Mùa tranh Tết

	Tết Mường Thanh- Tết của Tây Bắc
	“Xóm bánh tét” Phước Hòa ở Kiên Giang rộn ràng mùa Tết
	Tết nay đã khác Tết xưa
	'Ăn Tết' xưa và 'đón Tết' nay khác nhau thế nào?
	Tết xưa- Tết nay: Sự chuyển biến theo thời gian

Ảnh minh họa: ST

Ván khắc in tranh Hàng Trống thường làm bằng gỗ thị, hoặc gỗ lồng mực, do các nghệ nhân giỏi nhất thực hiện, gọi là “ra mẫu”. Đặc biệt, tranh Hàng Trống thường có chú thích (caption) trên tranh, người vẽ mẫu cũng là người khắc chữ, vừa để rõ nghĩa của tranh, vừa làm cân đối thêm bố cục tác phẩm. Cũng giống như sáng tác một tác phẩm, có những mẫu tranh phải làm hàng tháng mới xong và dĩ nhiên không phải ai cũng làm được. Đáng tiếc là người xưa không chú trọng ghi lại tên tuổi của các nghệ nhân bậc thầy đó, nên dù đã tồn tại vài trăm năm, người ta chỉ còn nhớ được một số ít nghệ nhân “ra mẫu” có tiếng ở thời cận đại, trong đó có gia tộc Lê Đình như các cụ Lê Đình Thổ, Lê Đình Liệu và nghệ nhân Lê Đình Nghi (cụ Lê Đình Nghi đến nay vẫn còn sáng tác). Nhiều năm qua, cụ Nghi đã là người độc hành bền bỉ duy trì nghề truyền thống này. May sao một vài năm trước, anh Lê Hoàn, con trai cụ Nghi, quyết định nghỉ việc “Nhà nước” để cùng với bố mình gìn giữ và phát triển dòng tranh này, cũng là tiếp nối truyền thống gia đình.

Tranh Hàng Trống không chỉ “dán trên vách” ba ngày Tết, mà còn xuất hiện ở nơi linh thiêng nhất trong các đền, miếu, điện thờ, trong các bộ sưu tập tranh quý giá nhất của các tư nhân và cả các viện bảo tàng khắp các châu lục. Các nhà nghiên cứu mỹ thuật tạm chia tranh Hàng Trống ra làm 3 loại. Loại thứ nhất, tranh thờ (mang mầu sắc tôn giáo, hình tượng được thể hiện là con người và vật, tuy gần gũi nhưng phảng phất vẻ thần bí). Tiêu biểu là tranh “Phúc Lộc Thọ” (Tam Đa), “Thất Đồng”, Tôn Tử Vạn Đại” (đông còn nhiều cháu cháu để nối dõi đời đời). Thứ hai là tranh sinh hoạt và thiên nhiên: “Chợ Quê”, “Canh nông chi đồ”, “Chim Công”, “Lý Ngư Vọng Nguyệt”, “Tứ Quý”, “Tố Nữ”… Cuối cùng là loại tranh truyện và tranh vui: “Chuột vinh quy”, “Thầy đồ cóc”, “Truyện Kiều”, “Phạm Công Cúc Hoa”…

Nếu yêu mến dòng tranh dân gian, chấn hưng nghề làm tranh truyền thống Việt Nam bạn thử ghé Đình Nam Hương, phố Hàng Trống (Hà Nội) xem, ở đó đang có một cuộc triển lãm nhỏ nhưng rất thú vị về tranh Hàng Trống, kéo dài đến 20/12 này.