Nhiều cơ hội phát triển ngân hàng bán lẻ

DN giới thiệu các giải pháp công nghệ tiên tiến cho ngành ngân hàng tại diễn đàn. Ảnh: N.Hiền

Tiềm năng lớn

Theo số liệu của Internet Live Stats, trên thế giới hiện có khoảng 3 tỷ người dùng internet, chiếm 40% dân số thế giới. Con số này sẽ còn tiếp tục gia tăng với tốc độ từ 7 - 10%/năm. Số liệu của Ngân hàng Thế giới năm 2014 cũng cho thấy, tại Việt Nam có 44% dân số dùng internet (tương đương khoảng 40 triệu người), cao hơn mức bình quân chung của thế giới, châu Á và khối các nước có thu nhập trung bình thấp.

Cùng với sự phát triển của internet, tỷ lệ khách hàng sử dụng dịch vụ mobile banking trên thế giới cũng tăng nhanh trong những năm qua. Cụ thể, khảo sát của Tập đoàn Công nghệ thông tin Capgemimi (Pháp) cho thấy, trong năm 2005 có tới 71% số người được hỏi không sử dụng dịch vụ mobile banking.

Tuy nhiên, con số này đang giảm nhanh chóng, dự kiến xuống chỉ còn một nửa (38%) vào năm 2015 và còn 20% vào năm 2020. Những dữ liệu trên đã cho thấy, internet banking, moblie banking, tablet banking và mạng xã hội sẽ là các kênh phân phối phát triển mạnh trong tương lai của hệ thống ngân hàng.

Tại Việt Nam, theo báo cáo khảo sát toàn cầu về ngân hàng bán lẻ 2014 của Ernst & Young, thị trường ngân hàng bán lẻ hiện còn tiềm năng rất lớn, với hơn 90 triệu dân trong đó 75% chưa sử dụng dịch vụ ngân hàng. Ông Kalidas Ghose, Giám đốc khối khách hàng cá nhân, Ngân hàng VPBank cũng cho rằng, Việt Nam có rất nhiều lợi thế để phát triển ngân hàng bán lẻ do có cơ cấu dân số trẻ, thu nhập đầu người ngày một tăng và kinh tế ổn định.

Ông Kalidas Ghose chia sẻ, trong khoảng 3 năm trở lại đây, mảng ngân hàng bán lẻ của VPBank phát triển mạnh, qua đó cho thấy đây chính là xu hướng phát triển của ngân hàng trong tương lai.

Phát biểu tại diễn đàn, chuyên gia tài chính ngân hàng Cấn Văn Lực đánh giá, cho vay tiêu dùng tại Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng. Bởi hiện nay tín dụng tiêu dùng mới chỉ chiếm 5% so với tổng dư nợ vay và quy mô nền kinh tế. Trong khi tỷ lệ này tại Thái Lan, Indonesia là khoảng 25 - 30%.

Cùng với đó, số liệu từ Ngân hàng Thế giới và nhiều tổ chức khác cũng cho thấy, tỷ lệ người Việt Nam có tài khoản ngân hàng cũng như mật độ chi nhánh ngân hàng, máy ATM, máy POS trên đầu người của Việt Nam hiện vẫn ở mức thấp hơn so với các nước trong khu vực. Điều nay cho thấy tiềm năng phát triển ngân hàng bán lẻ tại Việt Nam cả về chi nhánh, POS, ATM vẫn còn rất lớn.

Thách thức từ hội nhập

Là xu thế phát triển trong tương lai, song bên cạnh cơ hội, hoạt động ngân hàng bán lẻ cũng tiềm ẩn không ít thách thức. Chuyên gia Cấn Văn Lực phân tích, có 3 nhân tố trong môi trường kinh doanh sẽ tác động làm giảm tỷ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) của ngân hàng bán lẻ là môi trường pháp lý, tình hình kinh tế vĩ mô của thế giới và niềm tin của khách hàng. Các yếu tố này sẽ khiến ROE của ngân hàng giảm 2 - 3%.

Theo đó, nếu năm 2010, ROE của ngân hàng bán lẻ ở mức 14 - 18% thì trong các năm 2011 - 2015, tỷ lệ này giảm xuống còn 12 - 15%. Do đó, theo khuyến nghị của McKinsey & Company, các ngân hàng tại châu Á cần phải thay đổi và đột phá ít nhất một trong 3 yếu tố: Kênh phân phối, quản lý rủi ro và dự báo hành vi khách hàng. Số liệu của McKinsey & Company năm 2014 về tác động của công nghệ số đối với lợi nhuận ròng của ngân hàng cũng cho thấy, công nghệ số sẽ tác động giúp ngân hàng gia tăng 43 - 48% lợi nhuận, nhưng kèm theo đó, ngân hàng cũng có nguy cơ sụt giảm 29 - 36% lợi nhuận. Song nhìn chung, cơ hội vẫn lớn hơn thách thức.

Một yếu tố khác cũng tác động rất lớn tới hoạt động của ngân hàng bán lẻ trong tương lai chính là sự hội nhập ngày càng sâu rộng của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới. Ông Lực cho rằng, sự hội nhập sẽ mang lại cho các ngân hàng Việt Nam cơ hội mở rộng thị trường, khách hàng; có điều kiện giảm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh; giảm chi phí vốn, tăng cơ hội đầu tư, huy động vốn và phân bổ vốn hiệu quả hơn.

Cùng với đó, các ngân hàng cũng có cơ hội nâng cao năng lực; tăng cơ hội việc làm, cơ hội kinh doanh; tăng lựa chọn và tiếp cận dịch vụ tài chính ngân hàng… Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có những thách thức không nhỏ từ áp lực cạnh tranh khốc liệt hơn, đôi khi sẽ khiến ngân hàng mất thị phần.

Ngân hàng cũng đối mặt với rủi ro dòng vốn luân chuyển nhanh hơn, nếu không quản lý tốt sẽ dẫn đến khủng hoảng, rủi ro chảy máu chất xám. Bên cạnh đó là những thách thức trong quản lý do mức độ khác nhau về trình độ phát triển, văn hóa; việc hài hòa giữa mục tiêu độc lập chính sách tiền tệ và tài khóa với hội nhập, sự phối kết hợp giữa các cơ quan chức năng…

Sự cạnh tranh với các dịch vụ ngân hàng ngầm (ủy thác cho vay, tín dụng đen, quản lý tài sản) cũng là thách thức không nhỏ đối với các ngân hàng bán lẻ. Số liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế năm 2014 cho thấy, quy mô của ngân hàng ngầm tại Mỹ lên tới mức tương đương 113% GDP và bằng 150% GDP tại Anh...

Từ những phân tích như trên, ông Lực chỉ ra rằng, để phát triển bền vững trong tương lai, ngân hàng bán lẻ cần lấy khách hàng làm trung tâm; thay đổi và tối đa hóa kênh phân phối; nghiên cứu và phát triển sản phẩm. Theo đó, các dịch vụ như: Tư vấn đầu tư, quản lý tài sản cá nhân, dịch vụ ngân hàng điện tử… là xu thế trong thời gian tới. Cùng với đó, ngân hàng cũng cần đơn giản hóa quy trình và mô hình hoạt động; đổi mới sáng tạo; xây dựng và thực thi chiến lược “ngân hàng số” với giải pháp tăng giá trị cho khách hàng thông qua công nghệ số và chủ động quản lý rủi ro.