Loạn sách tham khảo

Mê cung sách tham khảo khiến phụ huynh lúng túng khi chọn mua Ảnh: N.THANH

Đa chủng loại

Dạo qua một số địa điểm bán sách uy tín như Trung tâm sách ở 45B Lý Thường Kiệt, hiệu sách 44 Tràng Tiền, nhà sách Nguyễn Văn Cừ 36 Xuân Thủy, Cầu Giấy (Hà Nội)… thấy ngồn ngộn các loại sách tham khảo, đủ các môn, các cấp, của rất nhiều NXB như: Giáo dục, Đại học Sư phạm, Đại học Quốc gia TP. HCM, Đại học Quốc gia Hà Nội, Tổng hợp TP. HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Mỹ thuật…

Điểm chung dễ nhận thấy là ngay trong cùng một môn, một cấp học nhưng các loại sách tham khảo vô cùng đa dạng. Ví dụ, sách tham khảo môn Toán lớp 2, người mua sẽ không khỏi choáng ngợp bởi vô số cái tên hấp dẫn: Bồi dưỡng năng lực tự học, Bài giảng và lời giải chi tiết, Bồi dưỡng và phát triển, Giúp em học giỏi, Các bài toán thông minh, Phát triển tư duy, Bài tập trắc nghiệm và tự luận… Tương tự ở mảng Tiếng Việt: 100 Bài văn hay, 162 Bài văn tiếng Việt, 207 Đề và bài văn hay, Cảm thụ văn tiểu học, Em học giỏi tiếng Việt, Những bài văn đạt giải quốc gia, Tuyển tập những bài văn kể chuyện… Thậm chí, ngay cả sách tiếng Anh cũng vô cùng nhiều loại với: Thực hành tiếng Anh, Ôn luyện và kiểm tra tiếng Anh, Bài tập cuối tuần tiếng Anh, Để học tốt tiếng Anh…

Tuy nhiên, điều đáng bàn hơn là chất lượng của các cuốn sách chưa thực sự được như tên gọi cũng như mong đợi của người mua. Bởi sách có nhiều, song chất lượng chỉ sàn sàn nhau. Thậm chí, do một tác giả viết nhiều đầu sách nên tình trạng sách này na ná sách kia tương đối phổ biến. Đặc biệt, các sách tham khảo của những NXB khác nhau, đội ngũ biên tập khác nhau nhưng cũng vẫn “xào đi nấu lại” nội dung khiến người mua không khỏi chán nản.

Chị Hoa, hiện đang là giáo viên tại trường Tiểu học Công lập Đồng Tâm (Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho biết: “Đầu năm học nào tôi cũng cùng mấy chị đồng nghiệp rủ nhau đi mua sách tham khảo để phục vụ tốt hơn công việc giảng dạy. Chúng tôi mong nhất là tìm được những sách thực sự được viết mới, bắt kịp với yêu cầu học tập và có chất lượng đảm bảo. Tuy nhiên, năm nay dường như cũng không có gì khá hơn các năm trước. Tình trạng “bình mới rượu cũ” vẫn tái diễn. Nhiều sách tham khảo chỉ thay đổi màu sắc, cách trình bày bìa rồi in lại. Có sách sử dụng thêm tư liệu mới nhưng không đáng kể, chủ yếu vẫn là những tư liệu đã dùng bao lâu nay. Thêm một điểm nữa là nhiều sách tham khảo dường như người viết cứ viết theo ý mình chứ chưa thực sự bám sát vào chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thị trường sách tham khảo hỗn độn thế này, đến giáo viên chúng tôi còn rối nữa là phụ huynh”.

Lắm hoang mang

Tình trạng sách tham khảo được xuất bản hàng loạt, bày bán tràn lan thực sự khiến nhiều vị phụ huynh lúng túng. Chị Trần Hải Anh (Cầu Giấy-Hà Nội) cho biết: Không có nhiều kinh nghiệm nên chị đã mất cả buổi sáng loay hoay tại quầy sách tham khảo mà vẫn chưa chọn được những quyển ưng ý cho con. Thực tế là khi nhìn tên thì chị cảm thấy quyển nào cũng hay, cũng cần nhưng nếu mua hết thì tới mấy chục quyển. Vì hoàn toàn không biết mua sách nào là tốt nhất nên cuối cùng chị chỉ mua 3 quyển sách Toán và 3 quyển Tiếng Việt cảm thấy phù hợp hơn cả.

Cũng khá loay hoay trong việc chọn sách tham khảo cho con, chị Đỗ Thị Quyên (Đống Đa-Hà Nội) lại có cách làm khác. “Ra hiệu sách, tỷ mẩn cả buổi, lật giở đọc đi đọc lại mà vẫn mông lung không biết nên mua loại nào thì tốt cho con, tôi quyết định tự giới hạn phạm vi cho mình. Tôi không quan tâm đến các NXB khác mà chỉ tập trung xem xét các sách do NXB Giáo dục xuất bản thôi. Không mua thì chẳng yên tâm mà mua quá nhiều lại sợ loãng kiến thức, con không tiếp thu nổi, bởi vậy mỗi môn học tôi chỉ mua dăm ba quyển theo cấp độ từ cơ bản đến nâng cao dần”, chị Quyên nói.

Vốn có chút kinh nghiệm trong lĩnh vực lựa chọn sách tham khảo, anh Hoàng Dương (Hà Đông-Hà Nội) lại cho rằng: “Theo sát việc học của con, tôi nhận thấy tốt nhất là mình nên chọn sách được biên soạn bởi đội ngũ những người có kinh nghiệm. Tôi đặc biệt chú ý tới tên người chủ biên là ai, xem người đó có uy tín, nổi tiếng không rồi mới mua. Ví dụ, Toán thì tôi thường lựa chọn sách do tác giả Nguyễn Áng chủ biên, hoặc các tác giả khác như Vũ Văn Dương, Nguyễn Trung Hiệu… Mảng Tiếng Việt, tôi tin tưởng hơn cả là sách do tác giả Lê Phương Nga chủ biên…

Thực tế cho thấy, hầu như các bậc phụ huynh đều khá băn khoăn, thậm chí hoang mang khi lạc vào mê cung sách tham khảo. Mỗi người có một cách lựa chọn khác nhau, song theo cô Nguyễn Thị Thùy, giáo viên Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm (Từ Liêm-Hà Nội), phụ huynh hoàn toàn không nên lựa chọn sách cho con một cách chủ quan. Căn cứ vào NXB, vào tên người chủ biên không hẳn sẽ giúp phụ huynh mua được sách tham khảo hiệu quả. “Trong quá trình giảng dạy, các giáo viên vẫn thường xuyên cập nhật sách tham khảo mới ra hàng năm. Tuy nhiên, giáo viên không lệ thuộc vào bất kỳ quyển sách cụ thể nào cả. Giữa mấy chục đầu sách, chúng tôi luôn xem xét kỹ lưỡng, lựa chọn những nội dung thiết thực, hợp lý, sau đó tổng hợp lại để xây dựng đề cương môn học cũng như đề kiểm tra cho học sinh. Không có quyển sách nào bao quát hết tất cả mọi vấn đề, điều quan trọng là phụ huynh phải nắm bắt được điểm mạnh, điểm yếu, năng lực thực tế của con mình ra sao. Từ đó, mỗi người tự cân nhắc để lựa chọn được sách tham khảo cũng như cách sử dụng sao cho phù hợp nhất”, cô Thùy cho biết.

Nguyễn Thanh