Lãnh đạo APEC không ra được tuyên bố chung là kết quả thất vọng

Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN).

Sau đây là toàn văn trả lời phỏng vấn của Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn về kết quả của hội nghị.

Xin Thứ trưởng thường trực cho biết những kết quả chính của Tuần lễ Cấp cao 2018 vừa diễn ra từ ngày 12-18/11 tại Papua New Guinea?

Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn: Tuần lễ Cấp cao APEC lần thứ 26 diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực chuyển biến nhanh chóng và sâu sắc. Cạnh tranh thương mại giữa các nước lớn gay gắt. Hệ thống thương mại đa phương đứng trước nhiều thách thức.

Trong bối cảnh đó, các thành viên đã thúc đẩy một số kết quả quan trọng nhằm triển khai cam kết của các nhà Lãnh đạo tại Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 về liên kết kinh tế khu vực, kết nối toàn diện, kinh tế số, tăng trưởng bền vững và bao trùm.

Thứ nhất, các thành viên nhất trí nỗ lực hoàn tất thực hiện các Mục tiêu Bogor về tự do hóa thương mại và đầu tư vào năm 2020, thúc đẩy thương mại điện tử, dịch vụ, giải quyết các hàng rào phi quan thuế, hướng tới hình thành Khu vực Thương mại tự do châu Á-Thái Bình Dương (FTAAP). Hội nghị nhất trí đẩy nhanh thực hiện Kế hoạch tổng thể kết nối APEC đến năm 2025, chú trọng kết nối hạ tầng-thể chế-con người, đầu tư hạ tầng chất lượng, kết nối chuỗi cung ứng, tiểu vùng, vùng sâu, vùng xa, tăng tính bổ trợ giữa các sáng kiến kết nối khu vực….

Thứ hai, triển khai Chương trình hành động về phát triển bao trùm và Khuôn khổ phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số được thông qua tại Đà Nẵng, các thành viên ủng hộ thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo, bao trùm, đẩy mạnh cải cách cơ cấu, hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs), phát triển nông thôn-đô thị, nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ. Những kết quả này tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của APEC đóng góp thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc (SDGs).

Thứ ba, theo Lộ trình kinh tế mạng và kinh tế số được thông qua năm 2017, tại Hội nghị lần này, các thành viên đã đề ra một số biện pháp nhằm tạo môi trường mở, dễ tiếp cận và an toàn cho kinh tế số, tăng trưởng bao trùm về số, phát triển cơ sở hạ tầng số, thương mại số, thúc đẩy sáng tạo và các công nghệ số, đào tạo kỹ năng và thu hẹp khoảng cách số.

Thứ tư, các thành viên nhất trí đẩy mạnh triển khai cam kết đạt được năm 2017 về xây dựng Tầm nhìn APEC sau năm 2020. Hội nghị ủng hộ xây dựng Tầm nhìn APEC sau 2020 hướng tới cộng đồng châu Á–Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, năng động, gắn kết và thịnh vượng, vì người dân và doanh nghiệp.

Bên cạnh nhiều kết quả quan trọng đạt được, Hội nghị cũng bộc lộ quan điểm khác biệt sâu sắc giữa một số thành viên, nhất là giữa Mỹ và Trung Quốc về bảo hộ thương mại và hệ thống thương mại đa phương. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến Hội nghị Cấp cao kết thúc không thông qua được Tuyên bố của các nhà Lãnh đạo APEC như thông lệ.

Hội nghị năm nay là lần đầu tiên trong 26 kỳ Hội nghị Cấp cao APEC mà các nhà Lãnh đạo không đưa ra được Tuyên bố chung. Đây là kết quả thất vọng đối với tất cả các thành viên, song cũng phản ánh tình hình căng thẳng trong quan hệ thương mại quốc tế giai đoạn hiện nay. Tuy vậy, các thành viên đều bày tỏ tin tưởng vào vai trò quan trọng không thể thiếu của APEC, một cơ chế liên kết kinh tế đã đứng vững qua nhiều thăng trầm trong ba thập niên phát triển, đồng thời đã khẳng định vị thế là cơ chế liên kết kinh tế hàng đầu, có quy mô lớn nhất tại châu Á-Thái Bình Dương, góp phần quan trọng đưa khu vực trở thành động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu.

Các nhà Lãnh đạo APEC sẽ gặp lại nhau tại Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 27 vào tháng 11/2019 tại thủ đô Santiago của Chile để tiếp tục thúc đẩy hợp tác và liên kết kinh tế trong APEC và tại châu Á-Thái Bình Dương.

Xin Thứ trưởng thường trực cho biết Việt Nam tiếp tục tham gia và những đóng góp như thế nào tại Tuần lễ Cấp cao năm nay?

Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn: Phát huy vai trò của nước chủ nhà APEC 2017, Đoàn đại biểu cấp cao nước ta do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đã đóng góp tích cực, chủ động và có trách nhiệm tại Tuần lễ Cấp cao năm nay.

Thủ tướng Chính phủ đã đề xuất nhiều định hướng đẩy mạnh thương mại và đầu tư tự do và mở, liên kết kinh tế khu vực, kết nối và phát huy vai trò đi đầu của APEC trong thúc đẩy trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, ủng hộ vai trò của các định chế toàn cầu, hệ thống thương mại đa phương mở, minh bạch, công bằng và vai trò trung tâm của WTO.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị APEC cần đóng vai trò khởi xướng, “vườn ươm” cho những ý tưởng về đổi mới sáng tạo để châu Á-Thái Bình Dương trở thành trung tâm công nghệ toàn cầu. Thủ tướng Chính phủ cũng đưa ra nhiều đề xuất nhằm phát triển kinh tế số, nổi bật là, kết nối số, thương mại số, công nghệ tài chính, kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo, đầu tư hạ tầng số, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, hỗ trợ các thành viên đang phát triển chuyển đổi cơ cấu, xây dựng năng lực quản trị, nền tảng công nghệ số, thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại châu Á-Thái Bình Dương.

Đoàn ta đã phối hợp với các thành viên đẩy mạnh triển khai các kết quả quan trọng của Năm APEC 2017. Thủ tướng Chính phủ đề nghị APEC cần thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và sáng tạo, thực hiện SDGs, đặt người dân vào trung tâm của phát triển, bảo đảm an ninh lương thực, an ninh nguồn nước và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Với vai trò khởi xướng xây dựng Tầm nhìn APEC sau năm 2020 của Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra nhiều đề xuất nhằm hướng tới xây dựng cộng đồng châu Á - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, năng động, gắn kết và thịnh vượng.

Đoàn ta cũng tích cực đóng góp thúc đẩy những quan tâm chung về duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực, kết nối tiểu vùng, vùng sâu vùng xa, nâng cao năng lực, quản lý và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên, trong đó có nguồn nước. Trước tình hình căng thẳng của Hội nghị, trên cơ sở kinh nghiệm và những kết quả của năm 2017, Đoàn ta cũng phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN và chủ nhà Papua New Guinea đưa ra nhiều giải pháp để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn.

Trong dịp Tuần lễ Cấp cao, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có các cuộc hội đàm, trao đổi sâu rộng với nhiều lãnh đạo các nền kinh tế, trong đó có Thủ tướng chủ nhà Papua New Guinea, New Zealand, Vanuatu, Lãnh đạo các quốc đảo Thái Bình Dương và nhiều thành viên APEC khác. Thủ tướng đã tọa đàm với nhiều doanh nghiệp lớn thành viên ABAC và Liên minh doanh nghiệp Hoa Kỳ trong APEC.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng đã có cuộc gặp với Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao New Zealand, các Bộ trưởng Ngoại giao Papua New Guinea, Nhật Bản, Australia và nhiều Bộ trưởng Ngoại giao APEC, gặp và trao văn bản phê chuẩn Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cho Bộ trưởng Thương mại và Xuất khẩu New Zealand.

Nhiều thành viên chúc mừng và đánh giá cao việc chúng ta chính thức trao văn kiện phê chuẩn Hiệp định CPTPP cho New Zealand - nước lưu chiểu Hiệp định - trong dịp Tuần lễ Cấp cao APEC cũng như những thành tựu phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế của ta thời gian gần đây.

Thủ tướng và Lãnh đạo các nước đã nhất trí về những phương hướng và các biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương và tăng cường hợp tác, phối hợp trên các diễn đàn đa phương. Các nhà lãnh đạo nhất trí phối hợp chặt chẽ để thúc đẩy các kết quả mà APEC đã đạt được trong năm 2017 tại Việt Nam và 2018 tại Papua New Guinea. Lãnh đạo các nước cũng khẳng định hoặc tái khẳng định sự ủng hộ đối với việc Việt Nam ứng cử vào vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021 và tin tưởng Việt Nam sẽ đảm nhiệm thành công vai trò này.

Lãnh đạo các doanh nghiệp đánh giá cao vai trò ngày càng tăng của Việt Nam trong chuỗi sản xuất khu vực và toàn cầu cũng như quyết tâm của chính phủ trong kiến tạo phát triển, tiếp tục đổi mới và hội nhập quốc tế. Các doanh nghiệp đã khẳng định sẽ sớm thúc đẩy các hoạt động kinh doanh hoặc tiếp tục tăng cường, mở rộng đầu tư và kinh doanh tại Việt Nam.

Những hoạt động song phương nói trên đã góp phần làm tăng thêm hiệu quả của Việt Nam khi tham gia các hoạt động của Tuần lễ Cấp cao APEC 2018, đem lại những lợi ích thiết thực cho đất nước và nâng cao vị thế quốc tế của nước ta.