Hiện đại hóa quản lý hàng gia công, sản xuất xuất khẩu, doanh nghiệp chế xuất

	Đẩy nhanh tiến độ cải cách, hiện đại hóa Hải quan
	Hướng dẫn thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng với hàng hoá, dịch vụ
	Công nghệ thông tin - “chìa khóa” thực hiện mục tiêu cải cách, hiện đại hóa hải quan

Công chức Cục Hải quan Hải Phòng kiểm tra cơ sở sản xuất hàng gia công. Ảnh: Hải quan Hải Phòng

Mặc dù năm 2021 do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, số lượng doanh nghiệp hoạt động gia công, sản xuất xuất khẩu có giảm so với năm 2020 nhưng với tỷ lệ không đáng kể; số lượng DNCX tăng 4,3% so với cùng kỳ năm 2020. Về số lượng tờ khai xuất khẩu, nhập khẩu gia công, chế xuất năm 2021 tăng mạnh so với năm 2020, đồng nghĩa với việc kim ngạch xuất nhập khẩu cũng tăng mạnh, ví dụ: kim ngạch nhập khẩu gia công, sản xuất xuất khẩu tăng 37,49 % so với cùng kỳ; kim ngạch nhập khẩu của DNCX tăng 50,13% so với cùng kỳ. Số lượng doanh nghiệp thực hiện hoạt động gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất lớn (khoảng hơn 10.000 doanh nghiệp) được phân bổ ở hầu hết các cục hải quan tỉnh, thành phố.

Với số lượng doanh nghiệp, kim ngạch lớn, đòi hỏi việc quản lý hải quan đối với hoạt động gia công, sản xuất xuất khẩu, DNCX ngày càng hiện đại, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động. Trong bối cảnh dịch Covid-19 đã được Tổng cục Hải quan triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ như: báo cáo Bộ đề xuất Chính phủ cho phép DNCX được thuê kho ngoài khu để giải quyết khó khăn vướng mắc của các doanh nghiệp trước tình hình dịch bệnh Covi-19; hướng dẫn giải quyết các khó khăn vướng mắc phát sinh cho các doanh nghiệp, hải quan địa phương khi làm thủ tục hải quan, kiểm tra giám sát hải quan do ảnh hưởng của đại dịch Covid; hướng dẫn sử dụng mã loại hình; về thông báo hợp đồng gia công lại; về việc DNCX cho doanh nghiệp nội địa thuê mái nhà xưởng để sản xuất điện mặt trời...

Đặc biệt, trong việc hiện đại hóa quản lý hải quan đối với DNCX, lãnh đạo Tổng cục đánh giá về cơ bản các đơn vị đã chủ động, tích cực triển khai công tác chỉ đạo, hướng dẫn, thực hiện hoàn thiện các điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định tại Điều 28a Nghị định số 134/2016/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại khoản 10 Điều 1 Nghị định 18/2021/NĐ-CP như: Cục Giám sát quản lý về hải quan, Cục Thuế xuất nhập khẩu đã hướng dẫn về thủ tục, chính sách thuế. Tuy nhiên tình hình triển khai quy định về điều kiện kiểm tra giám sát, kiểm soát hải quan đối với DNCX theo quy định tại Nghị định 18/2021/NĐ-CP còn gặp một số vướng mắc, khó khăn khi triển khai như: việc triển khai quản lý, theo dõi còn chưa thống nhất; công tác thực hiện kiểm tra thực tế điều kiện, kiểm tra giám sát hải quan để áp dụng chính sách thuế còn chưa phù hợp quy định tại Nghị định 18/2021/NĐ-CP.

Nhằm quyết liệt triển khai kết quả tốt, chất lượng cao, đảm bảo đúng quy định của pháp luật, đối với công tác thực thi quy định về điều kiện kiểm tra giám sát, kiểm soát hải quan đối với DNCX theo quy định tại Nghị định 18/2021/NĐ-CP, Tổng cục Hải quan đã giao các đơn vị nghiệp vụ xây dựng hướng dẫn cụ thể đối với cách thức kết nối hệ thống camera của DNCX với chi cục hải quan quản lý cũng như cách thức lưu trữ dữ liệu đáp ứng yêu cầu quản lý của cơ quan Hải quan; xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật tối thiểu của hệ thống camera giám sát của DNCX đáp ứng được các yêu cầu phân tích dữ liệu hình ảnh, sẵn sàng tích hợp với hệ thống hải quan thông minh; các giải pháp để bảo mật thông tin, truy cập dữ liệu khi trao đổi thông tin với cơ quan Hải quan.

Đồng thời xây dựng phổ biến, hướng dẫn quy định pháp luật về điều kiện kiểm tra giám sát hải quan tại khoản 10 Điều 1 Nghị định 18/2021/NĐ-CP; hướng dẫn các cục hải quan tỉnh, thành phố cách thức thông kê, tổng hợp, theo dõi và quản lý DNCX, doanh nghiệp được áp dụng chính sách thuế của DNCX, khu phi thuế quan trên địa bàn...

Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cũng xây dựng đề án thử nghiệm kết nối trao đổi về hệ thống quản lý nguyên liệu, vật tư, sản phẩm, máy móc thiết bị của doanh nghiệp gia công, sản xuất, xuất khẩu, chế xuất... Qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa của ngành hải quan.

Ngoài ra theo định hướng triển khai mô hình Hải quan thông minh, hệ thống Hải quan số sẽ có các chức năng theo dõi, quản lý, phân tích số liệu, cảnh báo các dấu hiệu rủi ro xuyên suốt trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất từ khâu nhập khẩu, trong quá trình sản xuất đến khi xuất khẩu hoặc tiêu hủy, thay đổi mục đích sử dụng.

Để hệ thống có thể phân tích số liệu, thông tin về doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất phải được số hóa, lưu trữ đầy đủ trong hệ thống cơ sở dữ liệu doanh nghiệp. Để đảm bảo tính liên tục trong quản lý, giảm thiểu thủ tục phát sinh đối với doanh nghiệp khi triển khai hệ thống mới, thông tin về doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất đang hoạt động phải được cập nhật đầy đủ trên hệ thống hiện đại, sẵn sàng chuyển sang hệ thống mới để khai thác.