Màn hồi tố của Hoàng Anh Gia Lai và câu chuyện minh bạch trên thị trường chứng khoán

	Đà tăng của giá dầu - nỗi lo của thị trường chứng khoán
	Công ty chứng khoán báo lãi kỷ lục
	Năm 2022 thị trường chứng khoán tiếp tục thăng hoa?

Việc xử lý không đúng quy định sẽ tạo tiền lệ xấu và ảnh hưởng lớn tới tính minh bạch của thị trường. Ảnh: ST

Bất ngờ… trong dự tính?

Câu chuyện về việc cổ phiếu HAG có nguy cơ bị hủy niêm yết bắt nguồn từ việc HAGL thực hiện hồi tố số liệu báo cáo tài chính dẫn đến chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế của 3 năm 2017, 2018 và 2019 chuyển từ lãi thành lỗ. Trong văn bản giải trình về cơ sở của việc hồi tố này, HAGL cho biết, tại thời điểm lập báo cáo tài chính các năm 2017, 2018 và 2019 trước đây, HAGL luôn tin tưởng về khả năng thu hồi của các đối tượng phải thu tồn đọng lớn và tin tưởng vào tiềm năng tạo ra dòng tiền lớn trong tương lai từ các vườn cây của các đối tượng phải thu để trả nợ cho HAGL. Tuy nhiên, do những hạn chế về thời gian và nguồn nhân lực nên DN chưa đánh giá được hết bức tranh tài chính về tình hình kinh doanh của các đối tác cũng như chưa thực hiện được việc sắp xếp chi tiết các tài sản đảm bảo tương ứng cho từng khoản phải thu cụ thể để đưa ra con số dự phòng phù hợp.

HAGL cho biết, trong năm 2020, do ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19, HAGL đã rà soát lại khả năng thu hồi của các khoản phải thu tồn đọng lâu ngày từ các năm tài chính trước đây và nhận thấy việc ước tính về khả năng thu hồi của các khoản nợ này tại thời điểm lập báo cáo tài chính trước đó đã chưa phản ánh đầy đủ rủi ro tổn thất của các khoản phải thu này. Do đó, công ty đã điều chỉnh lại dữ liệu tương ứng.

Với giải trình của HAG, những sai sót về số liệu có vẻ như là điều không thể lường trước được của DN. Nhưng sự thật có hoàn toàn đúng như vậy? Trên thực tế, trong 3 năm 2017, 2018 và 2019, đơn vị kiểm toán báo cáo tài chính của HAGL là Công ty kiểm soát E&Y đều đưa ra ý kiến ngoại trừ về các khoản phải thu của DN này.

Một lần nữa, câu chuyện đạo đức trong kinh doanh lại được đặt ra!

Một chuyên gia tài chính tại TPHCM nhận định, việc hồi tố số liệu báo cáo tài chính của HAGL là một “nước cờ khôn ngoan” nhằm giúp DN này thoát án hủy niêm yết. Bởi theo quy định tại Nghị định 155/2020/NĐ-CP, DN sẽ bị hủy niêm yết trong trường hợp kết quả sản xuất kinh doanh lỗ trong 3 năm liên tục trước thời điểm xem xét. Tuy nhiên, trường hợp của HAGL lại lắt léo hơn do thời điểm 3 năm lỗ liên tục đã trôi qua khá lâu và hiện tại, kết quả kinh doanh của DN lại đang trên đà hồi phục. Điều này đã gây lúng túng cho HoSE trong việc ban hành quyết định đối với trường hợp này.

Mục đích của HAGL càng được thể hiện rõ hơn khi mà sau khi thực hiện hồi tố, DN này đã có văn bản kiến nghị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM xem xét đến hình tình hiện tại của HAGL để duy trì việc niêm yết cổ phiếu vì hầu hết cổ đông đang sở hữu cổ phiếu HAG hiện nay đều mua cổ phiếu dựa trên tình hình kinh doanh hiện tại và triển vọng tương lai chứ không dựa vào các thông tin tài chính trong quá khứ cách nay 3-5 năm. HAGL cho biết hiện tình hình sản xuất kinh doanh và tái cấu trúc của công ty đã có nhiều cải thiện với việc phần lớn các khoản nợ vay và trái phiếu tồn đọng đã được thanh toán. Kết quả hoạt động kinh doanh dựa trên báo cáo tài chính năm 2021 ghi nhận lãi ròng đạt trên 120 tỷ đồng… Theo đó, HAGL xin được áp dụng điều kiện thử thách là nếu kết quả kinh doanh bán niên và cả năm 2022 không có lãi thì hãy xem xét hủy niêm yết.

"Vá" lỗ hổng để tránh vết xe đổ

Đứng ở góc độ nhà đầu tư, ông Trương Hiền Phương, Giám đốc Công ty Chứng khoán KIS Việt Nam cho rằng, trên thị trường chứng khoán, sự công khai, minh bạch phải luôn phải được đặt lên hàng đầu. Do đó, mọi vấn đề đều cần được xử lý theo luật. “Dù HAGL đã nỗ lực tái cấu trúc hoạt động sản xuất kinh doanh để cải thiện tình hình, nhưng cũng chưa đủ để có thể làm sai luật. Vì điều này sẽ tạo thành tiền lệ xấu trên thị trường chứng khoán cho các DN khác làm theo” – ông Phương nhận định.

Về phía nhà đầu tư, ông Phương cho rằng nhà đầu tư phải tự chịu trách nhiệm đối với quyết định mua cổ phiếu của mình. Khi diễn biến giá cổ phiếu không như kỳ vọng hoặc có biến động bất ngờ, nhà đầu tư không thể đổ lỗi cho cơ quan quản lý và yêu cầu được “cứu”. Bởi “cứu” được trường hợp này thì sẽ phải “cứu” cả những trường hợp khác nữa, khi đó sẽ không thể có thị trường phát triển lành mạnh và bền vững được. Bên cạnh đó, việc “cứu” một nhóm nhà đầu tư này có thể còn phải đánh đổi bằng việc mất đi niềm tin của số đông các nhà đầu tư khác về sự minh bạch, công bằng của thị trường.

Theo ông Phương, trường hợp của HAGL không nên đặt quá nặng vấn đề hủy niêm yết, mà có thể nhìn theo cách là chuyển niêm yết về UPCoM, sau đó khi đạt đủ các điều kiện thì sẽ nộp hồ sơ để về lại sàn HoSE. Cơ quan quản lý cũng có thể lưu ý đối với trường hợp HAGL là DN đã niêm yết lâu năm tại HoSE để linh hoạt hơn trong việc xem xét niêm yết trở lại trên sàn này.

Từ sự việc của HAGL, ông Phương cho rằng cơ quan quản lý cần rà soát lại các quy định trên thị trường để có thể kịp thời “vá” những lỗ hổng. “Thị trường chứng khoán hiện vẫn còn khá mới tại Việt Nam. Những năm qua, cơ quan quản lý vừa phát triển, vừa dò đường, học tập kinh nghiệm từ các thị trường khác, nên vẫn nhiều vấn đề chưa lường trước được. Sự việc của HAGL là một ví dụ điển hình” – ông Phương nói.

Theo đó, cần xem xét lại các quy định về hồi tố báo cáo tài chính và việc hạch toán trên báo cáo tài chính cũng như quy chế về niêm yết và duy trì niêm yết. Cơ quan quản lý cần đào sâu, dự báo trước những tình huống có thể xảy ra để tránh bị động trong việc xử lý.