Nhân tố đẩy nhanh toàn cầu hóa thành khu vực hóa

	Tổng thống Mỹ Donald Trump – Người đặt dấu chấm hết cho “toàn cầu hoá”?
	Doanh nghiệp ngoại khen toàn cầu hóa ở Việt Nam
	Tập trung thảo luận các xu thế mới của toàn cầu hóa
	Thủ tướng: Dù chúng ta ủng hộ hay không, toàn cầu hóa vẫn là xu thế tất yếu

Trong 6 tháng đầu năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm 12%, còn kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc giảm 19%. Có thể thấy rằng các nhà sản xuất đang dần điều chỉnh chuỗi cung ứng. Nếu cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục kéo dài, việc sụt giảm thương mại song phương sẽ ngày càng rõ rệt.

Dù kim ngạch thương mại toàn cầu tiếp tục tăng nhưng mức tăng đã dần chậm lại, từ 5,1% năm 2017 xuống còn 2,1% trong năm nay (dự kiến). Quan sát trước đó của tạp chí The Economist đối với 12 chỉ tiêu toàn cầu hóa như đầu tư trực tiếp nước ngoài, khoản vay ngân hàng đa quốc gia… cho thấy trong khoảng giữa năm 2007 đến năm 2018, 8 chỉ tiêu trong số đó có xu hướng sụt giảm. Có thể thấy rằng xu hướng toàn cầu hóa trên thực tế đã có dấu hiệu chậm lại trước khi cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ nổ ra.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thực thế này. Một trong những yếu tố chính là sự gia tăng của thương mại dịch vụ đa quốc gia. Theo số liệu năm 2017, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa toàn cầu đạt 17.300 tỷ USD, trong khi tổng kim ngạch thương mại dịch vụ đạt 5.100 tỷ USD. Trong 10 năm qua, tốc độ tăng trưởng của thương mại dịch vụ tăng nhanh hơn 60% so với thương mại hàng hóa. Đồng thời, theo ước tính của McKinsey - công ty số 1 về tư vấn chiến lược - giá trị hàng hóa trong thương mại thực sự cũng có 1/3 đến từ dịch vụ. Do vậy, số liệu đó cũng có khả năng bị đánh giá thấp. Về mặt thời gian hay địa lý, thương mại dịch vụ có ưu thế tiếp cận khách hàng khiến cho toàn cầu hóa dần dần có xu hướng khu vực hóa.

Ngoài ra, sự khác biệt về sở thích hàng hóa giữa các khu vực cũng đã đẩy nhanh xu hướng khu vực hóa. Ví dụ, ngành công nghiệp ô tô do giá dầu giảm trong những năm gần đây nên người tiêu dùng Mỹ ngày càng quan tâm nhiều hơn đến xe tải nhỏ và xe thể thao đa dụng. Do vậy, hãng ô tô Ford đã dần dần ngừng sản xuất các ô tô nhỏ tại Mỹ. Trong khi đó, hãng ô tô GM lại rời khỏi thị trường châu Âu, chuyển sang củng cố các hoạt động kinh doanh tại Mỹ.

Sự gia tăng mua sắm trực tuyến, nhu cầu giao hàng trong ngày và đa dạng hóa các ưu đãi sản phẩm cũng khiến cho mô hình kinh doanh tập trung sản xuất số lượng lớn hàng hóa ở một nơi trước đây, sau đó bán trên toàn cầu dần trở nên lỗi thời. Trong tương lai, công nghệ sản xuất công nghiệp đa dụng như in 3D ngày càng hoàn thiện hơn và cũng sẽ đẩy nhanh xu hướng thu hẹp khoảng cách địa lý giữa người sản xuất và người tiêu dùng. Cuộc chiến thương mại mà Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động sẽ chỉ càng đẩy nhanh quá trình toàn cầu hóa này dần dần trở thành khu vực hóa. Những bước đi mới nhất của Mỹ và Trung Quốc những ngày qua – như để giá đồng nhân dân tệ (NDT) ở mức thấp nhất trong hơn một thập niên, hay thông báo dừng mua nông sản của Mỹ - khiến các nhà quan sát và giới phân tích lo sợ rằng cuộc chiến thương mại giữa hai nước đang leo thang đến một mức nguy hiểm, có thể vượt ngoài tầm kiểm soát.