Khủng hoảng Qatar đẩy châu Á vào khó khăn

Người lao động nước ngoài tại Doha, Qatar.

Chín quốc gia ở châu Phi và châu Á đã cùng nhau cắt đứt mọi quan hệ ngoại giao với Qatar hồi đầu tháng 6 vừa qua. Djibouti và Jordan đã hạ cấp quan hệ của họ với Doha. Trong khi đó, khối các nước vùng Vịnh cũng đã áp đặt một lệnh cấm vận thương mại đối với quốc gia này.

Sự trừng phạt đó nhằm buộc Qatar chấm dứt việc hỗ trợ cho Phong trào Kháng chiến Hồi giáo (Hamas) và các tổ chức Hồi giáo khác, đặc biệt là Tổ chức Anh em Hồi giáo. Qatar thừa nhận có quan hệ với một số tổ chức “khó ưa” nhưng theo Chính phủ Qatar, mối quan hệ này là một phần trong những nỗ lực hòa giải cho các cuộc xung đột ở khu vực. Do vậy, Qatar đã không lùi bước trong cuộc khủng hoảng này.

Tuy nhiên, khí đốt tự nhiên - chứ không phải khủng bố - mới chính là mối quan tâm hàng đầu đối với hầu hết các nước châu Á khi nhắc đến Qatar. Qatar là nước xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) lớn nhất thế giới, khoảng 2/3 kim ngạch xuất khẩu LNG của quốc gia này được gửi đến Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc), Trung Quốc và Thái Lan.

Không thể phủ nhận vai trò là nước xuất khẩu LNG lớn nhất thế giới của Qatar trong ngành thương mại khí đốt tự nhiên. Bên cạnh đó, dù Qatar là nhà sản xuất heli lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ, song Qatar luôn giữ vị trí thống trị ngang bằng với Mỹ, nếu không muốn nói là ở vị thế còn quan trọng hơn, trong thị trường khí heli toàn cầu. Tuy nhiên, trong bối cảnh các tàu chở LNG khổng lồ của Qatar ngừng hoạt động, việc xuất khẩu khí heli của Qatar đã bị dừng lại hoàn toàn. Thị trường khí đốt dễ cháy nhẹ nhất thế giới này chính là một vấn đề lớn đối với các công ty công nghiệp, đặc biệt, đối với các ngành công nghiệp châu Á, khí heli rất quan trọng trong việc sản xuất điện tử, chất bán dẫn, sợi quang, và một loạt các ứng dụng công nghiệp khác.

Động thái chấm dứt xuất khẩu khí heli của Qatar sẽ gây ra những tác động lan tỏa khắp các nền kinh tế của Đông Á. Về lâu dài, động thái này cũng có nghĩa là các nước châu Á sẽ phải tìm kiếm nguồn cung heli ở nơi khác.

Đối với nhiều nước châu Á khác, cuộc khủng hoảng ở Qatar một lần nữa khiến họ phải lâm vào tình huống khó khăn bởi Qatar vốn là một điểm đến quan trọng cho việc xuất khẩu lao động trong nhiều thập kỷ qua. Cả Qatar và các quốc gia Ảrab xung quanh đều là những điểm đến hấp dẫn cho lao động Nam Á xa xứ. Cuộc khủng hoảng này chắc chắn đã ảnh hưởng đến thị trường lao động châu Á. Theo đó, Philippines tạm thời cấm người lao động nước này đến làm việc tại Doha; Việt Nam như đã thông báo cũng đã tạm dừng việc đưa công nhân sang vương quốc này. Trong khi đó, Qatar đang tìm cách ngăn cản một số người lao động nước ngoài trong các ngành công nghiệp quan trọng rời khỏi nước này trong thời gian Doha bị cấm vận.