Làm mới sách cũ

“Lĩnh Nam chích quái” bao gồm những câu chuyện mang tính truyền thuyết của người Việt như “Họ Hồng Bàng”, “Thần Tản Viên”, “Đổng Thiên Viên”… Từng câu chuyện được vẽ minh họa rất ấn tượng và in ấn công phu, như một món quà giá trị nhằm thu hút bạn đọc trẻ quan tâm đến văn hóa dân tộc. Đây là cách làm mới sách cũ đáng cổ vũ và khuyến khích!

Vài năm trở lại đây, rất nhiều cuốn sách cũ được in lại, làm phong phú thêm tủ sách của mỗi nhà. Tuy nhiên, không phải trường hợp tái bản nào cũng mang lại hiệu quả tích cực. Liên tục hai cuốn sách trước năm 1975 được in lại, đã khiến dư luận xôn xao. Thứ nhất là cuốn sách “Miếng ngon Hà Nội” của Vũ Bằng, thứ hai là cuốn sách “Một cơn gió bụi” của Trần Trọng Kim. Cả hai cuốn sách trên vừa phát hành không lâu thì bị Cục Xuất bản ra quyết định thu hồi. Hệ lụy bẽ bàng ấy, cần phải được nhìn nhận và đánh giá nghiêm túc, nhằm tìm ra giải pháp khỏi gây hoang mang cho những người yêu sách.

Thực chất, những cuốn sách đã xuất hiện trước năm 1975, rất đáng trân trọng. Thế nhưng, muốn in lại thì không thể trông cậy vào năng lực của biên tập viên ở các đơn vị xuất bản. Độ lùi thời gian của tác phẩm và vướng mắc quá khứ của tác giả, nếu bắt biên tập viên phải gánh vác thì e rằng vượt quá tầm kiểm soát của họ. Vì vậy, cần thiết phải lập hội đồng thẩm định gồm những chuyên gia uy tín. Chính hội đồng thẩm định thể hiện trách nhiệm với bạn đọc và với cơ quan quản lý, thì mới bảo đảm tính học thuật của việc làm mới sách cũ!

Ông Chu Văn Hòa – Cục trưởng Cục Xuất bản chia sẻ: “Trước đây, có năm chúng tôi phải xử lý đến 300 vụ thì độc giả chỉ biết 2 – 3 vụ. Nhưng bây giờ thì khác, cơ quan nhà nước đổi mới phương pháp, một mặt quản lý chặt hơn nhưng mặt khác lại công khai hóa thông tin.Trước đây, ngành xuất bản chủ yếu “đóng cửa bảo nhau” nhưng bây giờ chúng tôi chủ trương công khai. Điều này khiến những sự việc sai phạm liên quan đến sách được cập nhật nhiều trên báo chí, gây cảm giác tình trạng sai phạm diễn ra rất nhiều. Nhưng thực tế là ít đi…”. Tín hiệu ấy đáng mừng, nhưng thỉnh thoảng dư luận vẫn ê chề vì những cuốn sách vừa phát hành đã thu hồi như “Miếng ngon Hà Nội” và “Một cơn gió bụi”.

Mỗi cuốn sách khi đến tay bạn đọc có tác động không nhỏ cho nhận thức lâu dài. Do đó vấn đề minh bạch về văn bản rất quan trọng và hữu ích. Nhà xuất bản phải có thái độ nghiêm túc và cẩn trọng khi làm mới sách cũ. Tùy vào hoàn cảnh xã hội, những cuốn sách trước năm 1975 khi tái bản có thể cắt bỏ chương này hoặc đoạn kia, nhưng nhất định phải được ghi chú một cách rành mạch trong lời nói đầu, để tôn trọng bản gốc và để tôn trọng độc giả!