Lựa chọn công cụ, xác định liều lượng chính sách cho kiểm soát lạm phát

Ông dự báo như thế nào về tình hình lạm phát trong nửa cuối năm 2024?

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, 6 tháng đầu năm 2024, lạm phát cơ bản tăng 2,75% – đều nằm trong mục tiêu của Quốc hội là lạm phát cả năm 2024 ở mức 4-4,5%. Trong những chỉ đạo mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu điều hành kinh tế và lạm phát để làm sao đạt tăng trưởng kinh tế ở mức cao nhất, lạm phát ở mức thấp nhất.

Với tình hình hiện nay, nhiều tổ chức cũng như chuyên gia đánh giá triển vọng về lạm phát 2024 dù dư địa không còn nhiều nhưng đều tin tưởng có khả năng kiểm soát được. Nhưng dù vậy, việc kiểm soát lạm phát vẫn không thể chủ quan, lơ là trong điều hành.

Theo ông, những yếu tố nào sẽ tác động lên lạm phát trong thời gian tới?

Nhiều tổ chức quốc tế dự báo tăng trưởng kinh tế giới năm 2024 thấp hơn năm 2023, trong khi nhiều yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá, khi giá các nhóm mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu, như giá xăng dầu dự báo tiếp tục diễn biến khó lường. Ở trong nước, lạm phát có thể tiếp tục tăng do biến động nguồn cung, giá cả thế giới; do dự kiến điều chỉnh giá điện, dịch vụ giáo dục, y tế, thực hiện chính sách cải cách tiền lương…

Trong đó, với chính sách tiền tệ, tỷ giá dự báo tiếp tục chịu áp lực điều chỉnh do sức ép từ bên ngoài. Tỷ giá tăng là vấn đề cần quan tâm, nhất là liên quan đến việc điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất, tăng giá hàng hóa, dịch vụ…

Đâu là giải pháp cho những vấn đề trên, thưa ông?

Có thể thấy, kiểm soát lạm phát không chỉ là kiểm soát giá cả mặt hàng mà phải là tổng thể hài hòa giữa các chính sách, trong đó quan trọng nhất là chính sách tiền tệ mà Ngân hàng Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, còn các công cụ khác về tài chính, cung ứng hàng hoá… là yếu tố góp phần vào công cuộc kiểm soát lạm phát.

Kết quả 6 tháng đầu năm 2024 cho thấy vai trò của chính sách tiền tệ là rất lớn, khi nền kinh tế thế giới có nhiều biến động nhưng chính sách tiền tệ được điều hành linh hoạt, thận trọng với mục tiêu ưu tiên kiểm soát lạm phát. Kết hợp với đó là dư địa chính sách tài khóa tích cực, góp phần tháo gỡ khó khăn và hỗ trợ sản xuất trong nước, đồng thời tạo điều kiện để chính sách tiền tệ đối phó với các cú sốc bên ngoài.

Như vậy, trong 6 tháng cuối năm cần giải pháp để điều hành mối quan hệ giữa tỷ giá và giá cả, lãi suất và lạm phát… cùng với đó là phải theo dõi tình hình tài chính, thu chi ngân sách để đảm bảo cân đối nguồn lực, hay với ngành Công Thương thì phải giải quyết vấn đề về cung - cầu hàng hoá… Ngoài ra, việc điều hành chính sách tín dụng cũng cần thận trọng, đảm bảo cân bằng hợp lý giữa thúc đẩy phục hồi kinh tế và đảm bảo ổn định tài chính.

Đặc biệt, cần xác định hợp lý các liều lượng và công cụ trong phối hợp điều hành chính sách. Bởi chính sách tài khóa thường ngay lập tức làm thay đổi tổng cầu, từ đó tác động đến thu nhập và sản lượng nhanh hơn chính sách tiền tệ, nhưng lại có độ trễ về hiệu quả triển khai. Thêm vào đó, chính sách tài khóa là chính sách cứng, được thực hiện theo kế hoạch của Quốc hội phê chuẩn, còn chính sách tiền tệ là chính sách linh hoạt. Nên theo tôi, nếu tận dụng tốt những đặc tính này, có thể tạo ra sự tương tác hiệu quả hơn, nhưng việc quyết định lựa chọn chính sách cần có những đánh giá và phân tích thực tiễn.

Riêng về tăng lương – tăng giá, dù đây là hiện tượng mang tính quy luật, thậm chí là tất yếu nhưng sẽ khó tác động tới lạm phát, vì tỷ trọng của lương trong khu vực công là rất thấp, thị trường còn phụ thuộc vào yếu tố cung – cầu. Hơn nữa, Chính phủ cũng đã chuẩn bị nguồn lực cho tăng lương rất lớn, cũng như đã chỉ đạo công tác điều hành, kiểm soát giá cả thị trường để đảm bảo người dân được hưởng lợi ích thực tế của tăng lương.

Vì thế, công tác kiểm soát lạm phát cần tiếp tục được nâng cao, như theo dõi sát diễn biến thị trường từng mặt hàng, đặc biệt là các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu. Bên cạnh đó là có chế tài xử phạt hết sức nghiêm minh và có tính chất răn đe đối với những hành vi “té nước theo mưa” khi tăng lương.

Xin cảm ơn ông!