với bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế hiện nay không mấy khả quan, cùng với sự thận trọng của NHNN trong việc hoạch định chính sách tiền tệ thời gian qua, lạm phát trong năm 2023 nhiều khả năng sẽ tiếp tục giảm, và mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4,5% năm nay chắc chắn sẽ được hoàn thành.

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến lạm phát, trong đó có việc tăng lương cơ bản sẽ tác động tới tình hình giá cả thị trường, thưa ông?

1/7 là thời hạn lương cơ bản được áp dụng điều chỉnh tăng. Tuy nhiên, việc tăng lương này chỉ áp dụng đối với một bộ phận cán bộ, công chức, không phải tăng lương cho toàn bộ thành phần kinh tế, nhất là đội ngũ công nhân viên tại các doanh nghiệp. Mức tăng lương cũng ở mức thấp. Hơn nữa, dưới ảnh hưởng của hơn 2 năm Covid-19, suy thoái kinh tế thì nguồn lực trong dân cũng cạn kiệt, nên tốc độ tăng chi tiêu sẽ không lớn, dẫn đến mức độ ảnh hưởng đến lạm phát là không có.

Vậy việc giảm thuế GTGT từ 10% xuống 8% với một số mặt hàng sẽ có tác động ra sao, thưa ông?

Về lý thuyết, việc giảm thuế GTGT sẽ giúp giá thành các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ thấp hơn, giá đầu vào – đầu ra của các doanh nghiệp cũng giảm. Tuy nhiên, giảm thuế GTGT là giảm một lần, trong khi lạm phát là vấn đề mang tính động, nên giảm thuế GTGT có tác động giúp giảm giá cả thị trường, nhưng tác động lên lạm phát không lớn. Việc kiểm soát lạm phát cần sự điều hành tổng hòa của cả thị trường, cùng sự phối hợp đồng bộ, linh hoạt giữa chính sách tài khóa và tiền tệ.

Xin cảm ơn ông!