Kiểm soát chặt hoàn thuế GTGT tránh gian lận, thất thoát ngân sách

Trong 7 tháng đầu năm 2023, cơ quan Thuế đã hoàn thuế cho DN đạt 70.356 tỷ đồng. Ảnh: Hoài Anh

Đảm bảo đúng quy định

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã liên tục có các văn bản chỉ đạo về giải quyết hoàn thuế GTGT nhằm đẩy nhanh tiến độ hoàn thuế GTGT cho DN. Thực hiện chỉ đạo, Bộ Tài chính đã yêu cầu Tổng cục Thuế khẩn trương, quyết liệt chỉ đạo các cục thuế trong công tác hoàn thuế GTGT đảm bảo giải quyết hồ sơ hoàn thuế cho DN theo đúng quy định. Trường hợp có vướng mắc thì thực hiện đối thoại trực tiếp để có biện pháp tháo gỡ và giải thích cho DN.

Cụ thể, ngày 4/7/2023, Bộ Tài chính đã có văn bản số 6933/BTC-TCT gửi Thủ tướng Chính phủ để báo cáo công tác quản lý hoàn thuế GTGT. Ngày 20/07/2023, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 5503/VPCP-KTTH gửi Bộ Tài chính về việc báo cáo công tác quản lý hoàn thuế GTGT. Ngày 2/8/2023, Tổng cục Thuế tiếp tục họp bàn giữa các đơn vị liên quan triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nêu tại Công văn số 5503/VPCP-KTTH ngày 20/7/2023. Cuộc họp này đã đưa ra một số giải pháp để đẩy nhanh và giải quyết các vướng mắc trong hoàn thuế GTGT (về chính sách, về chỉ đạo chung toàn ngành, về đẩy mạnh triển khai ứng dụng CNTT, về đẩy mạnh tiến độ xây dựng, triển khai ứng dụng phân tích rủi ro; về nâng cấp hoàn thiện ứng dụng theo dõi kết quả xác minh hóa đơn…).

Nhờ sự vào cuộc quyết liệt, trong 7 tháng đầu năm 2023 (tính đến hết ngày 27/7/2023), cơ quan Thuế cả nước đã ban hành 9.800 quyết định hoàn thuế GTGT, tương ứng số thuế đã hoàn 70.356 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cho biết, qua công tác rà soát các hồ sơ thuộc diện kiểm tra trước hoàn thuế sau (hồ sơ hoàn thuế lần đầu, hồ sơ của người nộp thuế trong thời hạn 2 năm kể từ thời điểm bị xử lý về hành vi trốn thuế; hồ sơ rủi ro cao theo phân loại quản lý rủi ro ...), cơ quan Thuế phát hiện một số hồ sơ đề nghị hoàn thuế có đầu vào là các hóa đơn GTGT hàng hóa, dịch vụ mua của các DN có rủi ro cao về thuế và hóa đơn. Do vậy, cơ quan Thuế cần thực hiện các biện pháp kiểm tra, xác minh, đối chiếu để xác định số thuế GTGT đủ điều kiện hoàn thuế, kiểm soát chặt chẽ tránh gian lận, thất thoát ngân sách nhà nước. Đối với số thuế đã có kết quả kiểm tra, xác minh thì cơ quan Thuế kịp thời giải quyết hoàn thuế cho người nộp thuế theo quy định tại Điều 34 Thông tư số 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021 của Bộ Tài chính, không chờ xác minh toàn bộ mới giải quyết hoàn cho người nộp thuế.

Rà soát để sửa đổi, bổ sung các quy định về hoàn thuế

Để đẩy nhanh tiến độ hoàn thuế GTGT, một loạt giải pháp sẽ được ngành Thuế tiếp tục triển khai. Theo đó, một mặt, ngành Thuế tăng cường rà soát cơ chế chính sách về hoàn thuế, mặt khác triển khai toàn diện, nâng cấp tối đa ứng dụng CNTT trong công tác giải quyết hoàn thuế theo Quy trình hoàn thuế mới ban hành; áp dụng, triển khai trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích dữ liệu lớn (Big Data) trong chuỗi mua bán của các DN, từ đó phát hiện các dấu hiệu gian lận trong việc kê khai, nộp thuế của các DN trung gian trong chuỗi mua bán; chỉ đạo quyết liệt cơ quan Thuế các cấp trong việc giải quyết hoàn thuế GTGT, yêu cầu cục trưởng cục thuế tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện về công tác quản lý hoàn thuế GTGT trên địa bàn, không để tồn đọng kéo dài, gây bức xúc cho DN và người dân ; tổ chức đối thoại tại cấp cục thuế tỉnh, thành phố với hiệp hội, DN có hồ sơ hoàn thuế GTGT tồn đọng kéo dài để làm rõ vướng mắc, chủ động xử lý, giải quyết các vướng mắc; giao Vụ Chính sách chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát các quy định về hoàn thuế GTGT để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật về thuế GTGT theo quy định.

Chia sẻ về những giải pháp nhằm đẩy mạnh hoàn thuế cho DN, bà Lê Thị Duyên Hải, Vụ trưởng Vụ Kê khai và Kế toán thuế (Tổng cục Thuế) cho biết, Tổng cục Thuế đang rà soát để báo cáo Bộ Tài chính trình cấp có thẩm quyền các quy định tại Luật Thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn về đối tượng chịu thuế, không chịu thuế, thuế suất và các điều kiện về hoàn thuế GTGT đối với hàng hóa xuất khẩu và rà soát quy định về thủ tục hoàn thuế tại Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn gồm: hồ sơ hoàn thuế, phân loại hồ sơ hoàn thuế, kiểm tra hồ sơ hoàn thuế, thời hạn giải quyết hồ sơ hoàn thuế, thanh tra, kiểm tra sau hoàn thuế; tham khảo kinh nghiệm quốc tế về hoàn thuế GTGT để đảm bảo các quy định về đối tượng, điều kiện, hồ sơ, thủ tục hoàn thuế GTGT được thống nhất, chặt chẽ, giúp việc hoàn thuế GTGT được kịp thời, tránh tạo kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng chính sách để trục lợi, gian lận tiền thuế.

Bên cạnh đó, theo bà Lê Thị Duyên Hải, ngành Thuế tiếp tục kiến nghị cơ quan chức năng liên quan đến đăng ký kinh doanh có quy định chặt chẽ về đối chiếu nhân thân, xác thực nhân thân khi thành lập DN; sau khi cấp phép thành lập DN có chế độ hậu kiểm các điều kiện mà DN đăng ký xem có đúng như DN đã đăng ký ban đầu hay không để kiểm soát việc các cá nhân, nhóm cá nhân thành lập DN nhằm mục đích mua bán hóa đơn GTGT để trục lợi, gian lận tiền thuế. Cùng với đó, đề xuất với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách, quy định pháp luật để nâng mức xử phạt (hành chính/hình sự) đối với các hành vi mua bán trái phép hóa đơn đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.