Lạng Sơn: Trầm lắng hoạt động tạm nhập tái xuất

CBCC Hải quan Co Sâu (Hải quan Lạng Sơn) kiểm tra hàng hóa XK. (Ảnh: H.NỤ)

Mặc dù các lực lượng chức năng đã tạo điều kiện linh hoạt cho các DN chuyển hàng hóa đến các cửa khẩu phụ, điểm thông quan, lối mở biên giới theo quy định để thông quan, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động XNK cũng như giảm nguồn thu NSNN của tỉnh.

Giảm vì chính sách của Trung Quốc

Theo UBND tỉnh Lạng Sơn, trên cơ sở quy định của Chính phủ, hiện tại các cửa khẩu phụ, điểm thông quan đã được tỉnh công bố trên địa bàn trong thời gian vừa qua đã được đầu tư về cơ sở hạ tầng như: Đường giao thông, bến bãi tập kế hàng hóa, các dịch vụ phục vụ hoạt động XNK, bố trí đầy đủ các lực lượng chức năng đáp ứng tốt công tác quản lý nhà nước về kiểm tra, giám sát, kiểm soát, lưu thông hàng hóa XNK, các loại hình kinh doanh tạm nhập tái xuất (TNTX) trên địa bàn tỉnh. Trong đó, các lực lượng chức năng tại cửa khẩu đã có sự phối hợp chặt chẽ trong việc điều tiết hoạt động xếp dỡ, vận chuyển hàng hóa tại các bến, bãi và điều tiết phương tiện ra vào cửa khẩu tạo điều kiện cho các DN XK, TX hàng hóa… Đối với các cửa khẩu phụ Nà Căng, Bản Chắt sau khi có sự đầu tư đáp ứng được yêu cầu về cơ sở hạ tầng, bố trí đủ các lực lượng chức năng phải thực hiện xin ý kiến Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Quốc phòng, Bộ NN&PTNT để UBND tỉnh thực hiện công bố trong danh mục các cửa khẩu phụ được phép TX hàng hóa trong hoạt động kinh doanh TNTX.

Tuy nhiên, theo Cục Hải quan Lạng Sơn, từ cuối tháng 12-2015 đến đầu tháng 1-2016 tình hình hàng hóa XNK qua các cửa khẩu phụ, lối mở tại Lạng Sơn giảm, đặc biệt là hàng hóa TX theo loại hình kinh doanh TNTX và hàng xuất kho ngoại quan qua các cửa khẩu phụ Na Hình, Bình Nghi, Nà Nưa, Pò Nhùng, Co Sâu và điểm thông quan Co Sa giảm hẳn do chính sách quản lý biên mậu của Trung Quốc. Đặc biệt, từ tháng 10-2015 đến nay phía Trung Quốc đã hạn chế rất nhiều các mặt hàng đi qua cửa khẩu phụ. Bên cạnh đó, việc quản lý chặt các mặt hàng thực phẩm đông lạnh làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các DN vừa và nhỏ.

Cũng theo đại diện UBND tỉnh Lạng Sơn, hiện nay hoạt động TX hàng hóa qua các cửa khẩu phụ, điểm thông quan đã được UBND tỉnh Lạng Sơn công bố gặp rất nhiều khó khăn do phía Trung Quốc tăng cường kiểm tra, giám sát như lắp đặt camera theo dõi, rào bằng hàng rào thép gai, đào hào kết hợp cắm biển báo… ngăn cấm không cho phép thực hiện thông quan hàng hóa. Tại một số cửa khẩu phụ: Bình Nghi, Nà Nưa, Na Hình, Pò Nhùng, điểm thông quan Co Sa nhiều thời điểm bị ùn tắc hàng TX, chỉ TX được ngoài giờ hành chính. Các lực lượng chức năng đã tạo điều kiện linh hoạt cho các DN chuyển hàng hóa đến các cửa khẩu phụ, điểm thông quan, lối mở biên giới theo quy định mới có thể TX được.

Thống kê cho thấy, 6 tháng đầu năm 2016, tổng kim ngạch XNK hàng hóa qua địa bàn tỉnh đạt 1,925 tỷ USD tăng 12,05% so với cùng kỳ năm 2015; trong đó kim ngạch XK đạt 1,061 tỷ USD (kim ngạch XK tăng do giá trị các mặt hàng hoa quả XK và mặt hàng có xuất xứ từ nước thứ 3 tăng); kim ngạch NK đạt 864 triệu USD (kim ngạch NK giảm do NK mặt hàng ô tô tải, đầu kéo giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2015). Kim ngạch XNK qua cửa khẩu phụ, lối mở, điểm thông quan đạt 1,03 tỷ USD, chiếm 53,5% tổng kim ngạch XNK qua địa bàn. Tổng kim ngạch TNTX 6 tháng đầu năm 2016 đạt 118,75 triệu USD, trong đó kim ngạch TX đạt 98,95 triệu USD, kim ngạch TN đạt 19,8 triệu USD.

Đại diện UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, tại một số cửa khẩu, lối mở biên giới, hàng hóa hợp pháp xuất xứ Việt Nam được mở tờ khai, làm thủ tục đầy đủ nhưng phía Trung Quốc yêu cầu chuyển tải sang xe biên mậu để đưa sang Trung Quốc theo hình thức chợ biên giới, nhằm tận dụng chính sách ưu đãi 8.000 Nhân dân tệ/người/ngày của Trung Quốc. Cách làm này gây chậm trễ, bất tiện cho thông quan hàng hóa của DN Việt Nam. Trong khi đó, một số hàng hóa nông sản của Việt Nam có tính mùa vụ khi mua bán, trao đổi với Trung Quốc không có hợp đồng mua bán sẵn với đối tác Trung Quốc nên luôn bị lợi dụng ép giá, nhất là thời điểm chính vụ thu hoạch.

Vấn đề thông tin về thương mại biên giới phục vụ công tác quản lý và điều hành còn thiếu, hạn chế, vì thế, những sự việc bất thường liên quan đến thương mại biên giới xảy ra tại khu vực cửa khẩu, lối mở biên giới chưa được cập nhật kịp thời. Ông Nguyễn Công Trưởng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn chia sẻ, công tác xúc tiến đầu tư, thương mại, hỗ trợ DN tìm kiếm đối tác, thị trường, quảng bá sản phẩm còn nhiều hạn chế; khó khăn, tồn tại trong quá trình triển khai thực hiện các quy định hiện hành trong quản lý hoạt động thương mại biên giới; hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại vẫn còn tiềm ẩn yếu tố phức tạp.

Phía Trung Quốc luôn linh hoạt điều tiết hàng XK, hàng TNTX của Việt Nam qua các lối mở, điểm thông quan qua các mốc mới. Trong khi đó tại Việt Nam, việc cho phép XK, TNTX qua các khu vực đó đều phải xin ý kiến Bộ Công Thương và Thủ tướng Chính phủ. Điều này gây ảnh hưởng rất lớn đến họat động XK tại trên địa bàn, ông Trưởng cho biết.

Cần linh hoạt, hài hòa trong quản lý

Để phát triển được thương mại biên giới, thúc đẩy thương mại biên giới giao thương giữa Việt-Trung qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn, đại diện UBND tỉnh Lạng Sơn cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung các chính sách, quy định thương mại biên giới cần đảm bảo hài hòa với chính sách, quy định thương mại biên giới của nước này trên cơ sở bảo vệ lợi ích, phát triển giao lưu kinh tế, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý.

Bên cạnh đó, Ủy ban hợp tác quản lý cửa khẩu Việt Nam (Bộ Quốc phòng) cần trao đổi với Ủy ban hợp tác quản lý cửa khẩu phía Trung Quốc và chính quyền các tỉnh biên giới Trung Quốc để xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc phát sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNC, XNK.

Xuất phát từ thực tế hiện nay, ông Nguyễn Công Trưởng nhấn mạnh, cần có sự điều hành linh hoạt trong XK, TX hàng hóa qua các cửa khẩu phụ, lối mở, điểm thông quan biên giới đối với thị trường Trung Quốc; đề xuất Chính phủ cho phép UBND tỉnh Lạng Sơn được thực hiện thí điểm XK, TX hàng hóa qua các điểm thông quan nằm ngoài các cửa khẩu phụ, điểm thông quan đã được công bố sang Trung Quốc, có như vậy mới đẩy mạnh thương mại biên giới Việt -Trung lên bước phát triển mới và hỗ trợ cho XK nông sản được thuận tiện, nhanh chóng.