Kịch bản về tiến trình phi hạt nhân hóa Triều Tiên

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un (phải).

Cả hai bên đều muốn xây dựng quan hệ tốt đẹp hơn và kết thúc hàng thập kỷ căng thẳng. Tuy vậy, vấn đề khó khăn là bên nào sẵn sàng hành động trước. Chuyên gia Harry Kazianis, Giám đốc chương trình nghiên cứu quốc phòng thuộc Trung tâm vì Lợi ích Quốc gia, Mỹ đã đưa ra một số kịch bản liên quan đến vấn đề này.

Chuyên gia Kazianis gợi ý cả Mỹ và Triều Tiên nên chọn cách cùng thực hiện các cam kết. Washington có thể đưa ra hàng loạt biện pháp xây dựng lòng tin với Bình Nhưỡng, trong đó hai bên đều cùng lúc thực hiện những bước nhượng bộ.

Gần đây, Triều Tiên cho thấy sẵn sàng trao trả hài cốt lính Mỹ trong cuộc chiến tranh Triều Tiên. Mỹ và Triều Tiên nên coi đây là cơ hội để xác định cột mốc chính thức chấm dứt cuộc xung đột này. Một lễ kỷ niệm với sự hiện diện của 3 nhà lãnh đạo Mỹ-Hàn Quốc-Triều Tiên nên được xem xét tổ chức tại khu vực phi quân sự (DMZ) vào ngày 27/7 tới, cùng với lễ kỷ niệm 65 năm hai miền Nam-Bắc ký thỏa thuận đình chiến tạm ngừng xung đột về mặt kỹ thuật.

Hai nước cũng có thể tận dụng động thái mang tính biểu tượng như vậy để thúc đẩy những bước đi có ý nghĩa thực chất hơn. Có thể một tháng sau đó, tất cả các bên nên chấp nhận về thỏa thuận giảm sự hiện diện quân sự dọc khu DMZ, có thể là 10%. Thỏa thuận này cũng cần bao gồm hoạt động thanh sát việc giảm quân số của các bên để đảm bảo cam kết được tuân thủ thực hiện.

Khi lòng tin giữa các bên được củng cố, Hàn Quốc và Triều Tiên có thể thực hiện các bước tiến lớn hơn với sự giúp đỡ của Mỹ, như khả năng hai miền đồng ý tiến hành các hoạt động thanh sát chung và viếng thăm các cơ sở hạt nhân dân sự lẫn nhau. Điều này sẽ đảm bảo sự minh bạch, ít nhất đối với những vấn đề hạt nhân phi quân sự, qua đó thúc đẩy xây dựng lòng tin giữa các bên.

Sau một số nhượng bộ nhỏ, mọi việc sẽ trở nên khó khăn hơn. Ở mức độ nào đó, Triều Tiên cần chấp nhận việc công bố hoàn toàn danh sách các cơ sở hạt nhân, quy mô các kho chứa bom hạt nhân, số nhà khoa học làm việc cho các chương trình này, lượng nguyên liệu hạt nhân… Nếu Triều Tiên chấp nhận điều này, các thanh sát viên mới có thể bắt đầu nhiệm vụ của họ ở Triều Tiên. Ngược lại, Mỹ và các đồng minh cũng nên cam kết giảm 50% các biện pháp trừng phạt đối với Bình Nhưỡng.

Hiện không thể đánh giá được những kịch bản trên có xảy ra hay không, song điều chắc chắn là Bình Nhưỡng đã lặp lại tín hiệu rằng họ sẽ không đơn phương thực hiện các hoạt động giải giáp hạt nhân và tên lửa, còn Washington lại do dự trong việc đưa ra bất kỳ hành động nhượng bộ thêm nào. Vào lúc này, hai bên rất cần đến sự thỏa hiệp.