Lãi suất đi xuống trong khó khăn

Lãi suất huy động và cho vay tại nhiều ngân hàng đã giảm.

Giảm mạnh lãi suất

Có thể thấy, cho đến nay, để hỗ trợ cho nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng, lãi suất là yếu tố đang được cân nhắc nhiều nhất, khi nhiều hướng dẫn của NHNN đều hướng tới việc ưu tiên dành mọi nguồn lực để các ngân hàng có thể miễn giảm lãi suất cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch. Vì thế, các ngân hàng đã tham gia rất tích cực vào việc ưu đãi về lãi suất cho khách hàng bị ảnh hưởng. Thống kê cho thấy, ngân hàng đang xét miễn giảm lãi cho khoảng 36.000 khách hàng với dư nợ trên 90.000 tỷ đồng; cho vay mới các gói tín dụng với tổng giá trị trên 80.000 tỷ đồng, với lãi suất giảm 0,5-4,5%/năm…

Tiêu biểu như BIDV áp dụng giảm lãi vay đối với khoản nợ hiện hữu và khoản vay mới; cụ thể là cơ cấu lại nợ, giãn thời gian trả nợ gốc, lãi và giảm đến 2%/năm (đối với các khoản vay bằng tiền đồng) cho các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực, ngành nghề bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Tương tự, TPBank cũng có các gói tín dụng cho khách hàng doanh nghiệp, cá nhân với mức lãi suất ưu đãi giảm 1,5-2,5%/năm so với mức lãi suất hiện hành. HDBank đưa ra gói giảm lãi suất vay ưu đãi từ 2-4,5%/năm cho các khách hàng bị ảnh hưởng dịch Covid-19. Kienlongbank quyết định giảm 3%/năm lãi suất cho vay trong hạn so với mức lãi suất đang áp dụng theo thỏa thuận đối với khách hàng bị thiệt hại do ảnh hưởng bởi hạn hán và xâm nhập mặn…

Chính vì lãi suất cho vay được các ngân hàng điều chỉnh giảm sâu, lãi suất huy động tại các ngân hàng hiện cũng đã giảm mạnh. Theo thông tin của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến cuối tháng 3, lãi suất huy động bằng tiền đồng hiện phổ biến ở mức 0,1-0,5%/năm với tiền gửi không kỳ hạn và kỳ hạn dưới 1 tháng, giảm 0,3 điểm % so với đầu tháng 3. Các khoản tiền gửi kỳ hạn 1 tháng đến dưới 6 tháng cũng giảm 0,25 điểm %, hiện ở mức 4,3-4,75%/năm. Với các khoản tiền gửi từ 6 tháng đến dưới 12 tháng lãi suất phổ biến hiện nay là 5,3-6,8%/năm, trong khi đầu tháng 3 là 5,3-7%/năm. Tương tự, lãi suất kỳ hạn từ 12 tháng trở lên cũng giảm từ mức 6,6-7,5%/năm xuống 6,6-7,4%/năm.

Các chuyên gia đánh giá, lãi suất huy động giảm mạnh theo là điều tất yếu, để giúp các nhà băng có thêm dư địa giảm lãi cho vay. Bởi giảm lãi suất đầu vào cũng là cách giảm áp lực cho các chi phí khác vốn rất khó giảm như: lương nhân viên, chi phí quản lý, chi phí công nghệ thông tin… Không những thế, hệ số NIM (chênh lệch giữa thu nhập lãi và chi phí lãi phải trả) ở các ngân hàng đang giảm do các ngân hàng thời gian qua giảm nhanh lãi suất cho vay, nên nếu lãi suất huy động không giảm nhanh sẽ khó đảm bảo ổn định hệ số này được an toàn.

Còn tiếp đà giảm?

Trước những khó khăn của nền kinh tế do ảnh hưởng vì dịch bệnh, các doanh nghiệp đều “kêu cứu” vì doanh thu giảm, dòng tiền không có để duy trì hoạt động. Con số thực tế từ Tổng cục Thống kê cho thấy, dù mặt bằng lãi suất cho vay giảm xuống, nhưng trong quý I, tăng trưởng tín dụng toàn ngành vẫn ở mức khá thấp, chỉ khoảng 0,68% trong khi cùng kỳ năm trước tăng 1,9%. Điều này chứng tỏ cầu tín dụng yếu đi nên vẫn cần những giải pháp kích thích mạnh hơn.

Các chuyên gia của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) dự báo, không loại trừ khả năng NHNN sẽ tiếp tục đề ra các chính sách nhằm giảm lãi suất cho vay sâu hơn nữa. Bởi ảnh hưởng của dịch có thể có phạm vi lớn hơn, các gói hỗ trợ tín dụng có thể không phải chỉ dành cho các doanh nghiệp chịu sự ảnh hưởng trực tiếp mà có thể còn mở rộng ra những doanh nghiệp chịu ảnh hưởng gián tiếp, hoặc toàn nền kinh tế.

Tuy vậy, một chuyên gia về tài chính – ngân hàng đã nhận định, việc các ngân hàng liên tục giảm lãi suất có thể tạo ra mặt bằng lãi suất mới trong năm nay, nhưng mức giảm sẽ khó sâu. Nguyên nhân do ảnh hưởng từ lạm phát cũng như tình hình nợ xấu của các ngân hàng vẫn có thể còn nhiều diễn biến phức tạp.

Theo báo cáo đánh giá của nhóm chuyên gia Đại học Kinh tế quốc dân, trong nhóm giải pháp của NHNN thì cần xem xét tiếp tục hạ lãi suất điều hành thêm từ 0,1-0,2% trong 1-2 tháng tới. Bởi Việt Nam vẫn có lợi thế về dư địa giảm do mức giảm lần đầu vào ngày 17/3/2020 tương đối thận trọng – mới ở mức 0-0,25% (lãi suất tái chiết khấu của Việt Nam ở mức 3,5%/năm), giúp đảm bảo việc giảm lãi suất có thể tác động tới nền kinh tế tương đối hiệu quả, trong khi lãi suất tái chiết khấu tại nhiều quốc gia của Châu Âu và Mỹ đã xuống gần như bằng 0, nên hiệu quả chính sách tiền tệ sẽ yếu hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, báo cáo cũng cho rằng, NHNN có thể xem xét tăng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, nhưng chỉ áp dụng cho những ngân hàng có những hỗ trợ thiết thực đối với các doanh nghiệp. Nguyên nhân do lạm phát của Việt Nam đang có nguy cơ tăng nhanh như hiện nay thì không nên đặt thêm gánh nặng thúc đẩy tăng trưởng cho chính sách tiền tệ. Do vậy, những hỗ trợ về lãi suất, nếu có, chỉ nên giới hạn ở những doanh nghiệp trực tiếp chịu tác động của bệnh dịch theo hướng “giảm lãi” hay “chia sẻ khó khăn” từ ngành ngân hàng, không phải tăng mở rộng tiền tệ hay tín dụng vào nền kinh tế.