M&A lĩnh vực ngân hàng: Thay đổi theo xu hướng nào?

	Hoạt động M&A trỗi dậy trong trạng thái bình thường mới
	Hoạt động M&A gia tăng và nguy cơ tiềm ẩn
	Thị trường M&A giảm nhiệt thời Covid
	Giá trị M&A năm 2020 tiếp tục suy giảm
	Thị trường M&A hậu Covid-19: Đón sóng trong sự cẩn trọng

OCB đã hoàn tất bán 15% cổ phần cho đối tác Aozora (Nhật Bản). Ảnh: ST

Vẫn chờ thêm thương vụ “khủng”

Năm 2019, thị trường M&A trong lĩnh vực ngân hàng mở đầu và kết thúc bằng thương vụ chào bán cổ phần của hai "ông lớn" Vietcombank với Mizuho Bank Ltd và BIDV với Keb Hana Bank. Sang năm 2020, dưới sức ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, thị trường M&A có vẻ trầm lắng hơn, nhưng cũng ghi nhận một số thương vụ thành công.

Tiêu biểu là thương vụ OCB hoàn tất bán 15% cổ phần cho đối tác Aozora (Nhật Bản); thương vụ MB phát hành riêng lẻ hơn 64,3 triệu cổ phiếu cho 8 nhà đầu tư nước ngoài như: KIM Vietnam Growth Equity, ITMC Worldwide Vietnam RSP Balance Fund, Fiera Capital…, với giá bán 27.000 đồng/cp và thu ròng 1.720 tỷ đồng. Dù vẫn đang “treo” thương vụ M&A với PG Bank, song HDBank vẫn có thương vụ chào bán trái phiếu chuyển đổi vào cuối tháng 9/2020 với định chế tài chính DEG của Đức. Do đó, không loại trừ khả năng DEG thành cổ đông chiến lược của HDBank trong tương lai. Bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Phó Chủ tịch thường trực Ngân hàng HDBank cho hay, với thương vụ này, HDBank, thành viên của Tập đoàn Sovico đã thiết lập mối quan hệ chiến lược với DEG, đồng thời mở cửa cho HDBank và Tập đoàn Sovico hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ngoài ra, thị trường vẫn còn nhiều thương vụ M&A đang đàm phán, tích cực xúc tiến để có thể thành công trong thời gian tới. Vietcombank đang lên phương án phát hành riêng lẻ 6,5% cổ phần cho đối tác nước ngoài để tăng vốn. Nam A Bank cũng đang có kế hoạch chào bán cổ phiếu riêng lẻ 143 triệu cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài…

Tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2020 diễn ra cuối tháng 4 vừa qua, lãnh đạo nhiều ngân hàng cũng cho biết đang đàm phán hoặc đang trong quá trình tìm kiếm đối tác như trường hợp của NCB, LienVietPostBank, MSB, VPBank, SHB... Trong đó, 3 ngân hàng là MSB, VPBank và SHB đang xúc tiến bán công ty tài chính tiêu dùng trực thuộc là FCCOM, FE Credit và SHB Finance.

Cùng với đó, VietinBank sẽ được Chính phủ thí điểm nới room, Agribank đang thực hiện các bước cuối cùng của quá trình cổ phần hóa nên cũng mở ra cơ hội tạo nên thương vụ M&A “khủng” như những “người anh em” ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước trước đó.

Theo các chuyên gia, trong năm 2020, số lượng các thương vụ M&A trong lĩnh vực ngân hàng ít đi chủ yếu do tác động của đại dịch Covid-19 khiến việc đi lại giữa các nhà đầu tư khó khăn, rủi ro kinh tế toàn cầu tăng lên khiến nhà đầu tư có xu hướng tăng nắm giữ tiền mặt. Đặc biệt, dịch Covid-19 khiến nợ xấu tiềm ẩn của các ngân hàng Việt Nam tăng lên, lợi nhuận giảm sút hơn nên nhà đầu tư cũng phải cân nhắc thêm.

Xu hướng dịch chuyển

Mặc dù vậy, thời gian tới, với việc kiểm soát tốt dịch bệnh và giữ vững tăng trưởng kinh tế, thị trường ngân hàng Việt Nam vẫn khá hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư ngoại. Nhà đầu tư tài chính vẫn muốn quan tâm đến mảng ngân hàng để tham gia chuỗi, phát triển thành hệ sinh thái để tăng cơ hội mở rộng thị trường và tìm kiếm lợi nhuận. Tuy nhiên, hoạt động M&A trong lĩnh vực này tại Việt Nam thời gian tới sẽ có nhiều thay đổi.

Nhận định chung về thị trường M&A lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam, ông Jochen Steinbuch, Giám đốc DEG Khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho hay, Việt Nam là điểm sáng cho các nhà đầu tư nước ngoài khi nền kinh tế ít bị ảnh hưởng bởi Covid-19. Nhờ dân số trẻ với tầng lớp trung lưu đang tiếp tục mở rộng, nhu cầu đối với các dịch vụ tài chính ngân hàng ở mức cao. Đồng quan điểm, ông Vũ Lê Trung, Luật sư thành viên Công ty Luật VINAF cho biết, hiện Ngân hàng Nhà nước đang có chính sách khuyến khích M&A thay vì thành lập ngân hàng mới, đây là điểm thuận lợi cho hoạt động M&A.

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng, các thương vụ M&A lớn trong lĩnh vực ngân hàng sẽ ít đi, các nhà đầu tư sẽ có xu hướng mua cổ phần các ngân hàng nhỏ hoặc công ty tài chính có nền tảng công nghệ yếu, mua cổ phần và đầu tư công nghệ (có thể mua cổ phần kèm điều kiện bán công nghệ) để phát triển các dịch vụ ngân hàng số, ngân hàng bản lẻ, đặc biệt là thanh toán điện tử, cho vay tiêu dùng, tài chính vi mô, bảo hiểm... Các đối tác quan tâm đến ngân hàng Việt chủ yếu vẫn đến từ Đông Bắc Á, Đông Nam Á và Trung Quốc. Nhưng nhiều chuyên gia nhận định, để nhà đầu tư mạnh dạn bỏ vốn, Chính phủ cần có biện pháp đột phá trong nới room vốn ngoại, bởi nhiều nhà đầu tư muốn trở thành nhà đầu tư chiến lược mà không phải là một khoản đầu tư tài chính.