Từ khi ra đời (8/8/1967), ASEAN đặt ra 3 mục tiêu chính, đó là: tăng cường phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa của khu vực thông qua các chương trình hợp tác; bảo vệ sự ổn định chính trị và kinh tế của khu vực trước các thế lực đối lập và là một diễn đàn chung giải quyết các bất đồng bên trong của khu vực.

Trong đó, ASEAN đã sớm xây dựng và liên tục hoàn thiện khung khổ pháp lý, tạo nền tảng cho hợp tác, hội nhập về hải quan mang tính chiến lược, dài hạn, bao gồm các các văn kiện mang tính cột mốc như: Bộ quy tắc ứng xử Hải quan ASEAN được các Tổng cục trưởng Hải quan ký kết năm 1983, Hiệp định Hải quan ASEAN, Hiệp định về xây dựng và thực hiện Cơ chế một cửa ASEAN (ASW), Nghị định thư về thực hiện Biểu thuế hài hoà hoá của ASEAN (AHTN), Nghị định thư về Hệ thống quá cảnh hải quan (ACTS)

Hiệp định Hải quan ASEAN được ký kết tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN lần thứ 1 vào ngày 1/3/1997 (Phuket, Thái Lan), nhằm tạo thuận lợi cho thương mại nội khối tiếp tục được mở rộng. Nhằm đáp ứng những yêu cầu mới trong việc đẩy nhanh tiến trình thực hiện AEC vào năm 2015, Hiệp định Hải quan ASEAN mới được tiến hành đàm phán và ký kết trong Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN lần thứ 16 tại Phnompenh, Campuchia vào ngày 30/3/2012.

Để quy định rõ việc cam kết thực hiện và kết nối với hệ thống một cửa của các quốc gia trong khu vực, Hiệp định ASW đã được ký năm 2005 tại Kuala Lampur, Malaysia. ASW là nền tảng pháp lý và kỹ thuật để hải quan các nước thành viên trao đổi trực tiếp thông tin, chứng từ thương mại trong môi trường điện tử, đưa kết nối khu vực lên một tầm cao mới.

Nhằm tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan thành viên, Hải quan ASEAN thực hiện thống nhất và tăng cường minh bạch về các vấn đề phân loại hàng hoá trong khu vực, Nghị định thư AHTN được ký kết vào năm 2003.

Song song với tạo thuận lợi thông quan hải quan, các quốc gia cũng tăng cường tạo thuận lợi cho dòng hàng hoá lưu chuyển tự do hơn bằng việc đơn giản hoá và hài hoà hoá thủ tục thông quan từ điểm đi, quá cảnh đến điểm đến được quản lý thông qua Hệ thống ACTS với cơ sở là Nghị định thư 7 – Hệ thống ACTS của Hiệp định khung ASEAN về tạo thuận lợi thương mại cho hàng hóa quá cảnh.

Theo đánh giá của Ban Thư ký ASEAN, hợp tác Hải quan ASEAN đã mang lại những kết quả tích cực cho các nước thành viên, thông qua việc xây dựng và duy trì một diễn đàn chung trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, hợp tác cùng có lợi.

Việc tăng cường hợp tác trong khu vực ASEAN không chỉ đóng vai trò thúc đẩy quan hệ thương mại khu vực và quốc tế mà còn là cơ hội để trao đổi thông tin và kinh nghiệm quản lý hải quan, góp phần hoàn thiện các chương trình cải cách và hiện đại hoá hải quan.

Có thể nói, hợp tác Hải quan ASEAN là một nhân tố quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại nội khối cũng như với các đối tác, thể hiện qua những kết quả hữu hình như ASW, Hệ thống ACTS, Danh mục AHTN…

Đáng chú ý, hoạt động tham vấn với các đối tác và khu vực tư nhân đang phát huy nhiều kết quả tốt, là một nguồn lực giúp Hải quan ASEAN đẩy mạnh hiện đại hóa hải quan, tạo thuận lợi thương mại và nâng cao chất lượng kiểm soát hải quan cho toàn khu vực.

Danh mục Biểu thuế hài hoà hoá của ASEAN (AHTN)

Kể từ khi Danh mục AHTN ở cấp độ 8 số được xây dựng dựa trên Công ước quốc tế về hệ thống hài hoà mô tả và mã hóa hàng hoá (HS) của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) được thông qua, Hải quan các nước ASEAN sử dụng và tính đến tháng 6/2024 đã triển khai thực hiện Danh mục AHTN phiên bản 2022.

Theo kết quả phiên họp HSC72 của WCO, chu kỳ rà soát của HS từ 5 năm sẽ được thay đổi sang 6 năm. Dự kiến việc rà soát Danh mục AHTN 2028 sẽ được bắt đầu với 2 phiên đàm phán trong năm 2024.

Hệ thống quá cảnh hải quan (ACTS)

Chính thức vận hành từ ngày 30/11/2020 với 6 nước thành viên gồm Campuchia, Lào, Malaysia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam, đến tháng 3/2024, Myanmar cũng đã tham gia Hệ thống ACTS. Hệ thống ACTS hiện đang được vận hành bởi Đội quản lý Trung tâm thường trực tại trụ sở Ban Thư ký ASEAN (Jakarta, Indonesia), với sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật của Liên minh châu Âu (EU) thông qua Dự án ARISE PLUS.

Thống kê đến tháng 6/2024, đã có gần 200 lô hàng quá cảnh được thực hiện qua Hệ thống ACTS chủ yếu từ Singapore, Malaysia, Thái Lan Thái Lan và Campuchia. Chỉ tính riêng trong năm 2023, có 13 lô hàng quá cảnh bắt đầu từ Malaysia vận chuyển đến Campuchia qua Thái Lan, 17 lô hàng từ Singapore đến Thái Lan qua Malaysia, 1 hoạt động thí điểm quá cảnh từ Campuchia đến Việt Nam.

Để phục vụ cho việc triển khai Hệ thống ACTS, Lào là nước thành viên cuối cùng đã gửi Danh mục hàng cấm, hạn chế, loại trừ cập nhật theo Danh mục AHTN phiên bản 2022 vào tháng 12/2023.

Thỏa thuận công nhận lẫn nhau về DN ưu tiên (AEO) trong ASEAN (AAMRA)

Hiện 10 cơ quan Hải quan ASEAN đã thực hiện AEO, trong đó Lào, Campuchia và Myanmar mới bắt đầu triển khai AEO vào năm 2023. Thỏa thuận AAMRA đã được 10 cơ quan Hải quan ASEAN ký kết và có hiệu lực từ ngày 19/9/2023. Sau khi thỏa thuận được ký kết, việc thực hiện thỏa thuận sẽ phụ thuộc vào tình hình của từng nước theo lộ trình thống nhất.

Việc thực hiện thỏa thuận này được chia làm 2 nhóm: Nhóm 1 là các quốc gia đã triển khai bao gồm: Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam và Nhóm 2 là các quốc gia đang bắt đầu triển khai gồm: Campuchia, Lào, Myanmar.

6 nước ASEAN bao gồm Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan đã hoàn thành Thẩm định thực tế tại các AEO và bắt đầu giai đoạn thí điểm trong vòng 6 tháng. Việt Nam đang chờ hoàn thiện thủ tục trong nước để thực hiện Thẩm định thực tế tại AEO. Sau khi thực hiện thẩm định xong, Việt Nam sẽ tham gia thí điểm cùng 6 nước trên. Các nước thuộc Nhóm 2 mới triển khai chính thức Chương trình AEO đang bắt đầu tiến hành so sánh sự tương đồng về pháp luật giữa các nước ASEAN theo hướng dẫn của WCO.

Theo kết quả cuộc họp Tiểu nhóm làm việc về công nhận lẫn nhau AEO trong ASEAN (SWG-AAMRA) lần thứ 13 vào 20-21/5/2024, Campuchia dự kiến thực hiện thí điểm giai đoạn 2 vào tháng 10/2024; nhóm 3 nước Lào, Myanmar, Việt Nam sẽ thực hiện thí điểm giai đoạn 3.

Hợp tác kiểm soát, thực thi tuân thủ hải quan

Thời gian qua, ASEAN đã triển khai nhiều chương trình, sáng kiến về hợp tác hải quan trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng. Có thể kể đến như: tài liệu Hướng dẫn về Kiểm soát hải quan phối hợp (JCC) và triển khai thành công Chiến dịch kiểm soát hải quan phối hợp lần thứ nhất về chống buôn lậu thuốc lá (1st JCC) vào tháng 12/2023; tài liệu Hướng dẫn hợp tác giữa cơ quan Hải quan và cơ quan Thuế; chia sẻ thông tin về các vụ việc thực tế cho Bản tin định kỳ về Kiểm soát hải quan, Kiểm tra sau thông quan; các hoạt động phối hợp giữa các cơ quan Hải quan ASEAN và Cơ quan Bảo vệ biên giới Australia...

Ngoài ra, ASEAN cũng đã triển khai Hệ thống thông tin cảnh báo (ANS) để trao đổi thông tin tình báo, nghi vấn phục vụ công tác kiểm soát hải quan giữa các quốc gia thành viên với nhau và giữa các thành viên với đối tác (Nhật Bản).

Thời gian tới, ASEAN có kế hoạch mở rộng vận dụng ANS trong trao đổi thông tin về kiểm soát với Hàn Quốc và thành lập Trung tâm chỉ huy kiểm soát (ECC) để thống nhất trong chỉ đạo, điều phối các chiến dịch kiểm soát phối hợp nói chung của ASEAN.

ASEAN cũng xây dựng được mạng lưới đầu mối liên lạc phát huy hiệu quả nhất định như Văn phòng tình báo khu vực châu Á/Thái Bình Dương của WCO (WCO-RILO A/P).

Điển hình:

Chiến dịch Con rồng Mêkông.

Đây là sáng kiến do Hải quan Trung Quốc và Hải quan Việt Nam đồng khởi xướng với sự hỗ trợ điều phối của Văn phòng WCO-RILO AP và Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm Liên hợp quốc (UNODC).

Chiến dịch được vận hành dưới cơ chế chia sẻ thông tin thông qua việc sử dụng công cụ bảo mật của WCO - CENCOmm và hệ thống đầu mối liên lạc được chỉ định. Hải quan Việt Nam là thành viên nhóm điều phối (OCU) của toàn bộ Chiến dịch. Văn phòng RILO AP và UNODC đóng vai trò điều phối và hỗ trợ tài chính, kỹ thuật.

Là một chuỗi hoạt động chung của hải quan tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2018 và đến tháng 11/2023, Chiến dịch đã tiến hành được 5 giai đoạn (mỗi giai đoạn kéo dài khoảng 5 tháng). Giai đoạn thứ 5 gần nhất, có sự tham gia của 25 cơ quan Hải quan, các cơ quan thực thi pháp luật và tổ chức quốc tế.

Tính đến hết năm 2023, qua 5 giai đoạn tổng số vụ bắt giữ là 4.535 vụ ma túy và động thực vật hoang dã CITES, tang vật thu giữ gồm 55,2 tấn ma túy, 108 tấn tiền chất, 157 tấn gỗ và 4.479 sản phẩm từ động, thực vật hoang dã.

Chiến dịch 1st JCC.

Chiến dịch trong giai đoạn từ ngày 1-31/12/2023 có tên gọi là Chiến dịch STATIC được triển khai với mục tiêu ngăn chặn vận chuyển, buôn bán thuốc lá bất hợp pháp. Chiến dịch đã triển khai thành công với 15 vụ việc bắt giữ thuốc lá được báo cáo của 5 quốc gia (Malaysia, Thái Lan, Singapore, Việt Nam và Philippines), số lượng tang vật thu giữ gồm: 1.250 kg (lá thuốc lá khô), 50.720 bao, 2.367 cây và 22.761 ream (giấy cuốn) thuốc lá.

Xây dựng năng lực, phát triển nguồn nhân lực:

Nhằm đẩy mạnh xây dựng năng lực của cán bộ Hải quan ASEAN nhiều hội nghị, hội thảo đã được tổ chức với sự hỗ trợ của Đối tác đối thoại, các nước thành viên ASEAN và Hội đồng kinh doanh ASEAN. Trong đó, các hoạt động gần đây phải kể đến như: Chương trình đào tạo quản lý hải quan (JCMMP) do Hải quan Úc tài trợ.

Một số tài liệu hướng dẫn, tham khảo quan trọng được thông qua trong năm 2022, 2023 gồm: Khung liêm chính Hải quan ASEAN; Hướng dẫn quy trình tuyển chọn chuyên gia hải quan khu vực ASEAN. Ngoài ra, một số hoạt động đang trong quá trình triển khai như: Chương trình trao đổi cán bộ Hải quan khu vực, xây dựng tài liệu về Công cụ đánh giá trong quản lý tri thức.

Cơ chế một cửa ASEAN (ASW)

Tính đến tháng 6/2024, việc trao đổi dữ liệu tờ khai hải quan (ACDD) thông qua ASW, Việt Nam đã chính thức trao đổi thành công với tất cả 8 nước tham gia hệ thống. Lào được khuyến nghị nhanh chóng hoàn thiện cơ sở hạ tầng, kỹ thuật để bắt đầu thử nghiệm trong năm 2024.

Về việc trao đổi Giấy chứng nhận kiểm dịch điện tử (e-Phyto), Philippine thông báo đã hoàn thành trao đổi thử nghiệm với Indonesia và Thái Lan. Việc triển khai chính thức e-Phyto giữa 3 nước này sẽ được bàn bạc, thống nhất trong thời gian tới.

Tại Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN lần thứ 33 diễn ra vào tháng 6/2024 tại Việt Nam nhấn mạnh nghiên cứu về ASW thế hệ mới và là một trong những Hoạt động ưu tiên về kinh tế (PED) của Lào trong năm Chủ tịch ASEAN 2024, hiện đang bước đầu triển khai với nguồn hỗ trợ thuộc Chương trình đối tác ASEAN- USAID.

Ngoài ra, Ban Thư ký đề xuất các cơ quan Hải quan cần thắt chặt quan hệ hợp tác với các tổ chức khác như Phòng Thương mại quốc tế (ICC) hay các tổ chức về vận chuyển, trên cơ sở nhìn nhận vai trò quan trọng của các tổ chức này đối với việc kiểm soát các chứng từ thương mại. Qua đó, khuyến khích các nước ASEAN xem xét áp dụng chữ ký điện tử và định danh số, hướng tới số hóa hoàn toàn quy trình quản lý hồ sơ.

Tham vấn với các Đối tác đối thoại và Khu vực tư nhân

Việc tham vấn thường kỳ với các Đối tác đối thoại của ASEAN như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia được đẩy mạnh để thúc đẩy chia sẻ thông tin và tăng cường hợp tác, diễn ra tại các cuộc họp Ủy ban điều phối hải quan (CCC) và Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN.

Đáng chú ý, tham vấn ASEAN – Trung Quốc đã thực hiện 21 phiên; tham vấn ASEAN- Nhật Bản đã thực hiện được 25 phiên; tham vấn ASEAN- Hàn Quốc đã thực hiện được 19 phiên; tham vấn ASEAN- Úc đã thực hiện được 7 phiên; tham vấn ASEAN- WCO đã thực hiện được 12 phiên.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại một số khó khăn, thách thức, ảnh hưởng đến hiệu quả hợp tác hải quan trong ASEAN. Đầu tiên, đó là sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các nước thuộc Nhóm ASEAN-6 và các nước nhóm CLMV (gồm Việt Nam, Campuchia, Lào và Myanmar). Thêm vào đó, thể chế, quy định pháp luật của các nước thành viên ASEAN có sự khác biệt. Sự chênh lệch, khác biệt này dẫn đến sự không đồng bộ trong việc triển khai các sáng kiến, hoạt động hợp tác Hải quan ASEAN.

Ngoài ra, nguyên tắc đồng thuận trong phương pháp làm việc của ASEAN đôi khi cũng gây ra một số trở ngại, chậm trễ trong việc triển khai các hoạt động chung, trong trường hợp các nước thành viên không đạt được tiếng nói chung trong một số vấn đề nhất định.

Ngay sau khi trở thành thành viên chính thức của ASEAN (7/1995), bên cạnh các hoạt động chính trị, ngoại giao, kinh tế của quốc gia, Việt Nam nhanh chóng tham gia hội nhập trên lĩnh vực hải quan. Trong khu vực, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn về tăng trưởng và phát triển kinh tế, quy mô nền kinh tế tăng gần 17 lần từ 20,8 tỷ USD vào năm 1995 lên khoảng 430 tỷ USD tỷ USD vào năm 2023. Có thể nói, hội nhập ASEAN là một đòn bẩy hết sức quan trọng cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.

Trong tiến trình hợp tác và hội nhập ASEAN, Hải quan Việt Nam đã thể hiện vai trò tích cực, chủ động và trách nhiệm trong việc thực thi đầy đủ, đúng tiến độ các cam kết hội nhập nội khối và ngoại khối. Nỗ lực đó được các nước ghi nhận và đánh giá cao.

Hải quan Việt Nam đã tích cực tham gia thực hiện các chương trình sáng kiến hợp tác hải quan khu vực, đăng cai tổ chức nhiều hội nghị, sự kiện trong ASEAN; tích cực, chủ động xây dựng kế hoạch, tham gia và đóng góp thiết thực vào các hoạt động hợp tác Hải quan ASEAN, tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế ngày càng gia tăng trong khu vực.

Bên cạnh việc tham gia xây dựng và thực hiện các Kế hoạch Chiến lược Phát triển Hải quan ASEAN (SPCD); ASW; ACTS; Hiệp định Hải quan ASEAN mới; rà soát Danh mục AHTN; thực hiện có hiệu quả công tác xác định trị giá hải quan; các quy định về ưu đãi thuế quan theo Chương trình CEPT/AFTA… Hải quan Việt Nam còn tham gia sâu rộng trong các chương trình hợp tác với các nước đối thoại và đối tác của ASEAN như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia - New Zealand trong việc hỗ trợ kỹ thuật nghiệp vụ hải quan.

Hải quan Việt Nam cũng tham gia đàm phán và triển khai các cam kết hợp tác kinh tế liên quan đến hải quan nội khối ASEAN gồm: Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN, Kế hoạch Tổng thể thực hiện Cộng đồng kinh tế ASEAN, Chương trình Thuận lợi hóa thương mại ASEAN và các cam kết trong các Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa ASEAN với các nước đối thoại gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc – New Zealand, Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Đồng thời tích cực xây dựng và triển khai các Kế hoạch Chiến lược phát triển Hải quan ASEAN trong các giai đoạn 1995-2000; 2000-2005; 2005-2010, 2010-2015, 2015-2020 và 2020-2025.

Danh mục Biểu thuế hài hoà hoá của ASEAN (AHTN)

Hải quan Việt Nam đã tham gia xây dựng, rà soát chuyển đổi Danh mục AHTN từ phiên bản 2002 sang 2007, từ 2007 sang 2012, từ 2012 sang 2017 và từ 2017 sang 2022 cũng như hoàn thành các thủ tục nội bộ trong nước để thực hiện các phiên bản chuyển đổi cập nhật phù hợp với Hệ thống HS của WCO.

Trong đó, Hải quan Việt Nam đã hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan để thực hiện phiên bản AHTN 2022 đã được ban hành và Thông tư ban hành Danh mục hàng hóa XNK Việt Nam đã được phê duyệt vào tháng 12/2022. Như vậy, Việt Nam đã hoàn thành nghĩa vụ về Danh mục AHTN trong ASEAN.

Hệ thống quá cảnh hải quan (ACTS)

Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định 46/2020/NĐ-CP quy định về quy trình thủ tục để triển khai ACTS nhằm có sự phối hợp của các bộ, ngành có liên quan.

Giao dịch bảo lãnh quá cảnh đầu tiên qua hệ thống ACTS tại thị trường Việt Nam đã được thực hiện vào tháng 2/2024 qua Chi cục Hải quan Mộc Bài, Cục Hải quan Tây Ninh. Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) và công ty Andashun Mazing Logistic (Viet Nam Co., Ltd) đã ký hợp đồng cung cấp dịch vụ bảo lãnh quá cảnh vào ngày 27/2/2024 với trị giá 2,5 tỷ đồng.

Thời gian tới, Hải quan Việt Nam sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến rộng rãi thông tin về Hệ thống ACTS tới cộng đồng DN XNK và các ngân hàng thương mại nhằm tăng số lượng DN tham gia quá cảnh và số lượng ngân hàng cung cấp bảo lãnh quá cảnh.

Thỏa thuận công nhận lẫn nhau về DN ưu tiên (AEO) trong ASEAN (AAMRA)

Hải quan Việt Nam đã thành lập nhóm đặc trách, tham gia đầy đủ các hoạt động của SWG-AAMRA. Hiện Hải quan Việt Nam đang sửa đổi quy định pháp luật trong nước để đảm bảo các điều kiện công nhận AEO của Việt Nam tương đồng với các nước tham gia ký kết và tương đồng với quy định về AEO tại Khung Tiêu chuẩn SAFE của WCO trước khi thực hiện thẩm định AEO.

Theo đề nghị của Nhóm SWG-AAMRA, Việt Nam tiến hành thẩm định AEO theo hình thức trực tuyến vào tháng 8/2024. Sau khi Nghị định sửa đổi Nghị định 08 và 59 được ban hành, Việt Nam sẽ tiến hành thẩm định thực tế AEO tại Việt Nam.

Hợp tác kiểm soát, thực thi tuân thủ hải quan

Với vai trò nước đồng sáng kiến, Hải quan Việt Nam tích cực khởi xướng, thảo luận xây dựng thống nhất các bản mô tả chiến dịch, kế hoạch hành động của Chiến dịch Con rồng Mêkông trong giai đoạn 5; cập nhật vụ việc bắt giữ và điều phối thông tin trong các nước thành viên khi có yêu cầu phát sinh liên quan; cử các đầu mối và cán bộ tham gia tổng hợp xây dựng báo cáo phân tích xu hướng của chiến dịch, tham gia xây dựng báo cáo tổng kết đánh giá hoạt động triển khai giai đoạn 5 của chiến dịch.

Kết quả, trong 5 giai đoạn, Hải quan Việt Nam đã tham gia xây dựng và phổ biến 115 cảnh báo và 5 báo cáo tổng kết đánh giá hoạt động triển khai các giai đoạn của chiến dịch cho toàn bộ các thành viên. Riêng trong Chiến dịch giai đoạn 5, Hải quan Việt Nam và các đơn vị phối hợp (C04, C05 Bộ Công an) đã cập nhật tổng số 123 vụ việc bắt giữ ma túy và động, thực vật hoang dã, tăng 2,15 lần so Chiến dịch giai đoạn 4. Vào tháng 4/2024, Việt Nam đã chủ trì tổ chức Hội nghị khởi động Chiến dịch giai đoạn 6, thực hiện trong giai đoạn từ tháng 4-9/2024.

Ngoài ra, thực hiện Chiến dịch 1st JCC, Hải quan Việt Nam đã báo cáo 5 vụ việc bắt giữ thuốc lá, trong đó có 2 vụ vận chuyển thuốc lá trái phép từ Việt Nam ra nước ngoài và 3 vụ vận chuyển thuốc lá trái phép từ nước ngoài vào Việt Nam. Số lượng tang vật thu giữ gồm 1.250 kg lá thuốc lá kho và 1.880 bao thuốc lá. Qua cơ chế trao đổi thông tin của Chiến dịch, Hải quan Việt Nam đã nhận 2 cảnh báo qua ANS (từ Philippines và Campuchia) và đã chuyển các đơn vị có liên quan lập hồ sơ theo dõi.

Xây dựng năng lực, phát triển nguồn nhân lực

Trong năm 2023, Hải quan Việt Nam đã phối hợp với Hải quan Úc tổ chức thành công Chương trình JCMMP lần thứ 6 vào tháng 10/2023 tại TP Hồ Chí Minh theo hình thức trực tuyến kết hợp trực tiếp. Chương trình có sự tham gia của đại diện Hải quan các nước ASEAN, Hải quan Úc, Hải quan Nhật Bản và đã nhận được phản hồi rất tích cực của các đại biểu tham dự.

Hải quan Việt Nam cũng đã tận dụng được cơ hội tham gia các hoạt động xây dựng năng lực trong ASEAN để đào tạo, bồi dưỡng CBCC trên nhiều lĩnh vực nghiệp vụ như trị giá, xuất xứ, phân loại, kiểm soát hải quan. Ngoài ra, thông qua kênh ASEAN cũng đã cử cán bộ tham gia nhiều hoạt động đào tạo do các đối tác của ASEAN tài trợ, qua đó nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng lãnh đạo, quản lý.

Cơ chế một cửa ASEAN (ASW)

Từ tháng 1/2024, Việt Nam đã kết nối chính thức ASW để trao đổi Chứng nhận xuất xứ mẫu D (C/O form D) điện tử hoàn toàn với 9 nước ASEAN. Đến thời điểm hiện tại, việc kết nối trao đổi C/O form D được thực hiện hoàn toàn trên Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) của Việt Nam.

Liên quan đến việc nghiên cứu, triển khai trao đổi chứng từ điện tử với các đối tác, Việt Nam đã hoàn thành việc kiểm thử kỹ thuật kết nối và trao đổi thông điệp thử nghiệm tờ khai hải quan XK với Liên minh kinh tế Á - Âu; trao đổi thông tin C/O điện tử với Hàn Quốc; trao đổi chứng nhận điện tử với New Zealand.

Về trao đổi Tờ khai ACDD thông qua ASW, cho đến tháng 6/2024, Việt Nam đã gửi và nhận dữ liệu thành công với 8 nước tham gia hệ thống, chỉ còn Lào chưa kết nối hệ thống do hạn chế về điều kiện hạ tầng kỹ thuật và công nghệ, Việt Nam đã kết nối với cả 8 nước ASEAN.

Tham vấn với các Đối tác Đối thoại và Khu vực tư nhân

Việt Nam cũng đã và đang tham gia cơ chế tham vấn với các đối tác của ASEAN như một kênh để trao đổi thông tin, phổ biến chính sách cũng như tranh thủ sự hỗ trợ của các đối tác trong việc thực hiện cải cách, hiện đại hóa hải quan.

Các phiên tham vấn được tổ chức hình thức tự nguyện và được thống nhất tại Phiên họp Ủy ban hợp tác hải quan và thường sẽ không có sự thay đổi nhiều trong công tác đồng chủ trì tại các Hội nghị Tổng cục trưởng.