Nếu Anh rời EU: Xuất khẩu của Việt Nam chịu tác động

Ảnh minh họa.

XK nguy cơ giảm

Việc người Anh chọn rời EU đang dấy lên những quan ngại về khả năng XK hàng Việt vào thị trường này thời gian tới.

Trao đổi với phóng viên, TS Lê Quốc Phương, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng việc Anh rời EU không ảnh hưởng nhiều đến đầu tư của Anh vào Việt Nam nhưng sẽ tác động mạnh ở chiều thương mại.

Theo ông Phương, muốn đánh giá được tác động của việc Anh rời EU đến Việt Nam phải xem tầm quan trọng của nước Anh đối với EU và thế giới cũng như tầm quan trọng của Anh đến Việt Nam.

Theo đó, Anh hiện là nền kinh tế lớn thứ hai trong EU, sau Đức. Trong EU, Anh cũng là nước XK lớn thứ hai và là nước cung cấp vốn FDI thứ ba thế giới, sau Mỹ và Đức. Trên thế giới, nền kinh tế Anh cũng đứng thứ chín. “Như vậy, vị trí, tầm quan trọng của Anh trong EU cũng như trên thế giới là rất lớn. Cho nên việc Anh rời EU tác động mạnh đến EU và thế giới. Anh hiện là trung tâm dịch vụ tài chính vào loại hàng đầu thế giới, cho nên ảnh hưởng đến thị trường tài chính đầu tiên” – ông Lê Quốc Phương chia sẻ.

Với Việt Nam, EU nói chung hiện nay là thị trường XK lớn thứ hai của Việt Nam, sau Mỹ. Còn bản thân Anh là thị trường XK lớn thứ hai của Việt Nam trong EU, sau Đức.

Ông Nguyễn Xuân Thành, Chương trình Giảng dạy kinh tế Fulbright cho rằng: Thương mại của Việt Nam với Anh sẽ là kênh chịu tác động chính khi Anh rời EU, còn đầu tư, du lịch, tài chính bị ảnh hưởng không đáng kể.

Thống kê của vị chuyên gia này cho thấy, trong vòng 5 năm qua, Anh đã trở thành thị trường XK quan trọng của Việt Nam trong EU, với tốc độ tăng trưởng kim ngạch bình quân là 22,5%/năm. Với 4,65 tỷ USD, kim ngạch XK của Việt Nam sang Anh chiếm 2,4% GDP Việt Nam, trong khi tỷ lệ này tính bình quân các nền kinh tế Đông Á chỉ là 0,7%. Đó là lý do nhiều báo chí kinh tế quốc tế đã cho rằng Việt Nam sẽ bị tác động lớn nhất trong Đông Á từ Brexit (viết tắt từ hai từ Britain và Exit để chỉ việc Anh rời khỏi EU).

Theo ông Nguyễn Xuân Thành, XK sang Anh chắc chắn sẽ chịu tác động tiêu cực ít nhất trong ngắn hạn khi đồng bảng Anh giảm giá. Tác động sẽ lớn hơn nếu Brexit làm cho nền kinh tế Anh rơi vào suy thoái và bất ổn trong vòng 2 năm nữa, trước khi Anh đạt thỏa thuận chính thức rời khỏi EU. Ở cấp độ vĩ mô, tác động tới tổng kim ngạch XK và tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ là nhỏ. Trong cơ cấu XK, điện thoại di động Samsung chiếm tới hơn 36%. Vậy, ở mức vi mô, chỉ các DN Việt Nam XK hàng may mặc, giày dẹp, nội thất và nông sản phụ thuộc nhiều vào thị trường Anh mới chịu tác động lớn.

Lo “hiệu ứng domino”

Những lo ngại về XK của Việt Nam sang Anh, hay sang EU không dừng lại ở việc nước Anh rời EU. Bởi sau khi người Anh chọn rời EU, một loạt động thái cho thấy nhiều nước EU khác cũng đang muốn trưng cầu dân ý để rời EU.

Nhận định về xu hướng này, ông Lê Quốc Phương tỏ ra không ngạc nhiên khi nhiều nước muốn theo chân nước Anh. Bởi lẽ theo vị chuyên gia này, EU hiện nay có rất nhiều vấn đề cho nên rất nhiều nước bức xúc, Anh chỉ là nước đầu tiên phản ứng bằng hành động quyết liệt và cụ thể.

“Nhân dân một số nước trong EU cảm thấy EU không mang lại lợi ích gì lớn cho họ nên muốn rút. Nhiều người dân Đan Mạch, Tây Ban Nha, thậm chí Pháp cũng đã lên tiếng bày tỏ nguyện vọng rời EU, đó là quá trình có thể dẫn tới sự tan rã của EU”, ông Lê Quốc Phương nhận định.

Theo nhận định của các chuyên gia, nếu việc Anh rời EU trở thành “hiệu ứng domino” thì hoàn toàn có khả năng gây ra một cơn địa chấn lớn hơn nữa. Khi đó, XK hàng hóa của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng nặng nề nếu EU không còn là một khối thống nhất.

Trước mắt, việc Anh rời EU cũng đang để lại nhiều thách thức cho tiến trình thực thi các cam kết thương mại giữa Việt Nam và EU. Hiện EU có nhiều mối quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư với Việt Nam. Ví dụ Hiệp định đối tác và hợp tác Việt Nam EU (PCA), Chương trình ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP), gần đây chúng ta kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại Việt Nam – EU (EVFTA)…

Ông Lê Quốc Phương cho rằng: Khi Anh rời EU, về cơ bản Anh sẽ phải đàm phán để rút khỏi các hiệp định này để tiến hành các cuộc đàm phán song phương. Quá trình này sẽ mất vài năm còn trong ít nhất 2 năm tới, Anh vẫn sẽ phải thực hiện các cam kết trong EU. Cho nên tác động ngay lập tức với thương mại của Việt Nam là chưa có. Nhưng trong dài hạn, sau 2 năm tới, sẽ ảnh hưởng thương mại của ta. Khi đó, có 2 kịch bản xảy ra. Một là họ vẫn chấp nhận mức thuế quan trước đây đã áp dụng trong EU. Hai là họ đề nghị đàm phán lại song phương. Như vậy XK của Việt Nam sang Anh sẽ bị giảm.

Trao đổi với báo chí, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng: Dù trước mắt quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Anh không chịu ảnh hưởng nhiều nhưng về lâu dài là có. Bởi trong EU, Việt Nam có giao thương lớn với Đức, Pháp, Anh. Ngoài ra, việc Anh tách ra khỏi EU cũng sẽ khiến Việt Nam không tận dụng được hết các Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam - EU, vì Việt Nam mất cơ hội với Anh. Trong tương lai, cũng khó biết được Chính phủ Anh có muốn duy trì các điều kiện đã ký kết trong các Hiệp định giữa Việt Nam với EU hay không.